Od Poli Dec
Na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego zakończono badania archeologiczne, które potwierdziły istnienie kurhanu z epoki brązu. Obiekt ten został oznaczony już na amerykańskiej mapie topograficznej z 1960 roku jako „burial mound”, lecz na kolejne 60 lat zniknął z horyzontu stanowisk archeologicznych. Teraz, po kilku dziesięcioleciach, udało się odkryć tajemnicę kurhanu z Grabowej Buchty, którą skrywał przez blisko 3 tysiące lat.
W trakcie prowadzonych badań zespołowi badawczemu Wdeckiego Parku Krajobrazowego udało się ustalić, że domniemany kopiec grzebalny jest w rzeczywistości kurhanem pochodzącym z późnej epoki brązu, charakterystycznym w swojej konstrukcji dla tzw. grupy kaszubskiej kultury łużyckiej. Kurhany tego typu, z charakterystycznym wieńcem kamiennym, spotykane są głównie na Pojezierzu Kaszubskim. Ten z Wdeckiego Parku Krajobrazowego jest pierwszym tego rodzaju obiektem odkrytym w Borach Tucholskich.
Oprócz łużyckiego kurhanu, w trakcie badań odnaleziono w nasypie kopca bogato zdobione fragmenty naczyń pochodzących z wczesnej epoki żelaza. Może to świadczyć o tym, że kurhan z Grabowej Buchty przez dłuższy czas pozostawał w pamięci społeczności zamieszkujących przed wiekami obszar Borów Tucholskich.
Badania prowadzone były z wykorzystaniem nowoczesnych metod dokumentacji, w tym pomiarów geodezyjnych i fotografii lotniczej z drona. Dzięki temu udało się szczegółowo zarejestrować zarówno układ kamieni tworzących kurhan, jak i kontekst odkrytych zabytków.
Odkrycie w Grabowej Buchcie ma istotne znaczenie dla poznania pradziejów regionu kujawsko-pomorskiego. Potwierdza ono, że obszar Wdeckiego Parku Krajobrazowego kryje nie tylko wyjątkowe walory przyrodnicze, ale również cenne dziedzictwo archeologiczne.
Badania wpisują się w działania na rzecz ochrony i popularyzacji dziedzictwa kulturowego województwa kujawsko-pomorskiego, realizowane przy współpracy instytucji naukowych, samorządowych i służb ochrony przyrody.
Bydgoszcz.Eska: Niesamowite odkrycie archeologiczne w Kujawsko-Pomorskiem. To kurhan sprzed czterech tysięcy lat!
Grabowa Buchta odsłania swoje tajemnice
Grabowa Buchta to niewielka leśna osada kociewska w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Osie. Leży przy drodze powiatowej Osie–Laskowice, na południowo-wschodnim skraju Borów Tucholskich, tuż obok leśniczówki Zajęczy Kąt. To miejsce, gdzie natura i historia spotykają się na każdym kroku – idealne dla miłośników przyrody i lokalnego dziedzictwa. Teraz mamy niebite dowody na to, że to fantastyczne miejsce również dla archeologów i pasjonatów historii.
Badania archeologiczne we Wdeckim Parku Krajobrazowym. Odkryto kurhan z epoki brązu
W lasach Wdeckiego Parku Krajobrazowego archeolodzy dokonali odkrycia, które przenosi nas nawet cztery tysiące lat wstecz. Miejsce, które już w 1960 roku znalazło się na amerykańskiej mapie topograficznej (w czasie zimnej wojny odwzorowanej przez USA na bazie map niemieckich na wypadek konfliktu Układu Warszawskiego z NATO) jako „burial mound”, okazało się być kurhanem z epoki brązu, który badacze wiążą z kulturą łużycką (a konkretnie z grupą kaszubską kultury łużyckiej).
Badacze, wśród nich znany archeolog Olaf Popkiewicz oraz zafascynowany historią Mateuszu Sosnowski z Wdeckiego Parku Krajobrazowego, natrafili tu na ślady rytuałów i wierzeń społeczności kultury łużyckiej, a także fragmenty naczyń z wczesnej epoki żelaza (z charakterystycznymi zdobieniami). Ludzie, którzy pochowali tu zmarłych, dokonali obrządku całopalnego, charakterystycznego dla swojej kultury czasów, w których żyli.
– Fragmenty ceramiki, doskonale zachowane, to najpewniej pozostałości darów grobowych, jakie bliscy zmarłych przynosili na miejsce pochówku np. w momentach, kiedy czcili ich pamięć podobnie, jak my czynimy w dniu Wszystkich Świętych – mówi Olaf Popkiewicz.
To materialne świadectwa codziennego życia dawnych mieszkańców tych terenów. Badacze spenetrowali fragment kurhanu, zgodnie ze zwyczajem, by część zostawić do eksploracji kolejnym pokoleniom archeologów, którzy będą dysponowali lepszymi narzędziami niż współcześni.
To wyjątkowe odkrycie, dotąd niespotykane na terenie Borów Tucholskich i w okolicach Wdeckiego Parku Krajobrazowego. Zachował się tu dobrze widoczny wieniec kamienny otaczający kurhan — element charakterystyczny dla miejsc pochówku z tego okresu, wyznaczający granice kopca grzebalnego.
– Wokół kurhanu, gdzie znaleziono dwie jamy grobowe, ułożono duże kamienie. Wymagało to sporego wysiłku, bo te materiały trzeba było donieść, a ówcześni ludzie nie dysponowali żadnymi rozwiniętymi narzędziami – mówi Olaf Popkiewicz.
Badacze użyli drona podczas prac archeologicznych w Grabowej Buchcie
Dzięki nowoczesnym technologiom, od precyzyjnych pomiarów po zdjęcia z drona, udało się dokładnie udokumentować zarówno strukturę kurhanu, jak i szczegóły wydobytych zabytków.
Archeolodzy zapowiadają, że to dopiero początek badań – Grabowa Buchta ma jeszcze wiele do ujawnienia.
– Jakieś 10 m od kurhanu dostrzegliśmy miejsce, w którym najpewniej spalono ciała osób pochowanych nieopodal. Będziemy je badać. Są tam wytopki brązu. Nie sposób ocenić, jakimi przedmiotami były pierwotnie. Podejrzewam, że zarówno tak dokładne spalenie ciał jak i staranne spalenie przedmiotów złożonych w grobie ze zmarłymi mają źródło w wierze ówczesnych osób, że dzięki temu zmarli dostaną się do nieba. Najpewniej na taki obrządek mogli pozwolić sobie zamożni – wyjaśnia Olaf Popkiewicz.
Spektakularne odkrycia archeologiczne w województwie kujawsko-pomorskim
Jeszcze na początku grudnia 2024 roku nikt nie miał pojęcia, że przy północnej granicy województwa kujawsko-pomorskiego nad Sobińską Strugą na terenie Wdeckiego Parku Krajobrazowego obozowisko miał oddział „Świerki 101”. W pięciu ziemiankach ukrytych w Borach Tucholskich osiemdziesiąt lat temu mieszkali partyzanci Armii Krajowej. Przez dziesięciolecia ziemia skrywała ich broń, wojskowe wyposażenie, ale i przedmioty osobiste, które porzucili, kiedy w pośpiechu opuszczali obóz – nocą z 29 na 30 grudnia 1944 roku, gdy zbliżała się niemiecka obława. To jedno z ważnych odkryć w regionie, jakiego do dokonano na przestrzeni ostatnich miesięcy. Jest ich znacznie więcej!