Radohost – kolejne Sanktuarium Wiary Słowiańskiej Rodzimej – Góra od tysiącleci poświęcona Radogostowi zwanemu też inaczej Bożebogiem, Ubożem lub Stopanem – będącemu Bóstwem Domu – Bogiem gościnnym, radym gościom z całego serca, aler też Dażącym Domowi – Bożem Ubóstwionym (U-Bożem – co nie ma nic wspólnego z ubóstwem czyli biedą – choć biednie było u każdego kto go nie czcił w swoim domu należycie – jego Radogościny – jego siostry-żony emanacji tejże samej Mocy, która Gniazdem Rodzinnym, Zagrodą, Właścią i Posiadłością Rodu – Włada.

Beskidy Morawskośląskie

Beskidy Morawskośląskie są od roku 1973 chronionym obszarem przyrody. Najwyższą górą Beskidów jest Łysa Góra (1324m n.p.m.). Kolejnymi znanymi wierzchołkami są Radhoszcz (1129m n.p.m.) oplętany licznymi legendami oraz z posągiem Radegasta, Kněhyně (1257m n.p.m.) i Smrk (1276m n.p.m.). Udostępnienie Beskidów do celów turystycznych spowodowało wybudowanie licznych obiektów wypoczynkowych, hotelów czy schronisk.

Widok z Radohostu

To w Jawornikach miał się kryć syn Iwny Rodiny, kniagin Drak, który brał od Wędów trybut i pilnował ich aby na tron Caroduny po Wojnie Nurów z Wędami i Skołotów z Sargonem II z Ozerii, wrócił prawowity krak – kniagin z krwi Nurów lub Harusów – Żabikrak – Zober. Od owego Draka, wnuka Czarodany, ma się wywodzić cały wielki szczep ludów spokrewnionych ze Słowianami – Draków-Traków i Dachów-Daków, czyli Ludy Dawiańskie (Dar-Dawijskie, albo inaczej Tartarskie)

Jaworniki znajdują się na granicach Republiki Czeskiej oraz Słowacji. Najwyższym wierzchołkiem Jaworników jest Wielki Jawornik (1071m n.p.m.). Większa część Jaworników leży na Słowacji. Do turystycznie najbardziej atrakcyjnych miejsc należy tu na przykład Bumbalka czy Kohutka – Portasz. Do Jaworników nawiązuje kolejne graniczne pasmo górskie Białe Karpaty. Specyficzne warunki do życia w Białych Karpatach oraz odległość licznych siedlisk spowodowały utrzymanie się licznych tradycji folklorystycznych.

Ośrodek rekreacyjny PUSTEVNY znajduje się w Beskidach na obszarze wyżyny Radhoštkiej na wysokości od 620 aż do 1098 m n.p.m. Ośródek jest oddalony 6 km od Frenštátu pod Radhoštěm.

Ośrodek oferuje wiele możliwości spędzania wolnego czasu:

• wycieczka górska na Radhošť
• spacer na Skalikową Łąkę – restauracja (2km)
• Skansem Wołoski (Muzeum Valašské) Rožnov pod Radhoštěm
• wycieczki: Stramberk, Štramberské trúby, jaskinie Šipka
• ruiny zamku Hukvaldy
• Muzeum samochodów Kopřivnice
• basen kryty i Aquapark Frenštát pod Radhoštěm
• kąpielisko i autocamping Rožnov pod Radhoštěm
• W Frenštácie pod Radhoštěm możliwość jazdy konnej – dla zaawansowanych i dla dzieci
• Tarzánie – górski park linowy Ráztoka
• skutery terenowe – Pustevny
• i wiele innych

Pustevny – chata Libusza – wiele hoteli i domów willowych – pensjonatów zaprojektował tutaj Duszan Jurkowicz i wykonano je według jego planów

Dojazd
Autobusowe połączenie z Frenštátu pod Radhoštěm w kierunku na Trojanovice, końcowa stacja Roztoka (parking dla samochodów), następnie kolejką linową na Pustevny. Od strony Prostřední Bečvy możliwy dojazd autobusem CSAD lub samochodem do samego Pustevnego (parking na 200 aut).

Pustevny – projekt Duszan Jurkowicz

Kolejka linowa
Informacje o działaniu kolejki linowej Ráztoka-Pustevny można uzyskać pod nr. tel. (+420) 556 830 805. Więcej informacji na www.skialpin.cz, kamera internetowa na stronie www.holidayinfo.cz/leto.

Pustevny – projekt Duszan Jurkowicz

Ośrodek w zimie
W zimie Pustevny stają się chętnie odwiedzanym ośrodkiem narciarskim, gdzie stoki narciarskie odpowiednie są zarówno dla początkujących, jak i dla bardziej doświadczonych narciarzy. Ośrodek dysponuje 2-osobową kolejką linową, wyciągami narciarskimi, oferuje sztuczne dośnieżanie. W okolicy Pustevny są regularnie utrzymywane maszynowo trasy biegowe o długości 44 km dla narciarzy klasycznych jak i dla łyżwiarzy.

Pustevny – projekt Duszan Jurkowicz

Wybierzcie się na 4 km przechadzkę, podczas której można zobaczyć piękne domy Jurkovičove na Pustevnách, zróbcie sobie zdjęcie przy rzeźbie bożka pogańskiego Radegasta i rozglądnijcie się po okolicy z wierzchołka góry Radhošt.

Górska chata Pustevny (1018 m) należy do najchętniej odwiedzanych obiektów w Beskidach. Dawniej żyli tu pustelnicy, z których ostatni zmarł w 1874 r. Parę lat później członkowie spółki frenštátskiej Pohorska jednota Radhošť wybudowali tu dwie chaty (schroniska) Pústevňa i Šumna. W 1899 otworzono kolejne dwie chaty: Maměnka i Libušín. Ich projektantem był słowacki architekt Dušan Jurkowi. Wyposażeniem wnętrz zajął się Mikoláš Aleš.

Dalszy rozwój Pustevnego odbywał się po I wojnie światowej, gdy wybudowano hotel górski Tanečnica (1926). W czasie II wojny stacjonowały tu oddziały Hitlerjugend oraz węgierskie oddziały pomocnicze. W konsekwencji, budynki dostosowywały się do warunków wyjątkowych, aż działał już tylko hotel Tanečnica.

Chatom groziło całkowite zniszczenie, gdy osiemdziesięcioletni Jurkowič zaapelował o ich zachowanie. Valašské muzeum zaczęło je w 1995 r. rekonstruować. Przy okazji rekonstrukcji odkryto pierwotną technologię budowlaną, gdzie wszystko było robione ręcznie. Przy rekonstrukcji całe wyposażenie zostało zrobione według oryginalnych wzorów. Libušín wybudowany w stylu secesyjnym był uroczyście otwarty w 1999 r., a dziś funkcjonuje jako restauracja. Maměnka została odnowiona w 2003 i służy jako hotel. Obszar Pustevny został w 1995 r. uznany za zabytek narodowej kultury.

Rzeźba Radegasta
Radegast był czczony jako pogański bóg obfitości i żniw. Autorem pierwszej rzeźby był Albín Polášek, pochodzący Frenštátu pod Radhoštěm, pracujący w USA.

Radegasta tworzył w atelier w Pradze. Postać rzeźby jest bardzo majestatyczna. Radegast został ukończony w 1930 r. i darowany lokalnej społeczności. Rzeźba była z kamienia, wysoka na 320 m, ważyła 2 tony i została w 1931 r. zainstalowana na wysokości 1100 m n.p.m.

Wraz z upływem lat rzeźba niszczała na skutek warunków pogodowych i działania wandali. W 1982 rekonstrukcja dała jedynie tymczasowy efekt. Gdy groziło jej całkowite zniszczenie, podjęto decyzję o zrobieniu kopii. Zadanie dostali w 1996 r. Jan Sobek i Miroslav Zubíček z Leskovca przy Vsetinie. Pracę monitorował rzeźbiarz akademicki Miroslav Machala. Nowy Radegast jest zrobiony z naturalnego granitu, który jest odporny na ekstremalne warunki klimatyczne. Waży 7 ton. Kopia Radegasta została uroczyście odsłonięta 4 lipca 1998 r. Oryginał rzeźby stoi w ratuszu we Frenštácie.

Radhošť
Stare legendy mówią, że góra Radhošť (1129 m) jest miejscem, gdzie mieszkał bożek pogański Radegast. Na wierzchołku góry modlono się do niego. Jednak w IX w. Radegast został stąd wygoniony, gdy przybyli nawracać w te tereny lud św. Cyryl i Metody.

Na drodze z Pustevnych na szczyt jest około 10 tablic informujących o ciekawostkach tej trasy, życiu pustelników, o pseudokrasowych jaskiniach wapiennych, których w tym górskim masywie jest dużo. W lipcu odbywają się pielgrzymki Cyryla Metodego, w których bierze udział około tysiąca osób.

Na szczycie znajduje się kolejne dzieło rzeźbiarskie Albina Poláška: rzeźby św. Cyryla i Metodego. Są puste w środku, mają 260 cm, ważą 800 km i są z brązu. Stoją na granitowej podstawie, 160 cm i są ozdobione cytatem z Biblii: „Sprawiedliwi będą żyć wiecznie” (Księga Mądrości). Rzeźby symbolizują braterstwo i zjednoczenie. Leżący u ich stóp pogański bożek symbolizuje pokonanie pogaństwa. Św. Cyryl trzyma otwartą księgę, w której napisano: „Na początku było Słowo a Słowo było u Boga, a Słowo było Bogiem” (Ewangelia św. Jana). Św. Metody pokazuje na pismo, trzyma trójramienny krzyż.

Historyczne zapisy i mapy pokazują, że pierwsza kaplica na szczycie Radhošt stała w II poł. XVIII w. Była drewniana, nie wiadomo jednak jak wyglądała i w jakich latach dokładnie tu była. Na szczycie dominuje kaplica św. Cyryla i Metodego. Wybudowana w stylu bizantyjskim przez architekta Skibińskiego i wyświęcona 11.09.1898 r. przez ołomuckiego biskupa Theodora Kohna. Częściowo finansowana ze zbiorki publicznej. Ma napis: Valasi sobie.

Wewnątrz kaplicy znajduje się kilka dzieł artystycznych, m.in. marmurowy ołtarz Cyryla i Metodego rzeźbiarza Neumanna z Kroměřížu oraz Pieta (Matka Boska z Ciałem Chrystusa zdjętym z krzyża). Osiem okien kaplicy zdobi witraże ze scenami z życia świętych (Cyryla i Metodego, Jadwigi, Ludmily, Vaclava, Jana Nepomuckiego).

Ponieważ budynek wciąż był zalewany i trudno było go konserwować, w latach 1924-26 przeprowadzono jego rekonstrukcję. Kaplica była otynkowana i pokryta gontem, aby uodpornić ją na tutejszy klimat. Dodano także dzwonnicę w grecko-unitariańskim stylu (2000 r.)

Roznov pod Radhostem is a sort of miniature Wallachia, at least as far as it concerns the history of its settlement. It was founded in the period of the first farming colonization in the 13th century. From the 16th century clearings began to be made on the foothills and in the mountains around the town which then formed two separate settlements, Dolni and Horni Paseky, in the valleys near two mountain streams. And finally shepherds´ huts began to appear above Roznov on Mt. Radhost, Mt. Cerna and Baca´s hill.

Monumentalny Radohost Albina Polaszka

Roznov pod Radhostem

In the 19th century Roznov had only 3000 inhabitants and was notable perhaps only for the fact that the people kept in the strictly traditional way of life, determined by the poorness of the region and other factors. The original lay-out of the town square was preserved with its forty wooden two-storeyed houses decorated by picturesque arcades in the front.

Cyril and Method

It was also in the 19th century when the ancient wooden town of Roznov became a reputable spa. Its therapeutic meanings were the excellent climatic conditions which helped patients with “sick lungs” and warm sheep’s whey which was separated from the sheep cheese and produced in huts on the mountain sides. The sheep were milked in the evening and soon after midnight the shepherds from Radhost Mount, Baca´s hill and other places set out for their daily way, carrying from ten to twenty litres of sheep whey on their shoulders, to sell it in Roznov before daybreak.

Radogost Albina Polaszka

Radegast

Then the spa guests walked about the park with beakers of fresh sweet whey, taking deep breaths of the moist resined air. They came to Roznov from all over Central Europe, above all from the Austria-Hungarian Empire. There were famous people walking through the spa collonade, such as Sigmund Freud, the founder of psychoanalysis, or Johann Gregor Mendel, the founder of genetics.

Little Wooden Town

The spa brought a culture in the town. A large spa park was created and later a spa house, and a spa orchestra played in the park and on the square. In 1862 one of the first choir in Moravia, called the Tetrev chorus, was founded in there. Roznov townsmen became dissatisfied with their wooden houses and replaced them with stone buildings, luckily not all of them. There were people who could not bear destroying the old buildings, and thus the idea of the Wallachian Museum was originated.

Today Roznov pod Radhostem represents an important tourist district and vacation land in the Moravian-Silesian Beskydy Mountains. The town and its surroundings provide a lot of opportunities for tourist and sports activities – hiking, skiing, swimming with a wide range of accommodation and catering possibilities.

Roznov

Trasa rowerowa Na Pustevny na Radhošť

Wzgórza Beskidów, spoglądając z podgórza, sprawiają wrażenie wysokiego muru górskiego. Ale nas nie zastraszą i tak podążymy bezpośrednio do władcy i symbolu Beskid –Radegastem. Z Frenstatu pojedziemy do stóp imponujących zboczy góry Knehyne i Stolove. Wiemy dokąd zmierzamy, więc mądrze skręcimy w kierunku doliny Tisnav i dopiero w Podolánku podjazdem zdobędziemy Martinek. Przez ładne trawersy dojedziemy do Pustevny i Radhošta, w którym obejrzymy drewniany kościółek zrębowy i rzeźbę Cyryla i Metodego. Jeżeli uda nam się „sięgnąć“ do słońca i trzy razy obkrążyć na lewej nodze rzeźbę, wtedy władca Radegast spełni nam każde marzenie. Jeżeli tym marzeniem będzie długi zjazd zpowrotem do Frenstatu, to zbyt władcy to nie będzie kosztować zbyt wiele wysiłku.

Albin Polaszek – Cyryl i Metody na Radohoscie

Opis trasy

Trasa należy do średno trudnych.Podążamy z Frenstatu pod Radhostem przez osady Planiska i Na Bystrem, nawiążemy na zielony szlak turystyczny, na której po 1,5 km skręcimy w lewo na drogę wiodącą pod szczytami Velká Stolova i Mala Stolova. Następnie odbijemy w prawo na oznakowaną trasę rowerową nr. 46. Przejedziemy koło małych osad Raztoky, Skurecena i Bariny. Z Barin prowadzi 15-sto kilometrowa ścieża dydaktyczna „Radegast“ po grzbietowych piętrach zachodnich Morawsko – śląskich Beskidów. Jednak my podyżymy wciąż po tej samej trasie rowerowej i przejedziemy na trasę nr. 6046 aż na Pustevny, gdzie możemy odpocząć, zjeść coś smacznego, kupić jakąś pamiątkę a przy okazji delektować się pięknymi widokami, których będzie jeszcze sporo również na Radhosti, dokąd zmierzamy. Po obejrzeniu okolicznej krainy z Radhosta, wrócimy Pustevny i dalej możemy podążać albo po ścieżce wokół szczytu „Norici hora“ lub pojedziemy przez rezerwat przyrody „Norici“, następnie ostrym zakrętem skręcimy w lewo i po 3,5 km nawiążemy na niebieską trasę nr. 6016 – na tą trasę możemy wjechać już na Pustevnach – tą drogą również dojedziemy zpowrotem do Frenstatu pod Radhostem.

Ciekawostki i zabytki kultury

Frenštát pod Radhoštěm

Miasto leżące w Frenstátskiej bruździe, baza letniskowa i turystyczny w Beskidy. W 1884 roku zostało tu założone I. Czeskie Stowarzyszenie Turystyczne „Pohorska jednota Radhost„, które stało się propagatorem turystyki i budowniczym górskich schronisk i kwater. Na ryneczku dominuje ratusz neorrenesansowy z . 1890 roku z tablicą pamiątkową poświęconą zwycięzcy w skokach narciarskich- tutejszego rodaka Jiriho Rasky (1941)- dziadka skoczka narciarskiego Mazocha. Barokowy Kościół z plebanią zbudowany na rzucie w kształcie krzyża z 1688 roku, którego ołtarz zdobi Madonna Wołoska (Valasska). Rynek miasta zdobi również szerg domków z historycznymi tynkami pochodzącymi z czasów niedawnych.

Pustevny – projekt Duszan Jurkowicz

Pustevny

Beskidzki ośrodek sportu, rekreacji i turystyki, którego nazwa pochodzi od zamieszkujących wcześniej te tereny „pustelników“. Obiekty turystyczne zaczęto tutaj budować pod patronatem Stowarzyszenia, Pohorskou jednotou Radhost już od roku 1891 (Pustevna), następnie Sumna (1894), Mamenka (1898), Libusin (1898) i Tanecnice (1926). Drewniane obiekty-schroniska (Pustevna, Mamenka, Libusin a zvonicka) zostały zaprojektowane przez architekta Dusana Jurkovica i dziś należą do zabytków pod ochroną. W salonie jadalnym „Libusina“ znajdują się obrazy malowane według kartonowych dzieł malarza Mikolase Alse. Widoki możemy podziwiać z altanki „Cyrilka“. Tutaj jest stacja docelowa wyciągu krzesełkowego z Raztoky.

Wyskowec – inna święta góra w okolicy

Radhošť

Jest to najbardziej znana góra w Beskidach (1129m n. m.), z której można zachwycać się pięknymi widokami. Legenda mówi, że miejsce to było kultowym punktem starych Słowian, którzy czcili boga Radegasta. W 1862 roku obóz ludzi (15 000) walczących o prawa narodowe. Stąd pochodzi jeden z pierwszych kamieni pod budowę Teatru Narodowego w Pradze (1868 r.). Typowym punktem dominancyjnym szczytu jest drewniany kapliczka św. Cyryla i metodego z lat 1896-1898, przy której stoji rzeźba św. Cyryla i Metodego autorstwa Albina Polaska z r. 1931. 2 km na wschód jest umieszczona rzeźba boga Radegasta również dzieło Albina Polaska z 1931 roku. Miasto, które wciągu całgo roku odwiedzają liczni turyści-magnesem jest głównie narodowy rezerwat przyrody o tej samej nazwie, w którym można podziwiać niespotykaną faunę i florę.

Radogost – jako butelka wody ognistej z Czech

Trojanovice

Rozległa gmina leżąca u podnóża gór, z rozsianymi po całym jej obszarze mieszkańcami. W gminie jest wiele różnych ciekawostek: obiekty architektury ludowej, cenna drewniana kapliczka na Bystrem z 1721 roku. Przed szkołą znajduję się rzeźba autora Jana Knebla z 1946 roku i pomnik poległym w I. i II. wojnie światowej. Wiele domków letniskowych, ośrodków zakwaterowania i hotele: Raztoka, Beskyd i U Kociana. Z Pustevnami gminę łączy droga „Knizeci” i wyciąg krzesełkowy z Raztoky.

Pustevny – współczesna rzeźba lodowa ku czci Radogosta (2004)

Lesy bez konce, sluncem prozářené louky, modré hory, lidová architektura, stráně vonící jalovcem a borůvčím – to je tvář Beskyd a Valašska, rázovité oblasti na severovýchodě České republiky. Harmonické tóny svěžích přírodních krás se tady mísí s pestrou škálou rekreačních aktivit pro každé roční období; pěší turistiku doplňuje hustá síť cyklostezek, krytých bazénů, letních koupališť a aquaparků, k dispozici jsou jízdárny, lanová centra, plachtění na rogalech a paragliding, golfová turistika.

Pensjonat w Pustevnach – projekt Duszan Jurkowicz

Загадочное Валашско (Rožnov po Radhoštěm, Pustevny)

• Расстояние от Остравы – 70 км
• Транспорт – на автомобиле (прокат)

Рожнов под Радгоштем является одним из центров Валашска, специфической этнографической области. На окраине города находится музей под открытым небом, который был основан в 1925 году и представляет традиционные народные произведения. В музее представлена жизнь в валашском городке (Деревянный город), на мельнице (Мельничная долина) и в деревне (Валашская деревня). В 10 км от Рожнова находится горная седловина Пустевны (Pustevny – 1000 м над уровнем моря), где Вы можете посетить горные деревянные избы Maменка и Либушин, построенные в стиле модерн со специфическим интерьером. В нескольких шагах на горе Радгошть находится скульптура языческого бога Радегаста и часовня святых Кирилла и Мефодия.

Pustevny – projekt Duszan Jurkowicz