Al-Firag, Biała Chorwacja, Artanja

A jako że państwu Lechitów wydarzyło się powstać na obszarze zawierającym rozległe lasy i gaje, o których starożytni wierzyli, iż zamieszkuje je Diana (Artemida) i że Diana rości sobie władztwo nad nimi, […] Diana w ich języku Dziewanną zwana […] cieszyła się szczególnym kultem i szczególnym nabożeństwem.” Długosz (czyli Arte’mida władczynią i królową Arty, a Artanja to rodzaj Artemizjum kraju wyznawców Artemidy)

Z nazwą Artanji i Chorwacji związane są nazwy mieczy ma się ochotę na taką parafrazę Reja: A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy po łacinie i niemiecku nie gęgają, iż swoje nazwy mieczy, szabli mają, polska karabela (sanskryt ‚karavāla‚ znaczy miecz, lub bułat, litewski ‚kalavijas‚ miecz) oboczności dźwięczności v-b, r-l, takie same jak – polska szabla – po czesku to ‚šavle‚ – angielsku ‚sabre‚, polskie karwat, kord – lit. kardo, – węg. kardja nazwy peryferyjne wskazują jaką nazwę zapożyczyły, że pierwotnie to był bardziej kard, a kord to zruszenie, tak jak mówiliśmy w staropolskim Charwaty (karwat-miecz), a teraz z ruska Chorwaty, czyli Artanja – K’Ardanja.

O lokalizacji Artaniji mamy taki cytat:

Ал-истахри. Из «Книги климатов» (ок 850 г.)

„Русы состоят из трех племен, из коих одно ближе к Булгару, а царь его живет в городе, называемом Куяба, который город больше Булгара; другое племя называют Славия и еще племя называют Артания, а царь его находится в Арте. Купцы прибывают в Куябу. Что же касается Арты, то никто туда не входил, ибо они (жители) убивают всякого чужестранца, путешествующего по их земле; только что они спускаются по воде и торгуют, но никому не рассказывают о своих делах и не допускают никого провожать их. Из Арты вывозятся черные соболи и свинец. Русы сожигают тела свои когда умирают, а с богатыми их сожигаются девушки для блаженства душ своих. Одежда их – короткие куртки. Арта находится между Хазаром и великим Булгаром, который граничит с Румом к северу. Они многочисленны и так сильны, что наложили дань на пограничные места из Рума, внутренние Булгаре же суть христиане”.

W transliteraji

Al-istakhri. Iz «Knigi klimatov» (ok 850 g.) „Rusy sostoyat iz trekh plemen, iz koikh odno blizhe k Bulgaru, a tsar’ yego zhivet v gorode, nazyvayemom Kuyaba, kotoryy gorod bol’she Bulgara; drugoye plemya nazyvayut Slaviya i yeshche plemya nazyvayut Artaniya, a tsar’ yego nakhoditsya v Arte. Kuptsy pribyvayut v Kuyabu . Chto zhe kasayetsya Arty, to nikto tuda ne vkhodil, ibo oni (zhiteli) ubivayut vsyakogo chuzhestrantsa, puteshestvuyushchego po ikh zemle; tol’ko chto oni spuskayutsya po vode i torguyut, no nikomu ne rasskazyvayut o svoikh delakh i ne dopuskayut nikogo provozhat’ ikh. Iz Arty vyvozyatsya chernyye soboli i svinets. Rusy sozhigayut tela svoi kogda umirayut, a s bogatymi ikh sozhigayutsya devushki dlya blazhenstva dush svoikh. Odezhda ikh – korotkiye kurtki. Arta nakhoditsya mezhdu Khazarom i velikim Bulgarom, kotoryy granichit s Rumom k severu. Oni mnogochislenny i tak sil’ny, chto nalozhili dan’ na pogranichnyye mesta iz Ruma, vnutrenniye Bulgare zhe sut’ khristiane”.

Czyli całkowicie i jednoznacznie Artanja to to samo co Biała Chorwacja vel państwo Al-Firag. Z innych wzmianek wiadomo, że z Arty było cztery dni do Kujaby i cztery dni do Salawy, cztery dni w tamtych czasach to 100-120 km, czyli była to odległość od granic państwa Arta do stolic sąsiednich państw. Lokalizację Sławi (Salawi), mamy w obecnym Halle (Salle) Soławie która ma zresztą w herbie arcypolską czy arcychorwacką Leliwę do dziś.
Po serbołużycku (Halle (Solawa) jo bźezwokrejsne město w Saksko-Anhaltskej pśi rěce Solawa.).

więcej u źródła: https://vranovie.wordpress.com/2013/10/03/al-firag-biala-chorwacja-artanja/#comment-1490