National Geopraphic: Szymon Zdziebłowski – Piastowie są ze Szkocji? „To absurdalne i błędne wnioski”

Opublikowano przez

Od Miłosza Zielińskiego

Piastowie są ze Szkocji? „To absurdalne i błędne wnioski”/Fot. Julian Bartoszewicz/domena publiczna

Piastowie wcale nie pochodzą ze Szkocji. Taki wniosek wyciągnięto na podstawie nieprawidłowego przypisania haplogrupy, czyli części DNA. To doprowadziło do wyciągnięcia nie tylko błędnych, co wręcz absurdalnych wniosków – uważa archeolog z UW, dr Dariusz Błaszczyk.

W ostatnich dniach naukowcy ogłosili na konferencji i w mediach, po trwającym ponad 10 lat oczekiwaniu, wyniki badań nad genomem Piastów. Wykonano je w ramach projektu „Dynastia i społeczeństwo państwa Piastów w świetle zintegrowanych badań historycznych, antropologicznych i genomicznych”. Mają być one opublikowane w czasopiśmie naukowym „Nature Communications”.

Kontrowersyjne wyniki badań DNA

Z ogłoszonych przez prof. Marka Figlerowicza i jego zespół z Instytutu Chemii i Bioorganicznej PAN w Poznaniu informacji ma wynikać, że przodkowie Piastów w linii męskiej mogli wywodzić się z obszaru dzisiejszej Szkocji. W rozmowie z National Geographic Polska prof. Figlerowicz zastrzegł, że nie musiała być to wcale duża migracja. Mogła być to nawet jedna osoba z obecnego terenu Szkocji. Te wyniki spotkały się z niedowierzaniem środowiska naukowego.

– Błędy pojawiły się nie tylko w ich interpretacji, ale w samych danych, w tym w nieprawidłowym przypisaniu haplogrupy. To doprowadziło do wyciągnięcia z nich nie tylko błędnych, co wręcz absurdalnych wniosków. Niestety, mleko się wylało, a informacja poszła w świat – komentuje dla National Geographic Polska dr Dariusz Błaszczyk z Wydziału Archeologii UW.

Jak interpretować dane? Tu jest pies pogrzebany

Jak relacjonuje dr Błaszczyk, genetycy podali, że jako piastowskie zakwalifikowano 33 pochówki (30 mężczyzn i 3 kobiety). Wśród przebadanych próbek uznanych za piastowskie stwierdzono występowanie haplogogrupy Y-DNA R1b (w większości przypadków) i R1a (w mniejszej liczbie przypadków).

Zbadane zostały linie trzech z pięciu synów Bolesława Krzywoustego. Natomiast nie udało się zbadać próbek z pokoleń wcześniejszych, niż czasy Władysława Hermana i Bolesława Krzywoustego, chociaż w świetle analiz radiowęglowych nawet ich szczątki wydają się być problematyczne – zauważa archeolog.

– Na podstawie przeprowadzonych badań DNA prof. Figlerowicz i jego zespół stwierdzili, że dla dynastii Piastów charakterystyczna ma być dziedziczona w linii męskiej z ojca na syna haplogrupa chromosomu Y DNA R1b z mutacją S747 – mówi dr Błaszczyk. Przy czym dokonali tego, bazując na jednej próbce przypisywanej Wacławowi I Płockiemu (1293–1336).

Ponieważ ta haplogrupa występuje w szczątkach archeologicznych i u współczesnych ludzi zamieszkujących Wyspy Brytyjskie, badacze doszli do wniosku, że przodkowie dynastii Piastów pochodzą właśnie z tego obszaru. Haplogrupa ta miałaby ona odpowiadać mężczyźnie żyjącemu w V–VI w. w Szkocji.

– Jednakże genetycy z Laboratorium Paleogenetyki i Genetyki Konserwatorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, po przeanalizowaniu udostępnionych przez zespół prof. Figlerowicza w bazie danych European Nucleotide Archive danych bazowych, zasugerowali że zamieszczone tam dane zawierają wiele błędów (np. nazwy plików nie zgadzają się z nazwami próbek). A przede wszystkim, że nastąpiło błędne określenie haplogrupy R1b-S747 – podkreśla dr Błaszczyk.

Przyczyny błędnej interpretacji danych genetycznych

Jak relacjonuje archeolog, warszawscy genetycy zwrócili uwagę, że takie nieprawidłowe przypisanie haplogrupy może być wynikiem jej degradacji, kontaminacji lub, co jest chyba bardziej prawdopodobne w tym przypadku, błędnie odczytanej sekwencji DNA. – Badacze zasugerowali, że ich analizy wskazują, iż Piastowie z badanej linii należeli raczej do „celtyckiej” haplogrupy R1b z mutacją U512, która występowała także u ludzi zamieszkujących we wcześniejszych okresach ziemie polskie – mówi dr Błaszczyk.

Jaki zatem można wyciągnąć wniosek? Zdaniem archeologa, w świetle obecnie dostępnych, niepełnych danych, błędne jest ustalenie haplogupy Piastów jako R1b-S747 i łączenie jej z Piktami ze Szkocji. – Można natomiast powiedzieć, że przynajmniej jedna z ich linii (kujawsko-mazowiecka) należała do haplogrupy R1b. Występowała ona na ziemiach polskich jeszcze przed przybyciem Słowian. Wskazywałoby to raczej na miejscowe pochodzenie Piastów. Czyli zupełnie coś innego, niż sugeruje prof. Marek Figlerowicz i jego zespół – zaznacza dr Błaszczyk.

Czyje szczątki? Sporo niejasności i znaków zapytania

Naukowiec zwraca uwagę na wątpliwości dotyczące przyporządkowania szczątków kostnych do poszczególnych przedstawicieli dynastii Piastów. – W części przypadków, np. Ziemowit III, Władysław II Płocki, czas życia danej osoby odpowiada uzyskanym datom radiowęglowym. Natomiast w części jest rozbieżny i datowanie radiowęglowe nie pokrywa się z okresem życia. Dotyczy to np. szczątków przypisywanych Władysławowi Hermanowi i Bolesławowi Krzywoustemu. Władysław Herman żył w latach 1044–1102, czyli 2 poł. XI w., a data radiowęglowa to XIV w. Bolesław Krzywousty żył w latach 1086–1138 , czyli w 2 poł. XI – 1 poł. XII w., natomiast data radiowęglowa wskazuje na XV–XVI w. Być może pobrane próbki nie pochodzą od tych władców – zauważa dr Błaszczyk.

W jego ocenie i warszawskich genetyków rozbieżności i kontrowersji jest w ogłoszonych danych więcej. – Pozostaje nam czekać na opublikowanie zasadniczego artykułu, w którym być może wiele tych błędów zostanie poprawionych – kończy dr Błaszczyk.

Źródło: National Geographic Polska: https://www.national-geographic.pl/historia/piastowie-sa-ze-szkocji-to-absurdalne-i-bledne-wnioski/?s=08

+ Dyskusja z linku wskazanego przez Rafała Jakubowskiego na Forum Sławomira Ambroziaka: https://slawomirambroziak.pl/forum/index.php?topic=5297.2775

CB: Widzę że w tym artykule nadal pokutuje wersja Allo Allo o późniejszym przybyciu Słowian na ziemie nad Wisłą i Odrą po jakichś mitycznych Celtach, czyli zapewne w V-VI wieku n.e.

Podziel się!