Park Zaczarowanej Dorożki jest naprawdę zaczarowany!
Kilka razy pisałem o Parku, bo chociaż jest mikroskopijnych rozmiarów to w połączeniu z rzeczką – potokiem Sudoł – i innymi parkami, które powstają wzdłuż niej systematycznie dzięki Radzie Naszej Dzielnicy, tworzy niepowtarzalną całość, a do tego ma swój niesamowity zaczarowany wymiar ekologiczny.
Pisałem już o Kurkach Wodnych, które zadomowiły się na stałe w naszym stawie, mówiłem pod czas Harmonii Kosmosu o czerwonym nenufarze, który wyrósł w szuwarach kosaćców i trzcin, tam gdzie kurki mają swoje gniazdo. Pisałem też o tym, że w naszym parku rosną pieczarki, że wzdłuż Sudołu pod blokiem znajdujemy rzadkie grzyby chronione (czasznica olbrzymia, kropidlaki i inne), które mają nieliczne stanowiska w Polsce. Dzisiaj kolejne znalezisko – Smardz Jadalny. I dorzucamy do krajowych stanowisk jego występowania kolejne, NR 261 – Park Zaczarowanej Dorożki, przy starym Młynie Dominikańskim pod krzakami wzdłuż ogrodzenia.
Znaleźliśmy go 13 kwietnia szukając w trawie piłki zgubionej przez Feniksa.
Smardz jadalny z Wiki
Smardz jadalny, smardz zwyczajny (Morchella esculenta (L.) Pers.) – gatunek grzybów należący do rodziny smardzowatych (Morchellaceae)[1].
Systematyka
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Morchella, Morchellaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Jest to gatunek typowy rodzaju smardz (Morchella). Zgodnie z zasadami nomenklatury botanicznej (dotyczącej także grzybów) przyjęto, że gatunek ten został poprawnie zdiagnozowany taksonomicznie po raz pierwszy przez Karola Linneusza (jako Phallus esculentus) w Species Plantarum w 1753 r. Do rodzaju Morchella został przeniesiony przez Christiana Persoona w Synopsis methodica fungorum w 1801 r.[2] i zatwierdzony przez Eliasa Friesa w Systema mycologicum II w 1822 r.[3]
Ma ok. 100 synonimów naukowych. Niektóre z nich:
- Helvella esculenta (L.) Sowerby 1797
- Morchella conica Pers. 1818
- Morchella conica var. angusticeps Peck 1912
- Morchella esculenta var. rotunda (Fr.) I.R. Hall 1998
- Morchella esculenta var. umbrina (Boud.) S. Imai 1954
- Morchella esculenta var. vulgaris (Pers.) A. Gennari 2000
- Morchella esculenta var rotunda Pers. 1801
- Morchella esculenta ß vulgaris Pers. 1801
- Morchella rotunda (Pers.) Boud. 1897
- Morchella rotunda var. cinerea Boud. 1897
- Morchella rotunda var. esculenta (L.) Jacquet. 1985
- Morchella umbrina Boud. 1897
- Morchella vulgaris (Pers.) Boud. 1897
- Morellus esculentus (L.) Eaton 1818
- Phallus esculentus L. 1753
- Phallus esculentus L. 1753, var. esculentus[4].
Morfologia
Przeważnie wysokości 3–10 cm i 3–7 cm średnicy, barwy beżowej lub ochrowej (czasami szara lub prawie czarna), o owalnym lub stożkowatym pokroju (pusta w środku), przyrośnięta do trzonu, z nieregularnymi alweolami (wnękami) na powierzchni, między którymi żeberka ułożone są w sposób niewyróżniający żadnego kierunku[5][6].
Długości 2–6 cm i 2–4 cm średnicy. Barwy kremowej, żółtej lub białawy, pusty w środku, o powierzchni chropowatej lub ziarnistej. U dojrzałych owocników podstawa trzonu jest rozszerzona i pofałdowana[5].
Białawy, kruchy, o woskowatej konsystencji, łagodnym smaku i korzennej woni[5].
Eliptyczne, gładkie, o wymiarach 16–23 × 11–14 μm, o powierzchni często pokrytej kropelkami. Wysyp zarodników jest barwy żółtoochrowej[5].
- Gatunki podobne
- piestrzenica kasztanowata (Gyromitra esculenta) i piestrzenica olbrzymia (Gyromitra gigas) – mają główkę nie tak wydłużoną, ale szeroką i mózgowato pofałdowaną[7],
- smardz grubonogi (Morchella crassipes) – jest większy i ma gruby trzon, który ponadto jest górą ziarnisty i brodawkowaty[7].
Występowanie i siedlisko
Występowanie smardza jadalnego potwierdzono na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. Najwięcej stanowisk podano w Europie, występuje tu na całym jej obszarze[8]. W Polsce jest rzadki. W Czerwonej liście roślin i grzybów Polski ma status R – gatunki rzadkie[9]. Występuje na terenie całego kraju, do 2020 r. podano około 260 jego stanowisk. Wymagają one jednak sprawdzenia co do prawidłowości oznaczenia gatunku, gdyż w ostatnim czasie dużo zmieniło się w taksonomii tych grzybów[10].
Grzyb podziemny. Rozwija się w lasach liściastych i mieszanych, także na łąkach i łęgach, często pod jesionami, czasami na wysypiskach porośniętych zielenią, na nawożonych glebach. W Europie owocniki wytwarza w kwietniu i maju. Według niektórych autorów jest grzybem mykoryzowym tworzącym związki ze świerkiem pospolitym, daglezją zieloną, modrzewiem, sosną wydmową i jesionem wyniosłym. Prawdopodobnie jednak są to słabe, fakultatywne związki biotroficzne[10].
Znaczenie
- Kulinarne
Owocniki są jadalne, opisywane jako cenne pod względem spożywczym, smaczne, przydatne do obróbki zarówno świeże, jak i suszone, jednak w stanie surowym toksyczne dla człowieka[6].
- Ochrona
W latach 1983–2014 podlegał ochronie ścisłej, a od 2014 roku objęty jest ochroną częściową. Zbiór owocników na użytek własny i pozyskiwanie do celów gospodarczych dopuszczalne jest tylko w ogrodach, uprawach ogrodniczych, szkółkach leśnych oraz na terenach zieleni[10].
- Filatelistyka
Poczta Polska wyemitowała 31 sierpnia 2012 r. znaczek pocztowy przedstawiający smardza jadalnego, o nominale 1,95 zł, w serii Grzyby w polskich lasach. Wydrukowano 300 000 sztuk, techniką offsetową, na papierze fluorescencyjnym. Autorem projektu znaczka była Marzanna Dąbrowska. Znaczek posiadał przywieszkę z piestrzenicą kasztanowatą[
źródło: https://pl.wikipedia.org/wiki/Smardz_jadalny
Paweł i Grzyby: Drogie grzyby rosnące w ogrodzie? Zobacz gdzie ich szukać
https://www.youtube.com/watch?v=oISz7ut8h08
Ω
Prądnik Czerwony
Tereny zielone
- 3 parki
- Park Zaczarowanej Dorożki, dawniej zwany Dominikańskim
- Park Reduta
- Ogród nad Sudołem przy ul. Naczelnej
- 3 duże skwery
- „Zielony Skwer” z wybiegiem dla psów w rejonie ulicy Strzelców
- tzw. „Park Osiedlowy” rejon bloków pomiędzy ulicą Powstańców a Strzelców
- „Smoczy Skwer” w rejonie ulic Klimka Bachledy i Franciszka Bohomolca
- 12 placów zabaw
- „Park Flinstonów” to nieoficjalna nazwa placu zabaw położonego przy ulicy Strzelców w rejonie Przychodni Zdrowia zbudowanego przez Radę Dzielnicy III Prądnik Czerwony w latach 2004–2007.
- 7 drzew pomników przyrody[25]:
- klon zwyczajny – ul. Woronicza 10, 346 cm obwodu
- wiąz szypułkowy – ul. Woronicza 10, 412 cm obwodu
- topola biała – ul. Woronicza 10, 367 cm obwodu
- topola biała – ul. Woronicza 10, 577 cm obwodu
- topola biała – ul. Rozrywka/Reduta, 487 cm obwodu
- klon zwyczajny – ul. Powstańców 50, 376 cm obwodu
- jesion wyniosły – ul. Powstańców 50, 385 cm obwodu
Jak wiecie dołożyłem swoją cegiełkę do Parku Reduty, tekstem, którym zainspirowałem działania społeczne mieszkańców wsparte przez Radę Dzielnicy, dzięki czemu ten park powstał i ma taki kształt jaki ma, chociaż ubolewam że w końcu nie usypano tam – jak na razie – Kopca Mor-Chołda ani nie postawiono pomnika Marzanny, jak też nie są wciąż wyeksponowane ruiny austriackiego fortu Twierdzy Kraków. Mam nadzieję, że doczekam ukończenia tego projektu według koncepcji Tajemniczy Ogród która wygrała konkurs.
więcej o Prądniku Czerwonym czytaj tutaj:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Pr%C4%85dnik_Czerwony
Więcej z naszego blogu tutaj:
Stary Park i Wzgórze Czerwonoprądnickie, czyli Wzgórze Mora-Morchołda
Wczoraj mieszkańcy Prądnika Czerwonego wybrali projekt dla Parku Reduta.
Kawałek lata z ulicy Krupniczej, z krakowskiego Zakrzówka i Czerwonego Prądnika
Czasznica Olbrzymia pod naszym domem (soute na maśle i w panierce)
Pomidorowo-paprykowo-kwietna orgia wrześniowa (z kotem w tle)
Kurki Wodne na „słynnych nenufarach” stawu w Parku Zaczarowanej Dorożki
31.07.2016 Słowiańscy Bogowie Wiary Przyrody zamknęli w Krakowie Epokę Ryb!
Cztery Tęcze w tydzień po Święcie Niepodległości Polski i 28 listopada 7524 – Pożegnanie Anunnakich!