Have you ever wondered why oak trees and oak groves were considered sacred in the past? In the next couple of posts I will talk about oaks, acorns, and people who worshiped Oaks and ate acorns. I hope you will enjoy the story.

Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego dęby i gaje dębowe były w przeszłości uważane za święte? W kilku następnych postach opowiem o dębach, żołędziach i ludziach, którzy czcili dęby i jedli żołędzie. Mam nadzieję, że spodoba ci się ta historia.

I will start with Oaks.

Zacznę od Oaks – Dębu.

Oaks are the most widespread trees in the world. They belong to the family Fagaceae, native to the Northern Hemisphere. This plant family also includes beeches, chestnuts, and chinquapins. Fagaceae are woody trees and shrubs whose nut is enclosed in a shell-like casing. The Fagaceae family originated in Asia, first appearing in the fossil record during the Early Cretaceous, more than 100 million years ago. Subsequent radiation toward Europe and North America produced geographic dispersion as well as divergence of genera. The extinct genus Dryophyllum, one of the earliest known Fagaceae, is believed to be the ancestor of modern oaks.

Dęby są najbardziej rozpowszechnionymi drzewami na świecie. Należą do rodziny Fagaceae, pochodzącej z półkuli północnej. Ta rodzina roślin obejmuje również buki, kasztany i chinquapins. Fagaceae to zdrewniałe drzewa i krzewy, których orzech jest zamknięty w osłonce przypominającej muszlę. Rodzina Fagaceae pochodzi z Azji, po raz pierwszy pojawiła się w zapisie kopalnym we wczesnej kredzie, ponad 100 milionów lat temu. Późniejsze promieniowanie w kierunku Europy i Ameryki Północnej spowodowało rozproszenie geograficzne, a także rozbieżność rodzajów. Uważa się, że wymarły rodzaj Dryophyllum, jeden z najwcześniejszych znanych Fagaceae, jest przodkiem współczesnych dębów.

Based on molecular genetics analysis, the genus Quercus is estimated to have separated from Castanea about 60 million years ago. Oaks first appear in the fossil record in North America during the Paleogene between 55 to 50 million years ago. Most interspecific separations occurred within the Quercus species between 22 and three million years ago. During this period, oaks became the most dominant tree type in the Fagaceae family.

Na podstawie molekularnej analizy genetycznej szacuje się, że rodzaj Quercus oddzielił się od Castanea około 60 milionów lat temu. Dęby po raz pierwszy pojawiają się w zapisie kopalnym w Ameryce Północnej podczas paleogenu między 55 a 50 milionami lat temu. Większość separacji międzygatunkowych miała miejsce w obrębie gatunku Quercus między 22 a 3 milionami lat temu. W tym okresie dęby stały się najbardziej dominującym rodzajem drzew w rodzinie Fagaceae.

Depending on the classification scheme, there are somewhere between 450 and 600 oak species; one of the chief points of confusion is the taxonomic status of many hybrid oaks. North America contains the largest number of oak species, with approximately 90 occurring in the United States. Mexico has 160 species, of which 109 are endemic. The second greatest center of oak diversity is China, which contains approximately 100 species. However all the oaks can be divided into two broad sub groups: white oaks and red and black oaks.

W zależności od schematu klasyfikacji istnieje od 450 do 600 gatunków dębu; jednym z głównych punktów nieporozumień jest status taksonomiczny wielu dębów mieszańcowych. Ameryka Północna zawiera największą liczbę gatunków dębu, z czego około 90 występuje w Stanach Zjednoczonych. Meksyk ma 160 gatunków, z których 109 to gatunki endemiczne. Drugim co do wielkości ośrodkiem różnorodności dębu są Chiny, w których występuje około 100 gatunków. Jednak wszystkie dęby można podzielić na dwie szerokie podgrupy: dęby białe oraz dęby czerwone i czarne.

The white oaks of Europe, Asia and North America. Acorns mature in 6 months and taste sweet or slightly bitter; The inside of an acorn shell is hairless. The bark is light in color, gray to light gray. The leaves mostly lack a bristle on their lobe tips, which are usually rounded.

Białe dęby Europy, Azji i Ameryki Północnej.

Żołędzie dojrzewają w ciągu 6 miesięcy i smakują słodko lub lekko gorzko; Wnętrze skorupy żołędzia jest pozbawione włosów. Kora jest koloru jasnego, szarego do jasnoszarego. Liście przeważnie nie mają włosia na końcach płatków, które są zwykle zaokrąglone.

The red and black oaks of Europe Americas and Asia. Acorns mature in 18 months and taste bitter to very bitter. The inside of the acorn’s shell can be hairless but is in most cases woolly. The bark darker in color. Its leaves typically have sharp lobe tips, with bristles at the lobe tip.

Czerwone i czarne dęby Europy, obu Ameryk i Azji.

Żołędzie dojrzewają w ciągu 18 miesięcy i mają gorzki lub bardzo gorzki smak. Wnętrze skorupy żołędzia może być bezwłose, ale w większości przypadków jest wełniste. Kora ma ciemniejszy kolor. Jego liście mają zazwyczaj ostre końcówki płatków, z włosem na końcu płatka.

The greatest concentrations of oaks are between subtropical and middle-temperate climate regimes. Further north than this, conifer species typically become dominant; further south, oaks cannot successfully compete with taller trees of tropical rainforests with respect to sunlight, and in some cases due to intolerance to high rainfall combined with high temperatures. Many oaks occur as top level canopy species, but an equally large number are shrubs or sub-canopy level associates.

Największe skupiska dębów występują między subtropikalnymi i średnio-umiarkowanymi regionami klimatycznymi. Dalej na północ gatunki drzew iglastych zazwyczaj stają się dominujące; dalej na południe dęby nie mogą skutecznie konkurować z wyższymi drzewami lasów tropikalnych pod względem nasłonecznienia, a w niektórych przypadkach z powodu nietolerancji na wysokie opady połączone z wysokimi temperaturami. Wiele dębów występuje jako gatunki baldachimów najwyższego poziomu, ale równie duża liczba to krzewy lub współpracownicy poziomu pod okapem.

In Europe, fossil pollen evidence indicates that during the last Glacial Maximum (20 000 years ago), oak species were confined to three main Pleistocene refugia in southern Europe, in Iberia, Italy and the Balkans, and it is believed that oak started to emerge from these refugia as the ice caps began to retreat at the beginning of the Holocene, 12 000 years ago. Since then oak trees have been an important element of the vegetation of much of Europe. The common presence of oaks in forests throughout prehistory is evidenced by the numerous charcoal fragments found within the archaeological record of most prehistoric cultures. In the Boreal period, 9000 – 7500 years ago, mixed oak forests increasingly dominated the forest landscape. Mixed forests expanded from the floodplains into their current range and then gradually transformed to acidophilous (acid loving) oak forests. A new type of forest, in which beech and fir were the dominant species, spread and became dominant in the Subboreal period, late Bronze Age and early Iron Age, 5700–2600 years ago. However, the process of the degradation of mixed oak forest and the spread of modern forest communities did not happen everywhere at the same time and with the same effect. For instance in Central Serbia, ancient oak forests survived until the 19th century giving the place its name „Šumadija” meaning the land of forests.

W Europie skamieniałe dowody pyłkowe wskazują, że podczas ostatniego maksimum zlodowacenia (20 000 lat temu) gatunki dębów były ograniczone do trzech głównych ostoi plejstoceńskich w południowej Europie, na Półwyspie Iberyjskim, we Włoszech i na Bałkanach, i uważa się, że dąb zaczął się pojawiać z tych ostoi, gdy czapy lodowe zaczęły się cofać na początku holocenu, 12 000 lat temu. Od tego czasu dęby są ważnym elementem roślinności znacznej części Europy. O powszechnym występowaniu dębów w lasach w całej prehistorii świadczą liczne fragmenty węgla drzewnego znalezione w zapisie archeologicznym większości kultur prehistorycznych. W okresie borealnym, 9000 – 7500 lat temu, w krajobrazie leśnym w coraz większym stopniu dominowały dąbrowy mieszane. Lasy mieszane rozszerzyły się z obszarów zalewowych na ich obecny zasięg, a następnie stopniowo przekształciły się w kwaśne (kwaśnolubne) dąbrowy. Nowy typ lasu, w którym dominowały buki i jodły, rozprzestrzenił się i stał się dominujący w okresie subborealnym, późnej epoce brązu i wczesnej epoce żelaza, 5700–2600 lat temu. Jednak proces degradacji dąbrowy mieszanej i rozprzestrzeniania się współczesnych zbiorowisk leśnych nie następował wszędzie jednocześnie i z takim samym skutkiem. Na przykład w środkowej Serbii starożytne lasy dębowe przetrwały do ​​XIX wieku, nadając temu miejscu nazwę „Šumadija” (pol. szumawa. CB), co oznacza krainę lasów.

There is a strong association between human civilisations and oaks, beginning at least 30,000 years ago in Europe and Asia, and 14,000 years ago in North America. The reason for this is that oak is one of the most useful trees in the world.

Istnieje silny związek między cywilizacjami ludzkimi a dębami, który rozpoczął się co najmniej 30 000 lat temu w Europie i Azji oraz 14 000 lat temu w Ameryce Północnej. Powodem tego jest to, że dąb jest jednym z najbardziej użytecznych drzew na świecie.

Oak trees are hardwoods which means that they are strong and hard yet easy to work with. In addition, oak wood is one of the most dense naturally occurring materials, while high content of tannin makes it resistant to both fungal diseases and insects. Because of all these properties, oak wood has been used since ancient times for general construction purposes as roundwood for pillars and split for planks for flooring and furniture. Oak is also used to make shingles for traditional roof construction. In Slavic countries Oak has been the main wood used for house and furniture building since neolithic times. This is an example of a traditional house from Montenegro which contains storage for animals, carts, and tools on the ground level and living spaces on the upper level for the family. The ground level walls are constructed using stones and two wooden reinforcing bands made from oak for stabilisation as well as portions made with oak timber and planking. The upper level walls are constructed using oak timber frame with wattle and daub covered with a plaster material. The covered exterior stair and gallery are typically found in the region. The roofing is framed with oak wooden rafters and purlins and covered with oak wooden shingles (šindra)

Dęby to twarde drewno, co oznacza, że ​​są mocne i twarde, a jednocześnie łatwe w obróbce. Ponadto drewno dębu jest jednym z najgęstszych naturalnie występujących materiałów, a wysoka zawartość garbników sprawia, że ​​jest ono odporne zarówno na choroby grzybowe, jak i owady. Ze względu na wszystkie te właściwości drewno dębowe było używane od czasów starożytnych do celów ogólnobudowlanych jako drewno okrągłe na filary i łupane na deski podłogowe i meble. Dąb jest również używany do wykonywania gontów do tradycyjnej konstrukcji dachu. W krajach słowiańskich dąb był głównym drewnem używanym do budowy domów i mebli od czasów neolitu. Jest to przykład tradycyjnego domu z Czarnogóry, w którym na parterze znajdują się pomieszczenia na zwierzęta, wózki i narzędzia, a na piętrze pomieszczenia mieszkalne dla rodziny. Ściany parteru zbudowane są z kamieni i dwóch drewnianych listew wzmacniających wykonanych z dębu dla stabilizacji oraz fragmentów z tarcicy dębowej i desek. Ściany górnego poziomu zbudowane są z ram z drewna dębowego z szachulcem pokrytym materiałem gipsowym. Zadaszone zewnętrzne schody i galeria są zwykle spotykane w regionie. Zadaszenie obramowane dębowymi krokwiami i płatwiami drewnianymi, pokryte gontem dębowym (šindra)

Because of its toughness and water and rot resistance, oak has also been used to make agricultural tools like ploughs (19 century Serbia):

Ze względu na swoją wytrzymałość oraz odporność na wodę i gnicie dąb był również używany do produkcji narzędzi rolniczych, takich jak pługi (XIX-wieczna Serbia):

as well as waggons (20th century Croatia).

a także wozy (Chorwacja XX wieku).

White oak wood is water and rot resistant but also waterproof and was used for making kitchen utensils such as serving bowls and other liquid containers such as casks, butter churns, bread kneading and washing basins, chopping boards…

Drewno dębu białego jest odporne na wodę i gnicie, ale także wodoodporne i było używane do produkcji przyborów kuchennych, takich jak miski i inne pojemniki na płyny, takie jak beczki, maselniczki, miski do wyrabiania ciasta i mycia, łopaty do chleba, deski do krojenia…

For the same reason white oak was used for boat and ship building since the neolithic times. The earliest boats were dugouts made from single oak or linden trunks. In Slavic countries oak dugouts were still being made in the 19th century, like this one from Serbia:

Z tego samego powodu biały dąb był używany do budowy łodzi i statków od czasów neolitu. Najwcześniejszymi łodziami były włóki wykonane z pojedynczych pni dębowych lub lipowych. W krajach słowiańskich jeszcze w XIX wieku wyrabiano dębowe włóki, jak ta z Serbii:

Oak wood is extremely good firewood. Dense hardwoods like oak have a higher energy content per cord and so release more heat per firebox load. They also produce long-lasting fires and coal beds. This makes them ideal for domestic heating but also as the source of heat in metallurgy particularly in iron working.

Drewno dębowe jest wyjątkowo dobrym drewnem opałowym. Gęste drewno liściaste, takie jak dąb, ma wyższą zawartość energii na rdzeń, a zatem uwalnia więcej ciepła na obciążenie paleniska. Wytwarzają również długotrwałe pożary i pokłady węgla. Dzięki temu idealnie nadają się do ogrzewania domów, ale także jako źródło ciepła w metalurgii, zwłaszcza w obróbce żelaza.

Oak is particularly good for making charcoal. Charcoal is a light black residue consisting of carbon, and any remaining ash, obtained by removing water and other volatile constituents from wood, mostly oak. Charcoal is a light black residue consisting of carbon, and any remaining ash, obtained by removing water and other volatile constituents from wood, mostly oak. Charcoal is usually produced by slow pyrolysis, the heating of wood or other substances in the absence of oxygen. Historically, production of wood charcoal in locations where there is an abundance of wood and dates back to a very ancient period, and generally consists of piling billets of wood on their ends so as to form a conical pile, openings being left at the bottom to admit air, with a central shaft to serve as a flue. The whole pile is covered with turf or moistened clay. The firing is begins at the bottom of the flue, and gradually spreads outwards and upwards. The logs burn very slowly and transform into charcoal in a period of 5 days’ burning. The massive production of oak charcoal was a major cause of deforestation, especially in Central Europe. The same traditional method of making oak charcoal is still used in the Balkans. These are burning charcoal piles in Bosnia, present time:

Dąb jest szczególnie dobry do produkcji węgla drzewnego. Węgiel drzewny to jasnoczarna pozostałość składająca się z węgla i wypalonego popiołu, uzyskiwana przez usuwanie wody i innych lotnych składników z drewna, głównie dębu.  Węgiel drzewny jest zwykle wytwarzany przez powolną pirolizę, ogrzewanie drewna lub innych substancji przy braku tlenu. Z historycznego punktu widzenia produkcja węgla drzewnego w miejscach obfitujących w drewno sięga bardzo odległej starożytności i zasadniczo polega na układaniu na końcach kęsów drewna w stosy w kształcie stożka, przy czym na dnie pozostawia się otwory żeby wpuszczać powietrze, z centralnym szybem służącym jako przewód kominowy. Cały stos jest pokryty darnią lub zwilżoną gliną. Wypalanie rozpoczyna się od dołu komina i stopniowo rozprzestrzenia się na zewnątrz i do góry. Polana palą się bardzo wolno i zamieniają się w węgiel drzewny w ciągu 5 dni palenia. Masowa produkcja węgla drzewnego z dębu była główną przyczyną wylesiania, zwłaszcza w Europie Środkowej. Ta sama tradycyjna metoda wytwarzania węgla drzewnego jest nadal stosowana na Bałkanach. Oto płonące stosy węgla drzewnego w Bośni, obecnie:

Oak bark is also rich in tannin, and is used by tanners for tanning leather. Tanning is the process of treating skins of animals to produce leather, which is more durable and less susceptible to decomposition. Traditionally, tanning used tannin, an acidic chemical compound from which the tanning process draws its name (tannin is in turn named after an old German word for oak or fir trees, from which the compound was derived). This picture is showing bark peeling from a cut down oak tree:

Kora dębu jest również bogata w garbniki i jest używana przez garbarzy do garbowania skór. Garbowanie to proces obróbki skór zwierzęcych w celu wytworzenia skóry, która jest trwalsza i mniej podatna na rozkład. Tradycyjnie do garbowania używano garbnika, kwaśnego związku chemicznego, od którego pochodzi nazwa procesu garbowania (z kolei nazwa garbnika pochodzi od starego niemieckiego słowa oznaczającego dąb lub jodłę, od którego pochodzi ten związek). To zdjęcie pokazuje łuszczącą się korę ściętego dębu:

Oak apple or oak gall is the common name for a large, round, vaguely apple-like gall (outgrowth) commonly found on many species of oak. Oak apples range in size from 2–5 cm in diameter and are caused by chemicals injected by the larva of certain kinds of gall wasp in the family Cynipidae. The adult female wasp lays single eggs in developing leaf buds. The wasp larvae feed on the gall tissue resulting from their secretions.Oak galls have been used in the production of ink since at least the time of the Roman Empire. From the Middle Ages to the early twentieth century, iron gall ink was the main medium used for writing in the western world.

Jabłko dębowe lub galasówka to powszechna nazwa dużego, okrągłego, przypominającego jabłko galasu (wyrostka), powszechnie występującego na wielu gatunkach dębu. Jabłka dębu mają średnicę od 2 do 5 cm i są spowodowane chemikaliami wstrzykiwanymi przez larwy niektórych rodzajów os galasowych z rodziny Cynipidae. Dorosła samica osy składa pojedyncze jaja w rozwijających się pąkach liściowych. Larwy osy żywią się tkanką żółciową powstałą z ich wydzielin.Galasy dębowe były wykorzystywane do produkcji atramentu co najmniej od czasów Cesarstwa Rzymskiego. Od średniowiecza do początku XX wieku atrament z żółcią żelazną był głównym medium używanym do pisania w świecie zachodnim.

Oak is also, with beech and birch, a host to one of the most important fungi in the world, Fomes fomentarius. Fomes fomentarius, commonly known as the tinder fungus, false tinder fungus, hoof fungus, tinder conk, tinder polypore or ice man fungus, is a species of fungal plant pathogen found in Europe, Asia, Africa and North America. The species produces very large polypore fruit bodies which are shaped like a horse’s hoof and vary in colour from a silvery grey to almost black, though they are normally brown. It grows on the side of various species of tree, which it infects through broken bark, causing rot. The species typically continues to live on trees long after they have died, changing from a parasite to a decomposer.

Dąb wraz z bukiem i brzozą jest również żywicielem jednego z najważniejszych grzybów na świecie, Fomes fomentarius. Fomes fomentarius , powszechnie znany jako hubka , grzyb krzesiwa , grzyb kopyt , krzesiwo conk , hubka polypore lub grzyb lodowy , to gatunek grzybowego patogenu roślin występującego w Europie , Azji , Afryce i Ameryce Północnej . Gatunek wytwarza bardzo duże owocniki polypore, które mają kształt kopyt konia i różnią się kolorem od srebrzystoszarego do prawie czarnego, chociaż zwykle są brązowe. Rośnie na zboczach pomiędzy różnymi gatunkami drzew, które poraża przez pękniętą korę, powodując gnicie. Gatunek zazwyczaj żyje na drzewach długo po ich śmierci, zmieniając się z pasożyta w rozkładającego.

Though inedible, F. fomentarius has traditionally seen use as the main ingredient of amadou, a material used primarily as tinder. Tinder is the material used to catch the spark in primitive fire making and also to transport fire across long distances. Tinder fungus can smolder for days preserving the amber alive.

Chociaż F. fomentarius jest niejadalny, tradycyjnie postrzegano go jako główny składnik amadou, materiału używanego głównie jako hubka. Tinder to materiał używany do wyłapywania iskier w prymitywnym rozpalaniu ognia, a także do przenoszenia ognia na duże odległości. Grzyb Tinder może tlić się przez wiele dni, zachowując żar przy życiu.

The 5,000-year-old Ötzi the Iceman carried four pieces of F. fomentarius, concluded to be for use as tinder. It also has medicinal and other uses. F. fomentarius has a circumboreal distribution, being found in both northern and southern Africa, throughout Asia and into eastern North America, and throughout Europe, and is frequently encountered. The species most typically grows upon hardwoods. In northern areas, it is most common on birch, while, in the south, beech is more typical. In the Mediterranean, oak is the typical host.

Liczący 5000 lat Ötzi z Lodu nosił cztery kawałki F. fomentarius , które miały służyć jako krzesiwo . Ma również zastosowanie lecznicze i inne. F. fomentarius ma rozmieszczenie okołoborowe, występuje zarówno w północnej, jak i południowej Afryce, w całej Azji i we wschodniej Ameryce Północnej oraz w całej Europie i jest często spotykany. Gatunek najczęściej rośnie na twardym drewnie. Na obszarach północnych występuje najczęściej na brzozie, podczas gdy na południu bardziej typowy jest buk. W basenie Morza Śródziemnego typowym żywicielem jest dąb.

Mixed oak forests and oak savannahs are also ideal growing ground for numerous edible mushrooms. Some of them grow on fallen trees and stumps, some near the roots, some under the foliage. Different species ripen at different times of the year. Depending on the climate there is at least one type of a mixed oak forest mushrooms that can be harvested pretty much at any time of the year, but the main mushroom season is from late spring to late autumn. Mushrooms would have been one of the main food sources during this time as they are easy to collect and prepare and would by themselves provide enough protein in the diet. The main types of mushrooms which grow on or around oaks are: truffles (tartuf or gomoljača in Serbian), porcini (vrganj in Serbian), lumpy bracket (Jelenovo uvo or hrastov žbunac), Caesar’s mushroom (jajčara or rujnica in Serbian), royal bolete (kraljevka in Serbian), the miller or the sweetbread mushroom (brašnjača in Serbian), russula (medena, medenka in Serbian). My favourite is porcini (vrganj in Serbian). Balkans is the home of the giant porcini mushrooms which grow in oak savannahs. Me and my brother used to make a lot of money every year from picking mushrooms in forests. Once when we were 10 and 8, while picking mushrooms with my father on mountain Vlasina in the south east of Serbia, we found a truly giant one which was over half a meter in diameter and over 4 kilos in weight. Unfortunately I don’t have any picture of this mushroom, but here are some other giant vrganj (porchini) mushrooms found in Serbia and Croatia:

Mieszane lasy dębowe i dębowe sawanny są również idealnym podłożem dla licznych grzybów jadalnych. Część z nich rośnie na zwalonych drzewach i pniach, część blisko korzeni, część pod listowiem. Różne gatunki dojrzewają w różnych porach roku. W zależności od klimatu istnieje co najmniej jeden rodzaj grzybów mieszanych, które można zbierać praktycznie o każdej porze roku, ale główny sezon grzybowy trwa od późnej wiosny do późnej jesieni. W tamtych czasach grzyby były jednym z głównych źródeł pożywienia, ponieważ są łatwe do zebrania i przygotowania oraz same w sobie dostarczają wystarczającej ilości białka w diecie. Główne rodzaje grzybów, które rosną na dębach lub wokół nich, to: trufle (po serbsku tartuf lub gomoljacha), borowiki (po serbsku vrganj), wspornik grudkowaty (Jelenovo uvo lub hrastov žbunac), grzyb Cezara (po serbsku jajčara lub rujnica), grzyb królewski podgrzybek ( po serbsku kraljevka ), młynarz lub pieczarka ( po serbsku brašnjača ), russula ( po serbsku medena , medenka, gołąbek ). Moim ulubionym jest porcini (vrganj po serbsku, borowik po polsku). Bałkany to ojczyzna borowika olbrzymiego, który rośnie na dębowych sawannach. Ja i mój brat co roku zarabialiśmy dużo pieniędzy na zbieraniu grzybów w lasach. Pewnego razu, gdy mieliśmy 10 i 8 lat, podczas zbierania grzybów z moim ojcem na górze Vlasina w południowo-wschodniej Serbii, znaleźliśmy naprawdę gigantycznego grzyba, który miał ponad pół metra średnicy i ponad 4 kilogramy wagi. Niestety nie mam żadnego zdjęcia tego grzyba, ale oto kilka innych gigantycznych grzybów vrganj (porchini, borowik po polsku) znalezionych w Serbii i Chorwacji:

Oak doesn’t lose all the leaves during the winter like other decidious trees. The leaves turn golden but stay on the branches until spring.

Dąb nie traci na zimę wszystkich liści, jak inne drzewa liściaste. Liście złocą się, ale pozostają na gałęziach do wiosny.

In the Balkans at the end of October farmers used to cut the outer branches of young oak trees, specifically grown for this purpose in thickets, and store them in stacks for fodder to feed livestock during the winter. This practise is in English called polarding. Polarding produces „pollard hay”, basically dry branches with lots of dry leaves, which are used as livestock feed. The trees are pruned at intervals of two to six years so their leafy material would be most abundant. Apart from oak, ash branches are also cut for this purpose. In Serbian this „pollard hay” is called „lišnjak” or „šuma”. The branches are cut and then dried for two days. They are then collected in armloads and brought to the specially prepared stake called „stožina”, „stožer” where the armloads of branches are placed around the central stake, leaves towards the stake, in the same way you would place armloads of hay or wheat. As they are laid down, the branches are compressed by standing on them. In the end the top of the stack is covered with fern and hay and thick oak branches with leaves turned outward. This type of fodder is used for feeding sheep and goats during the second part of winter when other animal food like hay is running low. In Croatia Lamb is sacrificed at the beginning of the oak polarding and eaten communally by the men who do the branch cutting. Polarding is considered dangerous, probably because the oak is considered sacred and cutting oaks is activity that brings bad luck. This is a picture of stacked „lišnjak”:

Na Bałkanach pod koniec października rolnicy ścinali zewnętrzne gałęzie młodych dębów, specjalnie wyhodowanych w tym celu w zaroślach i składowali je w stosach na paszę dla bydła w okresie zimowym. Ta praktyka jest w języku angielskim nazywana pollardingiem. Pollarding produkuje „siano pollard”, w zasadzie suche gałęzie z dużą ilością suchych liści, które są wykorzystywane jako pasza dla zwierząt. Drzewa są przycinane w odstępach od dwóch do sześciu lat, aby ich materiał liściasty był jak najliczniejszy. Oprócz dębu wycina się w tym celu również gałęzie jesionu. W języku serbskim to „siano z pollarda” nazywa się „lišnjak” lub „šuma”. Gałęzie są cięte, a następnie suszone przez dwa dni. Następnie są one zbierane w naręcze i przewożone na specjalnie przygotowany stos zwany „stožina”, „stožer”, gdzie naręcze gałęzi są umieszczane wokół centralnego palika, liśćmi w kierunku stosu, w taki sam sposób, w jaki umieszcza się snopki siana lub pszenicy . Gdy są układane, gałęzie są ściskane przez stanie na nich. Na końcu szczyt stosu pokrywają paprocie i siano oraz grube gałęzie dębu z liśćmi skierowanymi na zewnątrz. Ten rodzaj paszy wykorzystywany jest do karmienia owiec i kóz w drugiej części zimy, kiedy kończą się inne pokarmy dla zwierząt, takie jak siano. W Chorwacji jagnięcina jest składana w ofierze na początku ogławiania dębów i zjadana wspólnie przez mężczyzn, którzy ścinają gałęzie. Ogławianie jest uważane za niebezpieczne, prawdopodobnie dlatego, że dąb jest uważany za święty, a ścinanie dębów jest czynnością przynoszącą pecha. To jest zdjęcie ułożonego „lišnjaka”:

The oak inner bark, as well as the inner bark of certain trees like cedar, poplar, linden (basswood, lime), sweet chestnut, willow, elm can be used to make excellent cordage… Tree bark is made up of two portions, the inner bark or phloem (which passes the sugary sap around the tree), and the outer bark, which acts as the waterproof skin of the trunk, protecting from disease and extremes of temperature. The bit that is good for making cordage is the inner bark. It consists of long interwoven fibres that form an interlocking weave. It peels readily from the tree and is easy to work with. Bark from dead limbs provides the best material. The best dead limbs are ones that have been dead for a week or two. Any longer and the bark will have dried out a lot. The inner bark cordage is very strong and durable and it stays flexible without cracking when bent when dry.

Wewnętrzna kora dębu, jak również wewnętrzna kora niektórych drzew, takich jak cedr, topola, lipa (lipa wąskolistna , lipa szerokolistna), kasztanowiec, wierzba, wiąz może być wykorzystana do wykonania doskonałego powrozu… Kora drzewa składa się z dwóch części , wewnętrzna kora lub łyko (które przepuszcza słodki sok wokół drzewa) oraz zewnętrzna kora, która działa jak wodoodporna skóra pnia, chroniąc przed chorobami i ekstremalnymi temperaturami. Wędzidłem dobrym do wyrobu powrozów jest wewnętrzna kora. Składa się z długich przeplatających się włókien, które tworzą zazębiający się splot. Łatwo złuszcza się z drzewa i jest łatwy w obróbce. Kora z martwych konarów dostarcza najlepszego materiału. Najlepsze martwe kończyny to te, które były martwe przez tydzień lub dwa. Jeszcze trochę, a kora bardzo wyschnie. Wewnętrzny sznur z kory jest bardzo mocny i trwały i pozostaje elastyczny bez pękania po zgięciu po wyschnięciu.

Oaks were also used as medicine for millennia. Oak was used to treat bleeding, tumors, swelling and dysentery as well as a diuretic and as an antidote to poison. Snuff made from powdered root was used to treat tuberculosis. The leaves have been employed to promote wound healing. Oak has been used as a Quinine substitute in the treatment of fevers. Tannins provide many of the healing properties of oak. Tannins bind with proteins in tissues, making a barrier resistant to bacterial invasion. Tannins strengthen tissues and blood vessels. They reduce inflammation and irritation, especially of skin and mucus membranes.The plant parts used for healing include the inner bark, root, leaves and acorns. Modern scientific research confirms that oak possesses the following healing properties: astringent, fever reducing, tonic, antiseptic, anti-viral, anti-tumor, and anti-inflammatory actions. In addition, oak has been used to get rid of worms and other parasites.

Dęby były również używane jako lekarstwo od tysiącleci. Dąb był używany do leczenia krwawień, guzów, obrzęków i czerwonki, a także moczopędny i jako antidotum na trucizny. Tabaka sporządzona ze sproszkowanego korzenia była stosowana w leczeniu gruźlicy. Liście zostały wykorzystane do przyspieszenia gojenia się ran. Dąb był używany jako substytut chininy w leczeniu gorączki. Garbniki zapewniają wiele leczniczych właściwości dębu. Garbniki wiążą się z białkami w tkankach, tworząc barierę odporną na inwazję bakterii. Garbniki wzmacniają tkanki i naczynia krwionośne. Zmniejszają stany zapalne i podrażnienia, zwłaszcza skóry i błon śluzowych.Częściami roślin wykorzystywanymi do leczenia są wewnętrzna kora, korzeń, liście i żołędzie. Współczesne badania naukowe potwierdzają, że dąb posiada następujące właściwości lecznicze: ściągające, przeciwgorączkowe, tonizujące, antyseptyczne, przeciwwirusowe, przeciwnowotworowe i przeciwzapalne. Ponadto dąb był używany do pozbywania się robaków i innych pasożytów.

You can see from all of this that Oak is something of a wonder tree. But the best part is yet to come. Acorns. Oaks produce acorns, a lot of them. Squirrels, deer, wild boar love to eat acorns, sometimes to the point of acorns being 25% of their fall diet.

Z tego wszystkiego widać, że dąb jest czymś w rodzaju cudownego drzewa. Ale najlepsza część jeszcze przed nami. żołędzie. Dęby produkują żołędzie, dużo ich. Wiewiórki, jelenie, dziki uwielbiają jeść żołędzie, czasami do tego stopnia, że ​​żołędzie stanowią 25% ich jesiennej diety.

Which makes oak forests ideal hunting grounds for early hunters who hunted with fire hardened spears made from oak or ash like this one.

To sprawia, że ​​lasy dębowe były idealnymi terenami łowieckimi dla wczesnych myśliwych, którzy polowali z hartowanymi ogniem włóczniami wykonanymi z dębu lub jesionu, takimi jak ta.

But people were not going to watch all those animals munching acorns without trying acorns themselves. The rest is history….Acorns have been eaten by humans since at least late Paleolithic times right up to modern times. And I will write about acorns and acorn eaters in my next few posts.

Ale ludzie nie zamierzali oglądać tych wszystkich zwierząt przeżuwających żołędzie bez spróbowania samych żołędzi. Reszta jest historią… Żołędzie były spożywane przez ludzi od co najmniej późnego paleolitu aż do czasów współczesnych. A o żołędziach i zjadaczach żołędzi napiszę w kilku kolejnych postach.