Świątynie Światła Świata – Góra Wawrzyńca (Kałdus, Chełm) i Wietrzychowice
Kałdus, Chełm – Góra Wawrzyńca
To jedno z ważniejszych miejsc osadniczych naszych przodków (Słowian – R1a1a) poświadczające ciągłość osadniczą od neolitu – czasu pierwszych rolników i do tego miejsce kultu, które dotrwało do czasów chrystianizacji i skutecznie się jej oparło – Pomorze – Ziemia Wędów (Wenedów).
Góra Św. Wawrzyńca to rzeczywiście bardzo ciekawe stanowisko archeologiczne. Przede wszystkim wielokulturowe- ślady osadnicze sięgają tam neolitu, m.in. na cmentarzysku kilka sezonów temu razem z pracami dotyczącymi wczesnego średniowiecza prowadzono badania właśnie w odniesieniu do okresów wcześniejszych między innymi halsztackiego. Generalnie badane były: cmentarzysko, osada i grodzisko, gdzie odkryto ślady pierwszej jak się uważa na pomorzu środkowo- wschodnim pozostałości bazyliki romańskiej, która nie została nigdy ukończona, prawdopodobnie w wyniku tzw. reakcji pogańskiej (a powstać miała na miejscu wcześniejszego przedchrześcijańskiego miejsca kultu).
Wietrzychowice
Wietrzychowice.Na terenie cmentarzyska utworzono rezerwat archeologiczny.Miejsce jest cudownie odludne, porośnięte lasem .Warto tam pomilczeć i posłuchać siebie.
Miejsca Pochówków – Smętarze często były łączone z miejscami palenia zwłok jeśli akurat preferowany był pochówek całopalny, czyli z żarnikarmi-zalnikami, a to wszystko łaczyło się z miejscem do modlitw, odprawiania ofiar i składania obiat oraz wieszania bajorków proszalnych i węsiorów – różnokolorowych wstążek i plecionek – wici. Wszystko to najczęściej na starannie wybranym miejscu w Świętym Gaju.