White Cross (Hołdarz Biały Krzyż)
© by Goran Pavlovic © tłumaczenie Czesław Białczyński © komentarz Czesław Bialczyński
This is the reconstruction of the Beli križ (White Cross) shrine which was once located in the valley southeast of the village of Prelože, Slovenia…
To rekonstrukcja hołdarza Beli križ (Białego Krzyża), który kiedyś znajdował się w dolinie na południowy wschód od wioski Prelože w Słowenii.
The shrine was destroyed during the First World War. But the locals preserved a vivid memory of it and of the rituals performed around it. These were collected by ethnographers during the middle of the 20th century…
Hołdarz został zniszczony podczas I wojny światowej. Jednak miejscowi zachowali żywe wspomnienia o nim i rytuałach, które się wokół niego odbywały.Zostały one zebrane przez etnografów w połowie XX wieku…
As you can see, it was „a cross in a circle” made of stones, with four stones in each quarter of the circle and four pointy rocks on the ends of cross hands…
Jak widać, był to „krzyż w okręgu” wykonany z kamieni, z czterema kamieniami w każdej ćwiartce okręgu i czterema spiczastymi skałami na końcach rąk krzyża…
[CB – Jest to tzw Krzyż Prosty wyznaczający równonoce i przesilenia godowe w Przyrodzie Ziemi, a zarazem cykle przesileń roczne, czyli gwiazdowe, widzialne na Niebie Gwieździstym]
Basically this is a so called „sun cross”, which symbolises a solar year with four season. Ever spinning solar wheel. This is confirmed by the fact that a bonfire was lit in the field near the shrine on Kresovanje (Bonfire night, Midsummer night)…
Zasadniczo jest to tak zwany „krzyż słoneczny”, który symbolizuje rok słoneczny z czterema porami roku. Ciągle obracające się koło słoneczne. Potwierdza to fakt, że rozpalono tutaj ognisko na polu w pobliżu hołdarza / kręgu w Kresovanje (Noc Ognisk, Noc Świętojańska)…
[CB – U nas Polaków, jest to Święto Kresu z kulminacyjną Nocą Świętorujańską – Poszukiwania Kwiatu Papródzi / Paproci, odbywane w dniach od 20 do 26 czerwca.]
In the center of the „shrine” was a stick on which young green tree branches were attached, symbolising a young green tree. Or maybe this cross was rebuilt every year around a real young tree. This is not clear from the original text…This tree symbolically grew during the fertility ceremony which was performed around the cross in the spring „when the foliage turned green”, which in the Prelože area happens in April…The carpet of crocus flowers across the slopes of Velika Planina in Slovenia, April…
W centrum „hołdarza / kręgu” znajdował się kij, do którego przymocowywano młode zielone gałęzie drzew, symbolizujące młode zielone drzewko. Albo może ten krzyż był co roku odbudowywany wokół prawdziwego młodego drzewa.Nie wynika to jasno z oryginalnego tekstu… Drzewo to symbolicznie „wyrastało” podczas ceremonii płodności, która odbywała się wokół krzyża wiosną, „kiedy liście stawały się zielone”, co w regionie Prelože miało miejsce w kwietniu… Dywan z kwiatów krokusów na zboczach Velika Planina w Słowenii, kwiecień…
[CB – a więc Krąg, który był boskim hołdarzem służył w wiosennych obrzędach Jaryły (Jare Gody) oraz w letnich obrzędach Kupały (Krasne Gody, Kres), z czego można wnioskować też o obrzędowaniu w jesienną równonoc i w zimowe przesilenie przy tymże hołdarzu.]
A very interesting metal plaque from the so called „Letnitsa Treasure”, a 4th c. BC Thracian hoard discovered near Letnitsa, Bulgaria…This one depicts one of the most common themes from Balkan fairytales: a princess being kidnapped by a dragon…
Bardzo interesująca metalowa tabliczka z tzw. „Skarbu Letnicy”, IV wieku przed naszą erą – skarb tracki, odkryty w pobliżu Letnicy w Bułgarii… Ta przedstawia jeden z najczęstszych tematów bałkańskich baśni: księżniczkę porwaną przez smoka…
Jarilo (Jura), whose name means both „the brightly burning one” (sun) and „the young one, the green one” (bringer of spring, summer, The Green Man) was in other Jurjevo rituals from Slovenia represented by a living walking tree.
Jariło (Jura), którego imię oznacza zarówno „jasno płonący” (słońce), jak i „młody, zielony” (zwiastun wiosny, lata, Zielony Człowiek) był w innych rytuałach, święta godowego Jurjevo na Słowenii reprezentowany przez żywe, chodzące drzewo.
[CB – Wszelkie odniesienia etymologiczne i związki z całą gamą pojęć płynących z rdzenia jur / jar – znajdziecie w Księdze Tura. Niech tutaj nam wystarczy związek z z jarością – młodością i jurnością – płodnością oraz jasnością i wiosną oraz jej kulminacją, a potem z latem, kiedy z jego początkiem kończy się okres jary (królowania pary Jaryła/Jaruna = Jarowit)].
Zeleni Jura (Green Yura) walking the earth. Part of Jurjevanje, celebration of the return of Jarilo, Jura, The Young Sun God who brings spring…Today performed on St George’s day…Tells you a lot about the true Identity of St George…
Zielony Jura (Zielony Yura) chodzący po ziemi. Część Jurjevanja, godowych obchodów powrotu Jaryły, Jury, Młodego Boga Słońca, który przynosi wiosnę… Dzisiaj oddawana mu jest w dniu św. Jerzego… Mówi to wiele o prawdziwej Tożsamości św. Jerzego…
[CB – Jaryłę można określić mianem Boga Młodego Słońca pamiętając jednak że nie jest to Bóg samego Słońca, tym jest Swarożyc. Tak jak Jarowitość jest okresem królowania Młodego Słońca czyli porą Wiosny (Jaryły i Jaruny = Jarowitów), tak Rujewitość jest okresem królowania Pełnego Słońca Złotego (Z-Lata) czyli porą Lata (Rujana-Wieliego Gaja/Maja i Ruji-Wielkiej Maji/Gaji = Rujewitów), a Jesowitość jest okresem królowania Dojrzałego Słońca (Słońca Starego, Słabnącego), czyli porą Jesieni (Jeszy i Jastruba = Jesowitów), zaś Kosrowitość/ Ostrowitość jest okresem królowania Bladego, Białego, Slabego, Zimnego Słońca, czyli porą Zimy (Kostromy i Kolady = Kostrowitów).]
This ritual is performed Bela Krajina, area inhabited by descendants of Serbians who migrated here during Turkish invasions of the Balkans. Today split between Croatia/Slovenia…This is the original Green Man…
Ten obrzęd jest wykonywany w Bela Krajina, obszarze zamieszkanym przez potomków Serbów, którzy przybyli tutaj podczas tureckich inwazji na Bałkany. Dzisiaj podzielony między Chorwację/Słowenię…To jest oryginalny Zielony Człowiek…
The Sun God’s name Jarilo (pronounced Yareelo) comes from the root „jar” (yar) meaning: young, green (Life giving warm sun of green spring), but also brightly burning and raging, furious (Life destroying burning sun of yellow summer)…
Imię Boga Słońca Jarilo (wymawiane Yareelo) pochodzi od rdzenia „jar” (yar) oznaczającego: młody, zielony (dający życie, ciepłe słońce zielonej wiosny), ale także jasno płonący i szalejący, wściekły (niszczący życie, palące słońce żółtego lata)…
Interestingly, in Sanskrit, har (cognate of jar, yar) can also mean green and yellow…
Co ciekawe, w sanskrycie har (pokrewny jar, yar) może również oznaczać zielony i żółty...
[CB – także złoty , z-lato; nie zapominajmy też o związku har – gor (górny, górski, hyrny, wysoki, wzniesiony) – co tyczy się płodności i zalęgu (obu płci a nie tylko męskiej) – słynne windyjskie/hinduistyczne hiranyagarba – Złote Ziarno / Złote Jajo – to symbol plenności i plemników/nasienia jak i jaja / jajeczek – ovalu]
So the fact that a (symbolic) young green tree, symbol of the sun god Jarilo, was „growing” in the middle of the shrine shaped like a sun cross, points at the symbolic meaning of this shrine: solar year and the climate which it creates…
Tak więc fakt, że (symboliczne) młode zielone drzewo, symbol boga słońca Jariły, „rosło” pośrodku świątyni w kształcie krzyża słonecznego, wskazuje na symboliczne znaczenie tego świętgo hołdarza: rok słoneczny i klimat, który tworzy…
[CB – uczulam raz jeszcze: Jaryło to nie jest Swarożyc – Bóg Słońca, ale Bóg Okresu Królowania Młodego Słońca.]
And it is this climate which people of Prelože were trying to control…As part of the ceremony at the White Cross, four young girls span around the circle interconnected by ivy branches, singing prayers for „sun, rain and abundant crops”…
I to właśnie ten klimat próbowali kontrolować mieszkańcy Prelože…W ramach ceremonii przy Białym Krzyżu cztery młode dziewczyny krążyły wokół kręgu połączonego gałęziami bluszczu, śpiewając modlitwy o „słońce, deszcz i obfite „plony”…
They prayed to „Dajbogec” (Giving god), another name for Dabog, the old Slavic Sky God…
Modlili się do „Dajbogeca” (Dający Bóg), innego imienia Daboga, starosłowiańskiego Boga Nieba…
[CB – I tutaj mamy wyłożone wprost i potwierdzone przez wszystkie narody Południowej Słowiańszczyzny (Serbów, Słoweńców, Chorwatów, Czarnogórców, Bośniaków i Macedończyków, a także Bułgarów) w sposób niepodważalny i ostateczny funkcję Daboga / DagBoga / Dażboga / Darzboga / Dadźboga / Daćboga/ Darzącego Boga / Dajbogeca – Boga Nieba, Kopuły Nieba i Jasnego Dnia.Nieporozumieniem jest odczytywanie Dażboga jako Dawcy Deszczu – jest nim o tyle, że Niebo jest dawcą tak deszczu jak i gromu i chmur i burzy i wiatru i słońca. Po rosyjsku, ukraińsku i białorusku Dażbog = Bóg Dający, Bóg Darzący (Darz-Bóg), a nie Dożd’ Bog ani Dożdż Bog, ani Doszcz Bog, co by znaczyło Bóg Deszczu (białoruskie дождж – doždž, czyli dożdż; rosyjskie дождь – dozhd’, czyli dożdj; – ukraińskie дощ – doshch, czyli doszcz). Tak samo Dodola nie jest Dawczynią Deszczu lecz Dawczynią Doli – Losu-Koszu, kierującą uderzeniami gromowymi Peruna i nawałnicami deszczowymi Wądy – Pani Wód i czarnymi tuczmi /chmurami Perperuny – Władczyni Chmur.
Jest dla mnie w najwyższym stopniu niezrozumiałe dlaczego niektórzy rodzimowiercy, zwłaszcza zrzeszeni w dogmatycznych związkach Kościołów Rodzimych i Wiary Rodzimej, nie potrafią przyjąć do wiadomości tego co jest naukowo: etnograficznie, historycznie, astronomicznie, lingwistycznie, kulturowo i religijnie oraz wreszcie genetycznie i rdzennie potwierdzone we wszystkich możliwych słowiano-aryjskich powiązaniach.]
In Serbian the expression „On vedri i oblači” means „he rules”, „he has absolute control, absolute power”. Literally this expression means „he makes the sky clear and cloudy”…I talked about this in my post „The power of the thunder giant„…
W języku serbskim wyrażenie „On vedri i oblači” oznacza „on rządzi”, „on ma absolutną kontrolę, absolutną władzę”. Dosłownie to wyrażenie oznacza „czyni niebo czystym i zachmurzonym”… Pisałem o tym w moim poście „Moc piorunowego giganta”…
[CB – Otóż to – Dadźbog – Władca Czystego i Pochmurnego Nieba czyli po prostu Każdego Nieba, a jego żeńska połowica żona-siostra to Daboga, Dażboga, Dobra Bogini, Darząca Bogini – Pani Niebieska, Pani Niebios.]
Dabog, Dajbog was also another name for Triglav, Trimurti, the Supreme god…I talked about Triglav in several of my posts: „Lugus or Triglav„, „When the bride dies soon after the wedding„, „Sun thunder fire„, „Riddle„, „Krkava Triglav stone„, „Triglav, Trojan, Trinity, Trimurti, Agni„…
Dabog, Dajbog to również inne imię Triglava, Trimurtiego, Najwyższego boga… Pisałem o Triglavie w kilku moich postach: „Lugus lub Triglav”, „Kiedy panna młoda umiera wkrótce po ślubie”, „Słońce grzmot ognia”, „Zagadka”, „Krkava Triglav kamień”, „Triglav, Trojan, Trójca, Trimurti, Agni”…
[CB – Mamy tutaj dokonanie przez Gorana Pavlovicza utożsamienia co do miana Dażboga z Triglavem, którego mamy tutaj poświadczonego ponad znów wszelką wątpliwość jako bóstwo trzygłowe, trójczłonowe, jako Trojana, z całej Południowej Słowiańszczyzny – Czego liczni rodzimowiercy polscy zrzeszeni w kościołach i wiarach rodzimych także jakoś nie mogą zrozumieć i nie przyjmują do wiadomości. Zwracam uwagę na to aby znów nie popełniano błędu polegającego na całkowitym utożsamieniu Dażbog = Triglaw – tak absolutnie nie jest. Natomiast jest prawdą że Trigław / Trojan / Trojanica jako Czarnogłów (męskość, Yang) lub Białoboga (żeńskość, Yin) zawierają w sobie sumarycznie jako Bóg /Bogini Działu (męskie / żeńskie) tak Bogów Kirów (4×2 męskie/ żeńskie): w tym Jarowitów (Rujewitów, Kostrowitów i Jesowitów) jak i Bogów Żywiołów (8×2 męskie / żeńskie), w tym Dażbogów oraz Bogów Mocy (12×2 męskie/ żeńskie). Zatem imię i pojęcie Trigław, Trzygłów, Trojan , Trojanica obejmuje znaczeniowo i zakresowo wszystkie funkcje niższych emanacji.]
This is what Triglav is, one God with three faces: Sun, Thunder, Fire…
To jest właśnie Triglav, jeden Bóg o trzech twarzach: Słońce, Grzmot, Ogień…
[CB – Czarnogłów = Jasność – Niebo (Dażbóg), Ostrość – Grom (Perun), Żar-Płomień – Ogień (Swarog)].
It is very interesting that the „shrine” contained pointy upward stones and that at this shrine girls (women) prayed to Dabog for good weather (just enough rain and sunshine) so that their crops would yield abundantly…
Bardzo interesujące jest to, że „hołdarz – miejsce święte / świątynia” zawierała spiczaste, skierowane ku górze kamienie i że w tej świątyni dziewczęta (kobiety) modliły się do Daboga o dobrą pogodę (taką w sam raz, o deszcz i słońce), aby ich plony były obfite…
[CB – I Słońce – Swarożyc i Deszcz – Wodyca / Woda – są Darem Nieba – Dażboga i Dabogi.]
Because this is not the only place where we find large stones used in weather rituals involving Dabog and performed by women…
To interesujące ponieważ nie jest to jedyne miejsce, w którym znajdujemy duże kamienie używane w rytuałach pogodowych z udziałem Daboga i wykonywanych przez kobiety…
In his 1925 paper „The Ring of Nestor„, Sir Arthur Evans, the excavator of Knossos, mentions a curious rain-making ritual which was performed in Ibrahimovci, near Skoplje, Macedonia, during droughts.
W tymartykule z 1925 r. „Pierścień Nestora” Sir Arthura Evansa, odkrywcy Knossos, wspomina on o ciekawym rytuale wywoływania deszczu, który był wykonywany w Ibrahimovci, niedaleko Skoplje w Macedonii, w czasie suszy.
Pic: Altar dedicated to Jupiter, Juno und Minerva, Macedonia
Fot.: Ołtarz (hołdarz) poświęcony Jowiszowi, Junonie i Minerwie, Macedonia
This is 1925 we are talking about. At least 1500 years since Jupiter was officially a god of rain…And yet, uneducated, illiterate SLAVIC villagers in Macedonia still remembered him in times of desperation…
Mówimy o 1925 r. Co najmniej 1500 lat temu Jowisz został oficjalnie bogiem deszczu… A jednak niewykształceni, niepiśmienni SŁOWIAŃSCY mieszkańcy wsi w Macedonii wciąż go pamiętali w czasach rozpaczy…
[CB – Oczywiście pamiętają oni nie Jowisza a Dażboga i Wodycę oraz Jaryłę i Swarożyca, Peruna itd., którzy poprzedezali jako bogowie późnego rzymskiego Jowisza , następcę Dzeusa greskiego bęgącego echem i kalką Dewów: Dzeusa- Dażboga, Dzeusa-Peruna i Dzeusa-Swaroga bogów slowian-aryjskich, znanych też Persom i Windyjczykom-Hindusom Wedyjskim.]
What is very interesting is that this altar „was lying face down normally but was lifted when the rain was needed”. Compare this with this Slavic rain making ritual from Belarus in which Dabog’s stone is ceremonially lifted…I talked about this in my post „The last megalithic ritual in Europe„…
Co jest bardzo interesujące, ten ołtarz (obrazek poniżej) „leżał normalnie licem do dołu, ale był obracany [CB – obyrtanie, abarot ku „dobru – abrat k doabru – abrakadabra], gdy deszcz był potrzebny”. Porównaj to z tym słowiańskim rytuałem sprowadzania deszczu z Białorusi, w którym kamień Daboga jest ceremonialnie podnoszony i obracany… Pisałem o tym w swoim poście „Ostatni rytuał megalityczny w Europie”…
And compare this with other weather controlling Slavic rituals involving sky pointing „weather stones”…See, these weather stones have the same shape as the stones from the White Cross…I talked about them in my post „Weather stones„…
I porównaj to z innymi słowiańskimi rytuałami kontrolującymi pogodę, w których używa się „kamieni pogodowych” wskazujących niebo… Widzisz, te kamienie pogodowe mają taki sam kształt jak kamienie z Białego Krzyża… Pisałem o nich w swoim poście „Kamienie pogodowe”…
Pleterski, A. 2015, Preplet 3 in 4, preloška „Beli Križ in Triglavca ter Zbruški idol”, in: Nesnovna krajina Krasa
Źródło informacji o sanktuarium i powiązanych rytuałach: Pleterski, A. 2015, Preplet 3 w 4, preloška „Beli Križ in Triglavca ter Zbruški idol”, w: Nesnovna krajina Krasa
źródło: https://oldeuropeanculture.blogspot.com/2022/08/white-cross.html