Zapomniana wieś w Wielkopolsce. Ślady osadnictwa pochodzą sprzed 5100 lat
Od Bartosza
Żuławka – wyjątkowa miejscowość z wyjątkową historią
Wiele na ten temat dowiedzieć można się w książce: Tajemnice Żuławki. Jej autorami są Jarosław Rola i Zygmunt Rola. Zawiera ona dziesięć gawęd, które traktują o wynikach prac wykopaliskowych w latach 90.
Według badań archeologicznych ślady osadnictwa we wsi Żuławka, w powiecie pilskim, pochodzą sprzed 5100 lat przed naszą erą, do 700 lat p.n.e. Na przełomie XVIII i XIX wieku istniała tam osada holenderska. Współcześnie Żuławka nadal wyróżnia się na tle wielu miejscowości swoim układem zabudowy oraz widokami na pobliską dolinę Noteci, które roztaczają się wokół wsi.
Odkryć archeologicznych dokonano w latach 90. Dokładnie w 1992 roku przeprowadzone badania pozwoliły m.in. odnaleźć pozostałości dobrze zachowanych konstrukcji drewnianych z ośmiu faz osadniczych od neolitu do czasów kultury łużyckiej.
Zapomniana wieś w Wielkopolsce na kartach książki
– „Archeolog stanął nad brzegiem, spojrzał w dół, a nie dowierzając własnym oczom, pochylił się, by sprawdzić, czy się nie pomylił. Znieruchomiał, po prostu, z wrażenia. Na wyschniętym, spękanym dnie zobaczył bowiem częściowo odsłonięte zbrązowiałe belki, ułożone kiedyś w tym miejscu – jak mawiają ludzie uczeni – intencjonalnie. Już po wstępnym oczyszczeniu znaleziska z ziemi i torfu okazało się, że był to, być może, fragment drewnianej konstrukcji, w kształcie litery A, o długości około metra osiemdziesiąt i szerokości osiemdziesięciu centymetrów. Belki, noszące ślady nacięć i zapewne tak zwanego „capowania”, czyli rodzaju łączenia, zachowały się w zupełnie dobrym stanie, jak na swój wiek, dzięki konserwującym właściwościom wody i torfu. Bliżej brzegu, spod ziemi nie wybranej wtedy przez koparkę, wystawały kolejne belki, a jeszcze inne – z pionowej ściany wyznaczającej brzegi stawu. Wprawdzie potem archeolodzy znaleźli tu jeszcze kilka narzędzi z krzemienia, kopaczkę, motykę i sadzak z poroży jeleni, bursztynowy paciorek, a także liczne sczerniałe kości – wśród nich szczękę szczupaka, czaszkę psa oraz kość kręgową jakiegoś innego ssaka, ale wszystko to wyglądało, przynajmniej na pierwszy rzut oka, jak pozostałości kultury łużyckiej, z okresu od 1200 do 700 lat przed naszą erą…”
– to tylko fragment ww. książki, po którą warto sięgnąć, by poznać dzieje tego wyjątkowego miejsca.
Zobacz współczesne zdjęcia Żuławki:
Współcześnie Żuławka to niewielka miejscowość, rozciągająca się wzdłuż drogi, która stanowi coś w rodzaju granicy. Oddziela miejsca do zamieszkania od leżącej po jej drugiej stronie doliny Noteci. Nadnoteckie łąki cieszą swoim widokiem. We wsi można spotkać jeszcze kilka starych domów. Niektóre są po remoncie. Inne bardzo mocno przypominają, jaka zabudowa istniała dawniej w tym miejscu. Zresztą zobaczcie to w naszej relacji zdjęciowej z tego wyjątkowego miejsca.