• Tempo wojny w Ukrainie nie przebiega tak szybko, jak zakładał to Władimir Putin. Jedną z przyczyn mogą być Żmijowe Wały
• Umocnienia w Ukrainie były budowane jeszcze w II w., ale do dziś nie jest jasne, kto je utworzył. Naukowcy spekulują, że byli to wschodni Słowianie, którzy obawiali się najazdów koczowniczych plemion z południa
• W szczytowym momencie Żmijowe Wały miały łączną długość ponad 2 tys. km. Na przestrzeni lat jednak umocnienia ulegały zniszczeniu. Ich najdłuższy odcinek to tzw. Żmijowe Wały Kijowszczyzny
• Według niektórych obserwatorów te umocnienia można porównać w ich rozmachu do Wielkiego Muru Chińskiego

Nie ustają walki w Ukrainie po tym, jak 24 lutego prezydent Federacji Rosyjskiej Władimir Putin wydał rozkaz zbrojnej napaści na zachodniego sąsiada. Kilka dni wcześniej Putin uznał niepodległość dwóch separatystycznych republik ludowych. Sam Putin nazywa wojnę w Ukrainie „specjalną operacją wojskową”. Do tej pory nie idzie ona tak sprawnie, jak przewidywał to rosyjski dyktator.

Ukraińska armia stawia silny opór, a Putin i jego wojska coraz częściej wykorzystują działania wymierzone bezpośrednio w ludność cywilną. Inwazja, której celem jest m.in. zdobycie Kijowa, nie przebiega jednak zgodnie z planem, a powodem są także Żmijowe Wały, skutecznie uniemożliwiające szybkie przemieszczanie się wojsk lądowych.

Wojna w Ukrainie. Spór o pochodzenie Żmijowych Wałów

Słowiańska legenda głosiła, że wały wyorał smok Żmij, który niejednokrotnie miał napadać na miejscową ludność. Miał on zostać złapany przez miejscową ludność i przypięty do pługa. Gdy dotarł do morza, wypił tyle wody, że pękł. Czyli zginął w podobny sposób jak Smok Wawelski.

W rzeczywistości budowę umocnień rozpoczęto w drugim, a skończono w VII w. Na temat tego, kto zbudował wały, powstało kilka hipotez — jedna z nich zakłada, że wnieśli je wschodni Słowianie, w obronie przed koczownikami.

Przez lata historycy uważali, że tak dobrze skonstruowana budowla musiała powstać pod okiem scentralizowanej władzy. Przyjmowało się, że umocnienia powstały już za czasów Rusi Kijowskiej, ale nie znajduje to potwierdzenia w faktach. Badania potwierdziły, że budowę ukończono w VII w. Spora część umocnień na przestrzeni lat została zniszczona.

Żmijowe Wały jak Wielki Mur Chiński

Żmijowe Wały miały ok. 2 tys. km długości i wyróżnia się wśród nich 11 grup umocnień. Najdłuższe są Żmijowe Wały Kijowszczyzny, znajdujące się na prawym brzegu Dniepru. Wały spełniały funkcję obronną przed najazdami plemion koczowniczych, skutecznie blokując ich szybkie ataki. Przekrój wału ma kształt trapezu ze spłaszczonym wierzchem, na którym wkopywano palisadę. Za wałem wykopywanym był dół.

Żmijowskie Wały rozciągają się na południowej części Ukrainy – Maxim Bielushkin – Own work / Wikimedia Commons

W strategicznie ważnych miejscach budowano nawet sześć ułożonych jeden za drugim nasypów. Taki system zachował się do dziś m.in. na południowy zachód od Kijowa. Biorąc pod uwagę, że łączna długość umocnień wynosiła nawet ponad 2 tys. km, niektórzy z obserwatorów uważają, że jest to przedsięwzięcie tak samo widowiskowe, jak Wielki Mur Chiński. Do zbudowania jednego metra wału potrzebne były trzy metry sześcienne drewna.