Prasłowianie.pl: Kultura Amfor Kulistych (mapa interaktywna i artykuł)

Kultura Amfor Kulistych (mapa interaktywna i artykuł)

Kultura Amfor Kulistych i Pra-Polska

Gdy Kultura Pucharów Lejkowatych (KPL) rozszerzała swój zasięg zajmując środkową Europę, w jej centrum, na Kujawach około 3700 r. p.n.e. zaczyna tworzyć się nowa Kultura Amfor Kulistych (KAK). Gliniane garnki (od których kształtu przyjęło się nazywać tworzącą się kulturę) stały się głównym wyznacznikiem jej zasięgu. KAK rozwijała się i poszerzała swój obszar w trzech etapach tworząc tzw. Grupę Centralną (Polską), Grupę Zachodnią i Grupę Wschodnią.

 

 

Grupa Centralna (ok. 3700 – 2000 r. p.n.e.)

Pierwsze ślady KAK pochodzą z terenów centralnej Polski, z Kujaw. Wyniki badań archeologicznych określają jej początki około roku 3700 p.n.e. Jej etap „pre-amforowy” to nawet rok około 3900 p.n.e. (stanowisko 13 w Kruszy Zamkowej, Kujawy). W przeciągu kilkuset lat Grupa Centralna KAK wkomponowuje się w obszar KPL i zajmuje mniej więcej tereny dzisiejszej Polski (Rys.1). W tym obszarze kultura ta trwała najdłużej, bo aż do około roku 2000 p.n.e.

Rys.1 Grupa Centralna KAK wpisana w mapę obszaru KPL (kolor czerwony – KPL, kolor pomarańczowy – Grupa Centralna KAK, kolor biały – Kujawy)

W badaniach archeologicznych widać wyraźny wpływ Kultury Pucharów Lejkowatych na KAK. Widać tu podobną technologię obróbki kamienia, analogiczne formy amfor, ich ornamentyka. Pochówki często są lokalizowane w tych samych miejscach co cmentarzyska KPL (czasem nawet wkopywane w nasypy grobowców KPL). Przetrwała tu także tradycja samej konstrukcji grobów megalitycznych wyrażana występowaniem różnych konstrukcji kamiennych (groby korytarzowe, skrzynkowe, w obstawach kamiennych lub przykryte brukami) przykrytych ziemnym nasypem.

W jednym z takich grobów, w miejscowości Rębków-Parcele, na glinianym naczyniu odnaleziony został najstarszy na ziemiach Polski symbol swastyki. Swastyka nazywana też swargą, jest symbolem religijnym obecnym w większości kultur i religii świata. Ta z Rębkowa pochodzi z około 3500 roku p.n.e. W epoce kamienia symbol ten pojawił się znacznie wcześniej, bo już kilkanaście tysięcy lat temu. Słowo „swastyka” wywodzi się z sanskrytu (svastika/svastikah) i oznacza „przynoszący szczęście”. Znienawidzona od czasów hitlerowskich Niemiec z trudem odzyskuje swoje pierwotne znaczenie.

 

Bałtycki bursztyn z Niedźwiedziówki

W czasie rozprzestrzeniania się Kultury Amfor Kulistych, na północy, nad brzegiem Bałtyku oraz na Żuławach Wiślanych ludność, poza rybołówstwem, hodowlą i polowaniem na foki, zajmuje się również bursztyniarstwem. Gdy przybywały tu grupy pierwszych rolników nie wykazywały one żadnego zainteresowania bursztynem (na ich obszarze wyjściowym bursztyn był surowcem nieznanym), a wykorzystywanie zbieranego na wybrzeżu kruszcu miało charakter lokalny. Dopiero około połowy IV tysiąclecia p.n.e. za sprawą pojawiającej się na tych terenach ludności KAK popularność bursztynu gwałtownie wzrosła. Grupy ludności KAK z regionów bursztynowych osiągnęły wysoki poziom specjalizacji grupowej w zakresie pozyskiwania i obróbki kruszcu. We wsi Niedźwiedziówka, na obszarze o powierzchni 1 km2 powstało prawie tysiąc pracowni bursztyniarskich tworząc tym samym najstarszy i największy na świecie ośrodek przetwórstwa bursztynu. Rosnący popyt na bursztyn wśród ludności spoza stref jego występowania wzmocnił komunikację między regionami. Ozdoby bursztynowe pojawiają się w zespołach grobowych zarówno KAK jak i trwającej jeszcze KPL. Docierają także na południe w okolice Sandomierza, gdzie dominuje lokalna kultura Złocka kształtowana pod wpływem KPL, KAK i następującej później Kultury Ceramiki Sznurowej (KCSZ). Eksploatowanie bursztynu przez ludności wspomnianych kultur (KPL, KAK i KCSZ) pozwoliło na wypracowanie i powstanie na wybrzeżu lokalnej kultury Rzucewskiej, której ludność kontrolowała bogaty w bursztyn pas wybrzeża i prowadziła dalekosiężną jego wymianę. Bursztyn bałtycki zaczął docierać także na południową stronę Karpat.

więcej u źródła: http://praslowianie.pl/praslowianie-slowianska-europa-kultura-amfor-kulistych-prapolska.html

 

 

Podziel się!