Obrzęd Pogrzebu Strzały

https://vod.tvp.pl/video/jak-puszcze-strzale,jak-puszcze-strzale,5642869

https://belsat.eu/pl/films/140/

Starożytny pogański obrzęd przekształca się w misterium z udziałem całej wioski. Ostatniej na Białorusi, w której praktykowany jest rytuał Pochowania Strzały. W trakcie obrzędu brzmią archaiczne śpiewy. Podczas wykonywania jednego z nich kamera w pewnym momencie rejestruje gwałtowny poryw wiatru.

Całe misterium trwa od rana do wieczora. Uczestniczy w nim cała wieś. Wszyscy mieszkańcy trzymając się za ręce i śpiewając idą na pole żyta. Tam składają przedmioty jako ofiary. Ma to na celu uzyskanie dobrej pogody.

Autorzy filmu starają się wyjaśnić prawdziwy sens tradycji – poszukując genezy pieśni. Na ekranie zobaczymy portrety psychologiczne mieszkańców wsi, ich wspomnienia.

„Jak puszczę strzałę” zastanawia się nad dzisiejszym miejscem tradycji, odpowiada na pytanie, dlaczego to co było przekazywane przez stulecia, obecnie zanika.

Białoruś, 2009 r.
Reżyser: Juryj Wydronak

Zwróćcie uwagę na powiew wiatru wywołany obrzędem mogtycznym!

Pogrzeb Strzały według Wikipedii:

Pogrzeb strzały – zwyczaj przedchrześcijański obchodzony na Białorusi.

Obrzęd miał przede wszystkim spełniać funkcję ochrony wiosek i pól przed suszą i piorunami. Na podstawie zachowanych pieśni towarzyszących temu obrządkowi można powiedzieć, że miał agrarno-magiczne, miłosne i wytwórcze znacznie. Obrzęd ten prowadzony był w czasie dzisiejszego Wniebowstąpienia Pańskiego, a brały w nim udział przede wszystkim kobiety (w tym także dziewczęta) i dzieci.

Korowód, który się tworzył wzrastał liczbą osób w trakcie marszu, trwającego około godziny, korowód liczył w końcowej fazie około 100 osób. Cała ceremonia trwała około 6 godzin. Podczas pochodu kobiety śpiewały pieśń Jak puszczę strzałę lub inną podobną na tę samą melodię, orszak szedł ulicami (według innych danych najpierw kobiety schodziły się gwieździście w jedno miejsce wioski i potem orszak wyruszał ze śpiewem na pole) przez całą wieś w kierunku pola, gdzie zazwyczaj odbywał się tzw. „pogrzeb strzały”. Uczestnicy obrzędu zakopywali „strzałę”, czyli różne drobne przedmioty codziennego użytku typu szpilki, grzebyki, monety i tym podobne (a także i strzałę do łuku). Kobiety i dzieci tarzały się po życie (według innych danych także mężczyzna przebrany za kobietę i kobieta przebrana za starca), co miało zagwarantować szybki wzrost zboża i urodzaj.

Bibliografia

• Anatol Fedosik, Folklor w procesie kształtowania się świadomości narodowej Białorusinów, w Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 1996
• Liubimowa G.W. Pochowanie Strzały w wiosenno-letniej obrzędowości staroobrzędowców
• Zachar Muchyn, Pochowanie Strzały we wsi Homel

https://pl.wikipedia.org/wiki/Pogrzeb_strza%C5%82y

W Księdze Tanów w przypisie 42 do Taji 28, Tan Wielki Pierwszy – Zapusty – napisałem na ten temat co następuje:

Według informacji zawartej w Wikipedii na podstawie prac Zachara Muchyna, Anatola Fedosiuka i Galiny Ljubimowej^a, przedstawiany tutaj obrzędu Pogrzebu Łuku i Strzał – rozłożony na trzy części w Trzech Tanach (Wielkim Pierwszym – Zapustów , Tanie Niebieskim i Wielkim Drugim – Lutym Tanie Tłustym), został zanotowany przez etnografów jako zwyczaj przedchrześcijański obchodzony na Białorusi pod nazwą Pogrzebu Strzały. Obrzęd ten miał według tegoż opisu przede wszystkim spełniać funkcję ochrony wiosek i pól przed suszą i piorunami. Jak piszą „na podstawie zachowanych pieśni towarzyszących temu obrządkowi można powiedzieć, że miał agrarno-magiczne, miłosne i wytwórcze znacznie”^b.

Według innych źródeł, które obejmują dogłębnie materiał dużo szerszy związany także z ludami żyjącymi blisko Słowiańszczyzny, z kręgu szamańskiego, czy powstałych na bazie szamanizmu religii takich jak bon,  jest to obrzęd o wiele głębszy, oparty o podstawę filozoficzną w Wierze Przyrodzonej, sięgający korzeniami głębokiej starożytności, okresu Kultury Łowców i Pierwszych Rolników (co najmniej 9000 lat p.n.e.). Rytuały Łuku i Strzały opisuje w kontekście powiązań wierzeń Słowian z wierzeniami innych ludów Ariów doskonała analiza religioznawczo-antropologiczna Rafała i Diany Jakubowskich w książce „Wierzenia Słowian i Indoariów – Rekonstrukcja utraconych tradycji”^c.

Obrzęd przedstawiony tutaj w swojej pierwszej części wpisuje się w całość obchodów świąt rocznego cyklu godowego, czyli świat  rolniczych i nie można go interpretować ani analizoweać w oderwaniu od całego cyklu, czyli innych poprzedzających i następujących po nim świąt rolniczych, które są dodatkowo związane z cyklami  i kalendarzem gwiezdnym, słonecznym i księżycowym.

Zakres obrzędu jaki udało się odtworzyć badaczom zacytowanym przez Wikipedię jest dalekim echem oryginalnego obrzędu pogańskiego, na dodatek przesuniętego w czasie, bo pogańskie, szamańskie pogrzeby Strzały i Łuku odbywają się w związku z rytuałem życisa i śmierci gdyż łuk i strząła na równi leczą i dają życie jak i uśmiercają i przenoszą ducha do Nawi.  Związek Łuku i Strzały z Błyskawicą i Promieniem Światła czy Słońca jest w sposób oczywisty widzialny w okresie Łucznicy-Łuczywory, co chrześcijaństwo adaptowało jak obchody świętej Łucji, a co przypada na okres Słońcestania i Przesilenia Zimowego (Szczodre Gody).

Według przedstawionego w Wikipedii opisu korowód wzrastał w siłę w miarę trwania obchodu sioła, kiedy dochodzili do niego kolejni uczestnicy. Obchód trwał około godziny, a cała ceremonia trwała około 6 godzin. Podczas pochodu kobiety śpiewały pieśń Jak puszczę strzałę lub inną podobną na tę samą melodię. Według innych danych wpierw schodzono się gwieździście w jedno miejsce (w słowiańskich siołach był to plac Zapisu i samo Drzewo Zapis. Stąd orszak wyruszał ze śpiewem przez całą wieś w kierunku pola, gdzie zazwyczaj odbywał się tzw. „pogrzeb strzały”. Uczestnicy obrzędu zakopywali „strzałę” i różne ostre przedmioty typu szpilki, grzebyki. Jak podaje Wikipedia „W obrzędzie uczestniczył także mężczyzna przebrany za kobietę i kobieta przebrana za starca, co miało zagwarantować szybki wzrost zboża i urodzaj”.

Ten mężczyzno-kobieta to ewidentne echo Kolady-Kostromy, dwupłciowego bóstwa, w tym wypadku Kiru Zimowego. Pogrzeb Strzały na Żytnim Zagonie? Czy to nam coś mówi w kontekście przedstawionej tutaj w Księdze Tanów całości obrzędów zakopywania różnych przedmiotów w trakcie roku obrzędowego na Świętym Żytnim Zagonie^d.

^a Anatol Fedosik, Folklor w procesie kształtowania się świadomości narodowej Białorusinów, w Miasto i kultura ludowa w dziejach Białorusi, Litwy, Polski i Ukrainy, Międzynarodowe Centrum Kultury, Kraków 1996; Galina Ljubimowa Pochowanie Strzały w wiosenno-letniej obrzędowości staroobrzędowców; Zachar Muchyn, Pochowanie Strzały we wsi Homel

^b Wikipedia hasło Pogrzeb strzały (https://pl.wikipedia.org/wiki/Pogrzeb_strza%C5%82y) – dostę 15 09 2020 r.

^c Rafał i Diana Jakubowscy – Wierzenia Słowian i Indoariów – Rekonstrukcja utraconych tradycji, Badania Porównawcze, 4. Rytuały, str. 93-103.

^d Oglądaj także film TVP Jak puszczę strzałę, (https://vod.tvp.pl/video/jak-puszcze-strzale,jak-puszcze-strzale,5642869) – dostęp 15 09 2020r.