Tomasz Strejczyk

O „Władcy Pierścieni ” J. R.R. Tolkiena

To naprawde wspaniała książka napisana poprzez J. Tolkiena, filozofa angielskiego “The Lord of the Rings” i film nakręcony na jej podstawie. Jest to historia wspólnych walk Ludzi i Elfów przeciwko Siłom Ciemności z początków Epoki Żelaza.

Przywódca Zła – Saronman, mówi do Orc’s – swoich siepaczy, wykonawców każdego krwawego rozkazu: “ Byliście kiedyś Elfami, ale Ciemne Siły was pojmały, torturowały, poddały praniu mózgu, aż staliście się Orc’s”. Nie należy sugerować się ich przeraźliwym wyglądem – jest to tylko pokazanie poprzez ich wygląd obrazu ich wnętrza, myśli i gotowości do każdego okrucieństwa.

Z nimi jest sprzymierzona część Ludzi akceptujących Zło, nie zdając sobie sprawy, że wszystcy staną się niewolnikami Saronmana. Wszystko to jest w odniesieniu do obecnych czasów i do tzw. Specialnych Sił. W drugiej części “Dwie Wieże” (czy to jest zbieżność z 9/11 ?), jest wspaniały obraz rozterki Umysłów Ludzkich pomiędzy Dobrem a Złem w postaci dziwacznego stworzenia – Golluma.

Gorąco polecam ten film. Generalnie ani recenzenci ani widzowie za bardzo nie moga doszukac sie tego co chce powiedziec J. Tolkien. Jest to przede wszystkim zacheta do przeciwstawienia sie rzadom Jednostki, przesaczonej zgubnymi ideami i przekonaniami, ze demokracja sie nie spelnia. Błędnie albo celowo utozsamia sie Orc’s z Goblinami. Tak jak ponizej podaje, Orc’s byly kiedys Elfami a teraz sa Mutantami, gotowymi z kazdego zrobic „Squash” na rozkaz swego dowodcy, bez zastanawiania sie i dociekania czy ktos jest winny. Bardziej Krwiozercze sa natomiast Gobliny, wygladajace naprawde przerazliwie ale to jest znowu wyglad bedacy refleksja ich zlych intencji i gotowosci do wykonania kazdej brudnej roboty a nie ich rzeczywisty wyglad. Mozemy je utozsamiac ze wspolczesnymi Specjalnymi Silami do szczegolnych zadan terrorystycznych czy antyterrorystycznych.

Tomasz Strejczyk

STUDIUM LINGWISTYCZNE PISMA ELFÓW

Jest to krótkie opracowanie dotyczące pisma i języka Elfów – czyli Dzieci Światłości tzw. Firstcomming, dla zachęcenia do pogłębienia własnych wiadomości poprzez fachowców i czytelników interesujących się takimi tematami jak i również dla osób uważających, że to wszystko dotyczy tylko “krasnoludków” jeżeli mówi się o książkach J.R.R.Tolkienana, na temat “zagubionych” najwcześniejszych języków Świata.

Tolkien w swoich listach i przedmowie do drugiego wydania książki “ Władca Pierścieni “, podaje, że początkowo zamierzał opracować studium lingwistyczne języka elfów, zbierając na początku XX stulecia w Anglii, mity, legendy, opowiadania ludowe i pieśni z Dawnych Dni, które jeszcze się zachowały w pamięci ludu angielskiego zamieszkującego wioski i miasteczka w rejonie Warwick, nie zatrutego jeszcze pośpiechem i nowoczesnością.
Polecam „gorąco” książki Tolkiena, które powiedzą znacznie więcej o tych przekazach, jak „Silmarillion” , „Niedokończone Opowieści” czy „Księga Zaginionych Opowieści” w której są wszystkie informacje na temat rękopisów spisanych w języku Elfów, z których korzystał Tolkien. Korzystał również z przekazów i zachowanych pieśni ludowych w języku staroangielskim, którym jeszcze Elfy które zostały w tzw. Śródziemiu porozumiewały się z ludźmi.

Valaquenta fascimile Rękopisów

Podstawowy alfabet pisma Elfów – nazywa się Tengwar do pisania piórem lub pędzelkiem a jego kanciasta forma ryta w metalach , kamieniach, drewnie, cegle nazywa się Cirth czyli Kirth. Później z Kirth Secondcomming czyli śmiertelni już ludzie wykształcili własne formy pisma runicznego a z Tengwaru własne alfabety. Jak się uważnie przyjrzymy np. alfabetowi hinduskiemu czy hebrajskiemu, to styl czy tzw. krój pisma jest zbliżony czy podobny do Tengwaru.

Starożytna irlandzka literatura mitologiczna w jednym z zachowanych z ogólnego niszczenia poprzez fanatycznych misjonarzy wszystkich przekazów z Dawnych Dni, rękopisie tzw.“Wurzburg Codex” z około 700 r. n.e., znajdującym się w Muzeum w Edynburgu podaje, że Elfowie to bohaterska, królewska i bogom podobna rasa nadludzko pięknych i mądrych istot. Czynem niesamowitego barbarzyńskiego zniszczenia wszystkich archiwów i pism starożytnych, było spalenie biblioteki Aleksandryjskiej w 500 roku n.e. poprzez fanatyczny tłum judo-chrześcijański.

Tolkien dosłownie w ostatnim momencie uratował przed zniszczeniem i zapomnieniem te bezcenne przekazy, rękopisy i dane z Dawnych Dni. Nie znalazły one należytego zrozumienia i propagatora, ponieważ podważyłyby wiele dotychczasowych mitów, pojęć i teorii. Tolkien nie chcąc narazić swojej kariery oksfordzkiego profesora, używał słowa invention od łacińskiego słowa invenire, oznaczającego – znaleźć lub odkryć w jego najstarszej formie, pozwalającego Tolkienowi w ten sposób podkreślić dużą prawdziwość jego twórczości, a co przeważnie jest interpretowane, że to wszystko jest fantazją – czy wymyśloną historią.

Np. w j. staroangielskim, słowo Elfscyne oznaczało komplement dla kobiety – oznaczało, że jest piękna jak kobieta Elfów. Wielu znanych pisarzy uważa, że we wszystkich literaturach od czasu powstania Świętych Ksiąg Ludzkości nie ma Mitu Stworzenia Świata, który dorównywałby pod względem piękna i wyobraźni Mitowi zawartemu w Silmarillion.

Kolejnym ciosem dla przeciwników Kronik Dawnych Dni jest archeologiczne odkrycie 7 szkieletów Hobbitów sprzed co najmniej 18 tys. lat ( aż do 95 tys. lat) na wyspie Flores w Indonezji. Ich wzrost wynosił około 3 i pół stopy co jest zgodne z Kronikami Tolkiena. Podaje to Magazyn “National Geographic” i Gazeta “Toronto Star” z 28 Października 2004 roku. Obecnie znalezisk jest więcej.
Wszystkie wyczerpujące informacje na temat alfabetów i języków używanych poprzez Elfy znajdziecie Państwo np. w Dodatku E 3 tomu książki “ Władca Pierścieni “ J.R.R. Tolkiena
Bibliography: “Tolkien: A look Behind “The Lord of the Rings” by Lin Carter
“The Road to Middle – Earth” by T.A. Shippey and “Letters” by Christopher Tolkien

Valaquenta

„Valaquenta stanowi jeden z początkowych tekstów opublikowanego Silmarillionu
i jest pięknym opisem mocy rządzących światem – Eru i jego „aniołów”: Valarów i Maiarów, ale również Nieprzyjaciela i jego sługi. Bogactwo języka, piękne opisy oraz duża ilość quenejskiej nomenklatury to wspaniałe wyzwanie dla nas – fascynatów lingwistycznej strony twórczości Tolkiena.”

„Christopher Tolkien twierdzi (IV 274), że pierwowzorem postaci Pengolodha był Gilfanon z Tavrobel, znany z najwcześniejszej wersji legendarium – Ksiąg Zaginionych Opowieści (HoMe I i II). Gilfanon mieszkał na wyspie Tol Eressëa w miejscowości Tavrobel2, a jego siedzibę nazywano Domem Stu Kominów3. Zatrzymał się u niego Eriol (zwany też Elfwine), któremu mędrzec nakazał spisać wszystko, co ów zabłąkany Anglik usłyszał o historii Elfów. Gilfanon był Elfem z Kôr, „zaprawdę jednym z najstarszych przedstawicieli czarodziejskiego ludu (ang. fairies) i najbardziej sędziwym z tych, którzy dziś żyją na wyspie”.

W „Annałach Valinoru” („Annals of Valinor”, w skrócie AV) z roku 1930 spotykamy Pengoloda Uczonego z Gondolinu, który zamieszkał w Tavrobel na wyspie Tol Eressëa. Ponieważ i do niego udał się wspomniany wyżej Eriol-Ælfwine i przetłumaczył tam na staroangielski jego księgę, podejrzewać możemy, że doszło tu do zwykłego zastąpienia
starszego imienia nowym: Gilfanon > Pengolod.

Różnica między tymi dwiema postaciami polega na tym, że Gilfanon pochodził z plemienia Gnomów – Noldoli, ale nie miał żadnych związków z Gondolinem. Tymczasem Pengolod urodził się w Valinorze, ale później znalazł się w Śródziemiu i wreszcie „powrócił” – jak czytamy w AV – na Najdalszy Zachód. W Śródziemiu zamieszkiwał w Gondolinie, a po jego upadku w Przystani Sirionu, skąd udał się na Tol Eressëa (IV 263).

Zarówno wersja „Annałów Valinoru” z roku 1930 (AV 1), jak i ta, która powstała około roku 1937 (AV 2), są w zamierzeniu Tolkiena po części dziełem Pengoloda / Pengoloða (my pozostaniemy przy wersji Pengolodh). Pengolodh jest redaktorem AV 2 i uzupełnia oryginalny tekst Rúmila własnymi komentarzami – jest zatem kontynuatorem pracy Rúmila
(V 122).

Około roku 1937 Tolkien przypisuje Pengolodhowi kolejne swoje dzieło, a w zasadzie serię pism lingwistycznych, czyli „Lhammas A”, „Lhammas B” i „Lammasethen”. Tym samym postać mędrca ewoluuje ku najsłynniejszemu językoznawcy Dawnych Dni. Teraz Pengolodh staje się największym autorytetem w dziedzinie lingwistyki Ardy. Widzimy, że orientuje się on znakomicie nie tylko w tematyce języków Elfów, ale również języków Ludzi i innych mówiących stworzeń swojego świata.

Na przełomie lat 1937/1938 powstaje kolejne ujęcie legend dawnych dni, zatytułowane Quenta Silmarillion. I to dzieło przypisuje Profesor Tolkien naszemu Pengolodhowi. Wraz z Annałami Valinoru i zapewne też Annałami Beleriandu oraz Lhammas, które omówiłem powyżej, Quenta Silmarillion stanowiła zbiór pism Pengolodha z Gondolinu. Jego dzieło
miał przetłumaczyć na staroangielski średniowieczny marynarz Ælfwine. Strona tytułowa Quenta Silmarillion wygląda następująco:

Quenta Silmarillion
Oto
Qenta Noldorinwa czyli Pennas inGeleidh
albo
Historia Gnomów

Jest to historia, w której streszczono wiele starszych opowieści […]. Relację tę spisał wpierw Pengolod z Gondolinu, a Ælfwine przełożył ją na mowę swoich czasów, nie dodając nic – jako rzecze – prócz wyjaśnień kilku imion.
Dalej czytamy, że historie te spisał Pengolod Uczony z Gondolinu, tak w tym mieście, przed jego upadkiem, jak i później, w Tathrobel na Samotnej Wyspie, Toleressëa, po powrocie na Zachód (LR 203). Przy kompilacji dzieła miał Pengolodh korzystać z pism Rúmila z Valinoru.”

„Właściwie wszystko co wiemy dziś o nazewnictwie wśród Elfów i o początkach języków eldarińskich oraz o poglądach innych uczonych na te sprawy, wiemy wprost lub pośrednio od Pengolodha. Zanim upadł Morgoth i zatonął Beleriand, Pengolodh zebrał wiele materiału lingwistycznego. Przeżył on katastrofę końca Pierwszej Ery i pozostał w Śródziemiu przez wiele lat Drugiej Ery. Dążył do jak najpełniejszego poznania języków Ardy, wiele podróżował po Eriadorze, zamieszkał nawet wśród Krasnoludów z Casarrondo (Khazadd _m). W tym czasie stworzył dzieło swego życia – Lammas czyli ‘Opis Języków’, w którym zawarł całą swoją wiedzę o mowie Elfów, Ludzi i Krasnoludów, jak również – korzystając z rękopisu I Equessi Rúmilo – o Valarach. Pengolodh był również znakomitym kronikarzem i historykiem. Napisał Inias Beleriand czyli Annały Beleriandu, w których zapisał wydarzenia Dawnych Dni. Być może to on również był autorem Quenta Silmarillion czyli ‘Historii Silmarilów’.”

„A oto nasza apokryficzna opowieść, która wyjaśnia jak dokument z Dawnych Dni dostał się w nasze ręce. Jest to relacja angielskich i szkockich uczonych z XX w. Znalezione rękopisy pochodzą prawdopodobnie z II i IV Ery. Są dziełem
elfickich (?) kopistów. Rękopis opisany przez Elanor jest niewątpliwie dziełem elfów z Imladris (MS VQ 1 – powstałym w IV erze), natomiast fragmenty rękopisu opisanego przez Galadhorna powstały w środowisku związanym z jeszcze z
Celebrimborem i bractwem Gwaith-i-Mírdain (MS VQ 2 – w II erze). Styl pisma na marginaliach MS VQ 2 przypomina styl pisma samego Celebrimbora, jednak brak dowodów na to, że to on był komentatorem. Natomiast tekst główny zapisany jest wydłużoną pionowo minuskułą noldorską. Rękopis MS VQ 2 przez długi czas znajdował się w bibliotece Elronda w Imladris, a potem zawędrował do Minas Tirith (być może w czasach króla Eldariona, syna Aragorna Elessara). Ciekawy jest materiał, z którego wykonano księgę. Mamy bowiem do czynienia z rodzajem bardzo trwałego papieru, który prawdopodobnie pochodził z manufaktury w Lórien i wykonany jest z drewna i liści mallornów.

Nie znamy dalszych losów dokumentów. Pojawiają się one znowu w latach 20. XX w., gdy w jednym z antykwariatów w Edynburgu znajduje te karty pewna kolekcjonerka starożytności. Wraz z grupą studentów i pracowników naukowych
z Uniwersytetu Edynburskiego prowadzi ona badania, kontaktuje się z profesorem z Leeds, młodym Tolkienem. W ten sposób o treści „Valaquenty” dowiaduje się pracujący od dawna nad rękopisem Czerwonej Księgi przyszły
autor „Władcy Pierścieni.”

Valaquenta – Macieja Wygnańskiego [pdf. – do pobrania]

Language Elvfes

Words Remembered

Contributors:

Picture: Gilbert Williams
Word List: Rialian, Adara, Silvaerin’a, Firefen, Seran, Melendil, Ky’Sian, Sileniel, Tal Leonan, Ardaniel, Tiernan, Nalissi, Amanjaku, Nanine, and the Silver Elves

fascimile

słownik języka Elfów do pobrania [word]Language Elfves