Świątynie Światła Świata: Góra Paprotna – Kamienie nad Lipnicą Murowaną
Inaczej to miejsce nazywa się Kamienie Brodzińskiego, ale jest to wspaniałe światliszcze na niższym z dwóch wierzchołków Góry Paprotnej (441 metrów n.p. m.), które nazywano Kamienie nad Lipnicą. „nad” nie tak, jak „nad brzegiem rzeki”, ale tak jak góry „górują nad dolinami”. Owszem, jest to ta słynna Lipnica Murowana, gdzie w kościółku za ołtarzem chowają dawnego drewnianego Świętowita, jako podporę.
Dawno, dawno temu roztaczał się z tego miejsca Góry Pąpródnej, czyli Paprotnej, ku Południu wspaniały widok w stronę Jeziora Rożnowskiego, Łososiny, Beskidu Sądeckiego i Tatr. Myślę, że widać stąd było doskonale nawet Górę Zyndrama w Maszkowicach pod Sączem (Nowości o Górze Zyndrama w Maszkowicach – kamienny obwar sprzed 3500 lat.). Była tu jak wskazuje nazwa góry, Świątynia Światła Świata poświęcona Bogini Ródzi – Opiekunce Porodów, Matek i Dzieci oraz Wszelkich Zalęży Żywocin (a więc i dziatek poczętych). Ródź była jednak nie tylko opiekunką dosłowną tego co świeżo zrodzone, co żywe, lecz i wszelkich Zalążków, także świeżo założonych plemion i zadrug, albo ledwo co raczkujących pomysłów, idei, świeżo zrodzonej myśli , czy raczkującej organizacji. W sosnowym lesie tego światliszcza runo stanowią porastające podłoże nieprzerwanym kobiercem borowiska pełne czarnej i czerwonej jagody, czyli borówki i brusznicy. Między sosnami rosną pojedyncze brzozy. Obecność borówek/brusznic (zrodzonych według bajnego podania z córki Gogołady zamienionej w gogółkę-borówkę i ta sosnowo-brzozowa żeńska komitywa drzew, także potwierdzają żeński charakter bóstwa, które rządziło i nieprzerwanie rządzi nadal tym Świętym Gajem. Borówki i Brusznice – symboliczne ziemskie Złyrudzie/Złyródzie i Dobrudzie/Dobródzie.
Odbyliśmy tutaj medytacje i modlitwy, czyli pełną modłę 17 07 2017/7526 roku, tak jak odbywaliśmy je corocznie, kiedy jeszcze jeździliśmy do Tabaszowej, od 1982 do 2013, tj. 31 lat. – To pierwszy raz od czterech lat – kiedy tutaj jestem! – pomyślałem. A gdy wszedłem na kamienny Ołtarz rozciągający się pomiędzy Skałami Ambon i Baszty poczułem w tym wzniosłym otoczeniu potężne uderzenie mocy. Nagle pojąłem: Wiem dokładnie co będzie dalej! Co jutro, co pojutrze…! WIEM, ŻE DRĘCZĄCA GRUPĘ BLISKICH MI OSÓB ‚CHOROBA’ JEST JUŻ ULECZONA. Następnego ranka zacząłem pisać drugi tom „Z Królestwa SIS – Tomirysa i Czaropanowie – Korona”. PEWIEN MAIL TEGO PORANKA, o 9.23, potwierdził to uzdrowienie.
Pomnik przyrody Kamienie Brodzińskiego znajduje się w województwie małopolskim, gminie Lipnica Murowana, na pograniczu miejscowości Lipnica Górna oraz Rajbrot. Położony jest na terenie Pogórza Wiśnickiego na podszczytowych partiach góry Paprotna (441 m n.p.m.), na obszarze Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Kamienie znajdują się na niższym, północno-wschodnim wierzchołku Paprotnej (436 m n.p.m.) i jego zboczach.
Są największą wychodnią na całym terenie Wiśnicko-Lipnickiego Parku Krajobrazowego. Są to ostańce wierzchowinowe (dokładniej twardzielce) – twardsze skały, które przetrwały erozję. Czas ich uformowania do obecnej postaci liczy się na kilkaset tysięcy lat (czas powstania samych skał to ponad 65 mln lat). Największy jednak wpływ na ich powstanie miała epoka lodowa, a zwłaszcza ostatnie zlodowacenie. Składają się z piaskowca istebniańskiego dolnej płaszczowiny śląskiej, powstałych w czasie późnej kredy. Skały te mają warstwową, gruboławicową budowę – składają się z ułożonych na przemian warstw piaskowca i łupków oraz zawierają domieszki kwarcu, miki i skalenia. Na ścianach grzybów skalnych występują rzadko spotykane struktury komórkowe i arkadowe. Warstwy łupków są bardzo cienkie. Wietrzenie ostańców trwa cały czas, z powierzchni kamieni osypują się ziarenka piaskowca, a czasami łuszczą się i opadają całe kawałki. Oprócz tych właściwych Kamieni Brodzińskiego występujących na jednym ze szczytów Paprotnej, istnieją jeszcze mniejsze grupy ostańców na całym wzgórzu. Mniej więcej co kilkadziesiąt metrów z ziemi wystają pojedyncze ostańce, lub grupy niewysokich grzybów skalnych, baszt, progów. W kierunku z północnego wschodu na południowy zachód przebiega tutaj bowiem warstwa twardzielcowych piaskowców istebniańskich.
Kamienie Brodzińskiego to bardzo malownicza grupa 9 skał w kształcie baszt, grzybów, ambon i skalnych występów. Największy z ostańców zwany Wielkim Kamieniem ma wysokość ok. 10 m i długość 16 m. Znajduje się na szczycie wzgórza. Swoim kształtem przypomina szeroką basztę. Jego ściany są bardzo strome – pionowe, lub przewieszone, czyli wychylone od pionu na zewnątrz. Tylko od wschodniej strony tworzy stopnie, po których bez większych trudności można wspiąć się na jego płaski niemal wierzchołek. Na kamieniu tym w wydawałoby się zupełnie nie nadającym się dla roślin miejscu rosną młode drzewka sosny i brzozy. Wierzchołkowa płyta kamienia zryta setkami wykutych w niej napisów przez domorosłych „rzeźbiarzy”. Nieco na zachód od Wielkiego Kamienia i poniżej niego znajdują się 3 tworzące zwartą grupę skalne grzyby o wysokości ok. 5 m. Z podłożem połączone są wąską podstawą, u góry rozszerzają się. Pomiędzy nimi występują charakterystyczne okna skalne – szczeliny, które powstały w wyniku fałdowania warstw skalnych i późniejszego ich wietrzenia. Obok Wielkiego Kamienia duża tablica szczegółowo opisująca budowę i mechanizm powstania tych ostańców wierzchowinowych. W odległości ok. 200 m na wschód następna grupa nieco mniej okazałych ostańców skalnych.
Nazwę skałom nadano na cześć pochodzącego z tych okolic (z Królówki) poety, historyka, teoretyka literatury, publicysty, tłumacza i profesora Uniwersytetu Warszawskiego Kazimierza Brodzińskiego. Często przebywał on na tych kamieniach czerpiąc tu natchnienie do swoich utworów. We „Wspomnieniach” pisze on:
” … póki jeszcze służyła jesienna pora chodziłem w pole i ukryty w gęstwinach układałem rymy …” .
Później, gdy pozbawiony został stałej pracy i towarzystwa ludzi, znajdował ukojenie
„w drzewach, ziołach i strumykach, nad któremi czas mój pędziłem”.
Miejsce to było też od dawna odświętne dla miejscowej ludności. W czasie zaborów zbierali się tutaj podczas świąt, śpiewając religijne i patriotyczne pieśni ku pokrzepieniu serc. Już w 1938 r. z inicjatywy działaczy bocheńskiego oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego nazwano te skały imieniem Kazimierza Brodzińskiego tworząc tutaj rezerwat przyrody. Obecnie ma on status pomnika przyrody, w planie jest jednak utworzenia geologiczno-leśnego rezerwatu przyrody o powierzchni 10,34 ha. obejmującego grupę skał wraz z fragmentem otaczającego je lasu.
3 sierpnia 2001 r. UG w Lipnicy Murowanej otworzył tutaj dydaktyczną ścieżkę spacerowo-przyrodniczą o długości ok. 1 km. Prowadzi ona wygodną drogą leśną od drogi nr 966, równolegle do niebieskiego szlaku turystycznego przez kompleks leśny na stokach Paprotnej. Ścieżka posiadała 6 przystanków z planszami dydaktycznymi informującymi o przyrodzie i geologii okolic oraz o Kazimierzu Brodzińskim. Ścieżka zatacza koło wracając do punktu wyjścia.
W 2006 r. w ramach projektu Małopolski Szlak Geoturystyczny zamontowano opracowane przez specjalistów z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie tablice informujące o budowie i genezie powstania tych skał.
Ołtarz
Święty Gaj ma to do siebie, że w nim i dookoła niego, na obrzeżach jest wszystko co być powinno
Kamienie Brodzińskiego znajdują się w świetlistym lesie sosnowym z dużą domieszką brzozy brodawkowatej i niewielką domieszką dęba szypułkowego, dęba czerwonego i innych drzew. W runie leśnym obficie występuje borówka czarna i borówka brusznica, poza tym spotyka się kopytnik pospolity, bluszcz pospolity. Obficie rosną grzyby zbierane przez licznych tutaj grzybiarzy. W lesie występuje m.in. salamandra plamista, jest to jedno z najdalej na północ wysuniętych jej stanowisk w Polsce. Obok kamieni niewielka śródleśna polana, miejsce gdzie często urządzane są biwaki.