Gwiazda Dawida czy gwiazda Goloki?

Zanalizujcie sobie słowo sat-kona lub szat-kona, czy też śat-kona. Wiadomo że sanskryckie sat – to święty, światło itp, wiadomo że szat-an pochodzi od światła, święty. Wiadomo, że kon to is-kon koniec i początek zarazem, a i-kona to święty symboliczny zapis przekazu wiary, zwłaszcza w Prawosławiu, które bierze swą nazwę z boskiej pary Mocy – Tynu nadającego Prawa Światu Ludzkiemu – PROWE i SŁAWA-Czsnota/Czysta (Pan Praw i Pani Sławiona-Czysta, Czsnota-Czystota, Pani Słowa).

 

http://www.wisznuizm.info/satkona-gwiazda-dawida-czy-gwiazda-goloki.html#prettyPhoto

Gwiazda Dawida (hebr. Magen Dawid czyli Tarcza Dawida) jest znanym symbolem judaizmu. W rzeczy samej Gwiazda Dawida jest charakterystycznym elementem flagi Izraela, a jako element ozdobny biżuterii noszona jest dumnie przez miliony żydów oddanych swojej wierze. Tak, Gwiazda Dawida jest judaistycznym symbolem. Ale czy rzeczywiście jest to symbol reprezentujący wyłącznie tę wiarę? Kiedy niedawno odwiedziłem święte miasto Jeruzalem, kupiłem w miejscowym sklepie srebrny wisiorek z Gwiazdą Dawida i gdy powiesiłem go na szyi, usłyszałem pytanie:

– Dlaczego nosisz żydowski symbol?

– To satkona, symbol Goloki, siedziby Kryszny – odpowiedziałem.

Niniejszy artykuł dotyczy pochodzenia satkony – Gwiazdy Goloki, lub inaczej Golokajantry (goloka-yantra) oraz jej duchowego znaczenia, historycznego zastosowania w społeczeństwie wedyjskim oraz w innych starożytnych kulturach, jej roli w chrześcijaństwie i islamie aż do przyjęcia jej przez judaizm w XVII wieku, kiedy to stała się powszechnie znanym symbolem tego wyznania.

Symbole zawsze odgrywały ważną rolę w historiach wielkich cywilizacji świata i satkona nie jest w tym względzie wyjątkiem. Zanim pojawiła się na zachodzie, od najbardziej zamierzchłych czasów po dzień dzisiejszy symbol ten jest sercem duchowej kultury Indii. Satkona – sześcioramienna gwiazda z sześcianem w środku, który symbolizuje duchowy wymiar – to połączenie dwóch trójkątów równobocznych, z których jeden skierowany jest wierzchołkiem ku górze i symbolizuje Puruszę, a drugi skierowany jest wierzchołkiem w dół i symbolizuje Prakryti. To najstarszy duchowy symbol znany na świecie. Używany był od początku istnienia ludzkości. Nawet jeśli nie ma na to dowodów archeologicznych, to przemawiają za tym źródła historyczne, mianowicie śastry, literatura wedyjska.

W najstarszym z hymnów literatury wedyjskiej Brahmasamhicie – której autorstwo przypisuje się Panu Brahmie, który miał skomponować go tuż po stworzeniu świata – satkona wspomniana została w opisie najwyższej siedziby Kryszny – Goloki:

 

karṇikāram mahad-yantram ṣaṭ-koṇam vajra-kīlakam
ṣaṭanga-ṣaṭpadī-sthānam prakṛtyā puruṣeṇa ca
premānanda-mahānanda-rasenāvasthitaṃ hi yat
jyotī-rūpeṇa manunā kāma-bījena sangatam

Środek transcendentnego lotosu to siedziba Kryszny. Miejsce to ma kształt sześcianu (ṣaṭ-koṇa) i obecne są tam zarówno dominujący aspekt Absolutu jak i Jego aspekt zdominowany. Główne źródło wszelkich mocy duchowych Śri Kryszna jest samym sercem tego miejsca niczym diament. Wielka mantra skomponowana z osiemnastu transcendentnych sylab (Gopalamantra), przedstawiana jest w postaci sześciokąta, na którego sześciu bokach zbudowanych jest sześć połączonych ze sobą trójkątów. (Brahmasamhita, 5.3)

 

tat-kiñjalkaṃ tad-aṃśānām tat-patrāṇi śriyām api

W centrum owej wiecznej świętej krainy zwanej Gokulą usytuowana jest sześciokątna siedziba Kryszny. Pręciki i płatki [lotosu]zamieszkałe są przez pasterzy czyli gopów, którzy są bliscy Krysznie, są Jego najdroższymi przyjaciółmi i ukochanymi wielbicielami oraz cząstkami Jego własnej osoby. Ich siedziby wyglądają jak liczne ściany i wszystkie emanują przepięknym blaskiem. Rozłożyste liście tegoż lotosu to dalej lasy zamieszkałe przez ukochane Kryszny, na których czele stoi Śri Radhika. (Brahmasamhita, 5.4)

 

Na ścieżce oddania – krysznabhakti (kṛṣṇa-bhakti) – wielbiciel poznaje Prawdę Najwyższą z pomocą trzech ważnych elementów: mantry (mantra), jantry (yantra) oraz Śri Murti (śrī mūrti). Mantra to Prawda Najwyższa objawiona w postaci dźwięku, jantra to schemat, czyli symboliczne przedstawienie mantry, natomiast Śri Murti to trójwymiarowa (osobowa) postać mantry, która objawia się w formie percepowalnej dla zmysłów wielbiciela, by mógł on przyjąć od niej służbę.

W sumie w dzisiejszym wisznuizmie gaudija jantry nie są aż tak popularne jak dawniej. Preferuje się raczej Śri Murti, które czczone jest z zastosowaniem odpowiednich mantr. Choć jantry wyszły już w dużej mierze z użycia wśród gaudijawisznuitów, nie zawsze jest to regułą. W dawnych czasach jantry były częścią codziennych praktyk czczenia i medytacji we wszystkich odłamach wisznuizmu.

Zgodnie z objaśnieniami zawartymi w Brahmasamhicie, Gopalamantra (klīṁ kṛṣṇaya govindāya gopījana-vallabhāya svāhā) przedstawia sześć boków sześcianu (kṛṣṇaya, govindāya, gopījana, vallabhāya, svā i hā) oraz że bidźa (bīja) – klim (klīṁ) jest jej samym centrum.

Satkona skonstruowana jest w taki sposób, że osoby, które medytują z użyciem jantry i głęboko pragną uczestniczyć w duchowych zabawach Kryszny, muszą najpierw poznać sześć aspektów mantry: 1) pierwotną postać Kryszny (kṛṣṇaya), 2) pierwotną postać igraszek Kryszny we Wradźy (govindāya), 3) pierwotna postać bliskich towarzyszek Kryszny, gopi (gopījana), 4) pierwotna postać pełnego oddania się Krysznie na podobieństwo tych, którzy są Mu najdrożsi (vallabhāya), 5) pierwotna postać duchowej świadomości czystej duszy (svā), oraz 6) pierwotna skłonność duszy do pełnienia transcendentnej służby w oddaniu Krysznie (hā).

Ten, kto za sprawą poznania owych aspektów mantry, odznacza się stałością (niṣtha) w zaangażowaniu swej duszy w transcendentną służbę [abhidheya], w rezultacie osiąga najwyższy cel życia (prayojana), jakim jest zaangażowanie w spontaniczną, duchową służbę Krysznie jako służka Śrimati Radharani.

W stadium praktyki (sadhana), za sprawą mantry oraz towarzyszącej jej satkony w sercu wielbiciela objawić się mogą historie z życia Kryszny w Gokuli. Natomiast w stadium doskonałości (siddhi) wielbiciel doświadczyć może nieobjawionych historii z życia Kryszny na Goloce.

Na początku XX wieku wielki aćarja gaudijawisznuicki Śri Bhaktisiddhanta Saraswati zainspirowany opisem najwyższej siedziby Kryszny w Brahmasamhicie uczynił satkonę elementem logo Gaudiya Math. Również samo logo Gaudiya Math jest wisznuicką jantrą.

W samym centrum sześciennego logo Gaudiya Math Saraswati Thakura umieścił bidźamantrę  „Om” w miejsce „klim” obok „nama”. W sześciu polach ramion (ṣaṭ) satkony wpisał sześć bogactw: sławę (yaśa), piękno (śrī), wiedzę (jñāna), wyrzeczenie (vairāgya), zamożność (aiśvarya) i siłę (vīrya).

Zgodnie z komentarzem Bhaktiwinody Thakury do Brahmasamhity Bhaktisiddhanta wpisał „Om” w miejsce „klim”, aby pokazać, że „klim” nie jest różne od „Om”. Sahadźijowie i inne grupy istniejące w czasach Bhaktisiddhanty nie przywiązywały raczej wagi do mantr takich jak „Om” czy Brahmagajatri, podczas gdy Bhaktisiddhanta starał się pokazać, jak wszystko wgłębi związane jest z Kryszną. Wspomniany komentarz Bhaktiwinody brzmi następująco:

WGopalatapanijopaniszadzie jest napisane: tasmād oṃkāra-sambhūto gopālo viśvasambhavah, klīṁ oṁkārasyaikyatvaṁ paṭhyate brahma-vādibhiḥ. Omkara reprezentuje Gopalę, który jest zarówno siłą jak i jej posiadaczem. „Klim” odnosi się zaś do Omkary. Stąd „klim” czyli ziarno pierwotnego pragnienia (kāma-bīja) wyraża transcendentny świat Śri Radhy i Śri Krsny. (Brahmasamhita, komentarz, werset 4)

Ponadto Saraswati Thakura zastosował jantrę satkona do stworzenia wzoru podłogi świątyni Śri Śri Guru-Gauranga-Gandharwika-Giridhari przy Śri Caitanya Math w Mayapurze. W wisznuickiej praktyce mamy do czynienia z licznymi jantrami takimi jak Wisznujantra, Lakszmijantra, Gopalajantra, Radhajantra, Sudarśanajantra czy Gajatrijantra.

Wisznujantra	Lakszmijantra	Gopalajantra
Radhajantra	Sudarśanajantra	Gajatrijantra

Poniżej cytujemy werset pochwalny odnoszący się do Sudarśany, który jest jednym z tekstów Wajsznawapańćaratriki, w których wspomniana jest satkona:

śankhaṃ cakraṃ cāpaṃ parāsu–masimisum śūla

pāśankuśastraṃ bhibhranaṃ vajrakhedau hala
musala – gadā kuntaṃ atyugra dhamṣtraṃ jvala
keśaṃ tri-netraṃ jvalad-anala-nibhaṃ hāra-keyūra
bhūṣāṃ dhyāyet

sad-koṇa samastham sakala ripu jana
prāna samhāra cakram

Potężna Ćakro, pozbaw życia wszystkich naszych wrogów. Skupiam umysł w medytacji na Tobie, która stoisz w środku satkony i trzymasz w dłoniach konchę, dysk, łuk, topór, miecz, trójząb, sznur, kij, kulę, grom, motykę, moździerz i buławę. Masz przerażające kły, płonące włosy, troje oczu i oraz moc rozszalałego piekła, a twoje ciało udekorowane jest biżuterią i girlandami.

 

Wyżej wspomniane jantry używane są dziś głównie przez ortodoksyjne frakcje wisznuizmu w Indiach (śriwisznuitów oraz wisznuitów z tradycji Madhva), a ich funkcja jest w mniejszym lub większym stopniu ozdobna i nie ma raczej już zastosowania rytualnego w codziennej gaudijawisznuickiej praktyce sadhana. Z czasem jednak jantry te mogą odzyskać swoją popularność i wrócić do codziennego użytku.

Buddyjska jantra	Dźinistyczna jantra

 

Hindusi, dźiniści, tantrycy, smartowie, majawadini, śaktowie, śiwaici oraz buddhyści w Indiach, Nepalu, Chinach, Tybecie, na Sri Lance oraz w innych azjatyckich krajach od wieków używają tego symbolu.

Śledzenie dziejów satkony jest ciekawym projektem badawczym. Nie byliśmy w stanie odszukać wszystkich miejsc i kultur na przestrzeni wieków, w których symbolice używana była satkona. Niemniej jednak nie ulega wątpliwości, że satkona cieszyła się dość szerokim zastosowaniem zarówno w starożytności jak i w czasach współczesnych – począwszy od Indii, pieczęci Salomona i Kartagińczyków po Greków, Rzymian, chrześcijan (katolickich, ortodoksyjnych i koptyjskich), muzułmanów i średniowiecznych alchemików.

W rzeczy samej przypadki zastosowania satkony, które odnaleźliśmy w ramach prowadzonych przez nas badań, nie zawsze miały konkretne religijne czy też duchowe znaczenie i można byłoby wręcz uznać, iż miały wyłącznie funkcję ozdobną, tak jak te stosowane w rzymskich mozaikach. A oto niektóre z bardziej interesujących przykładów satkony, które odkryliśmy:

1. Sumer

Muzeum Bliskiego Wschodu w Berlinie posiada w swoich zbiorach wiele pieczęci cylindrycznych datowanych na okres do 2500 r. p.n.e. zdobionych licznymi symbolami gwiazd o sześciu, siedmiu, ośmiu i więcej ramionach. Symbole te występują w kontekstach astrologicznych i astronomicznych. Wśród nich jest również okrąg otoczony sześcioma trójkątami przypominający satkonę.

2. Asyria

Satkonę znaleźć można na czarnym obelisku Salmanasara III w Iraku. Dzieło to zostało wzniesione w asyryjskim mieście Kalchu jako publiczny pomnik w 825 r. p.n.e. w czasie wojny domowej. Na jednym z paneli pomnika nad głową króla Jehu widnieje sześcioramienna gwiazda zbudowana na sześcianie.

 

3. Minos

W zbiorach Muzeum Archeologicznego w Heraklionie na Krecie znajduje się Dysk z Fajstos wykonany z wypalanej gliny. Dysk pokryty jest licznymi żłobieniami. Wśród nich widoczny jest okrąg z sześcioma punktami w kształcie satkony z siódmym punktem w środku. Choć na pierwszy rzut oka układ ten nie kojarzy się z satkoną, uczeni zapewniają, że mają z nią związek. Dysk ten datowany jest na ok. 1700 rok p.n.e.

 

4. Kartagina

Na obszarze dawnej Kartaginy (obecnie Tunezja) odkryto monety z wizerunkiem satkony. Fenickie monety pochodzą z V wieku p.n.e.

5. Japonia

Kagome Mon spotkać można w najstarszych sintoistycznych świątyniach w Japonii datowanych na V wiek p.n.e. W wybudowanej dla japońskiego domu cesarskiego Wielkiej Świątyni w Ise na wszystkich latarniach stojących wzdłuż ścieżek prowadzących do świątyni wyryte są symbole przypominające satkonę.

6. Grecja

W zbiorach Metropolitańskiego Muzeum Sztuki w Nowym Jorku znajduje się greckie terakotowe naczynie do picia datowane na ok. 560 p.n.e. Widnieje na nim wizerunek Herkulesa walczącego z Amazonką. Po środku widoczna jest gwiazda sześcioramienna. Oprócz usytuowanego w środku heksagramu kompozycja stylizowana jest na satkonę, stworzoną przez linie proste ramion, stóp, głów i kolan.

7. Sri Lanka

Satkonajantrę znaleźć można na Sri Lance w Katagram, znanym miejscu pielgrzymek zarówno hindusów jak i buddystów. Datowania rzeźby sięgają III wieku p.n.e. Dzieło to z wyrytym w środku „Om” zapisanym w języku tamilskim należy do zbiorów Muzeum Etnograficznego w Bazylei.

 

więcej na ten temat: http://www.wisznuizm.info/satkona-gwiazda-dawida-czy-gwiazda-goloki.html#prettyPhoto