Takie odkrycie zdarza się raz na sto lat. Najstarszy napis runiczny w Danii
Od Poli Dec
Archeolodzy z Muzeum Odense znaleźli najstarszy na terenie Danii napis runiczny. Został on wydrapany na ostrzu noża, na który natrafiono w niewielkim pochówku urnowym.
Pochówek datowany jest na około 150 rok po Chrystusie. — To unikatowe znalezisko o narodowym znaczeniu. Runy na nożu są o 800 lat starsze niż runy na kamieniach z Jelling. Trzymanie w ręku czegoś tak starego, ozdobionego w pełni rozwiniętym językiem pisanym to unikatowe doświadczenie — mówi dyrektor muzeum Jakob Bonde.
Na ostrzu widnieje pięć run, które odczytano jako „hirila”, co w języku pranordyjskim mogło oznaczać „mały miecz”. Za napisem znajdują się trzy nacięcia. Archeolodzy nie wiedzą, czy napis na nożu to imię właściciela, czy też nazwa noża. Runy spisano najstarszym znanym alfabetem runicznym, co dodatkowo dostarcza istotnych informacji na temat użycia pisma na terenie dzisiejszej Danii i Europy Północnej.
Runolog Lisbeth Imer z Narodowego Muzeum Danii przypomina, że niezwykle rzadko znajduje się runy tak stare, jak napis na tym nożu. – To unikatowa okazja, by dowiedzieć się czegoś więcej o najstarszym języku pisanym Danii, a tym samym języku, którym mówiono w epoce żelaza. W tamtych czasach umiejętność pisania i czytania nie była zbytnio rozpowszechniona, a to oznacza, że umiejętności te były związane ze specjalnym statusem i władzą. U zarania dziejów alfabetu runicznego ludzie umiejący pisać stanowili niewielką elitę intelektualną. A pierwsze ślady takich ludzi odkrywamy właśnie na Funen, stwierdza.
Funen to trzecia co do wielkości wyspa Danii. To na niej znajduje się Odense, gdzie nóż znaleziono. Dotychczas równie stare runy zidentyfikowano w Danii tylko raz. W 1865 r. w bagnie ofiarnym Vimose na zachód od Odense odkryto niewielki kościany grzebień z napisem „harja”, który również datowany jest na ok. 150 rok. – To niezwykłe, że najstarsze runy znajdujemy na Funen w odległości kilku kilometrów od siebie. W tej chwili jest zbyt wcześnie, by mówić, czy między tymi zabytkami istnieje jakiś związek, ale pokazuje to, jak dokonuje się takich odkryć. Można powiedzieć, że takie znalezisko zdarza się raz na sto lat, dodaje Bonde.
Niezwykły nóż z najstarszym napisem runicznym można będzie oglądać od 2 lutego na wystawie w muzeum Møntergården w Odense.