Włodzimierz Skupień: Historia z ptaszkiem
Kilka dni temu na naszym ogródku pojawił się strzyżyk . Maleńka, rudawo-szara kuleczka z nastroszonym ogonkiem. Zobaczyłem tego ptaszka chyba pierwszy raz w życiu , podreptał, poskakał i odleciał. Z Wikipedii dowiedziałem się, że to jeden z trzech najmniejszych ptasich gatunków w Europie ( obok zniczka i mysikrólika ) . Pięknie śpiewa.
Od razu skojarzyła mi się z tym ptaszkiem bardzo stara piosenka plemienia Drewlan ( Drzewian Połabskich), naszych krewniaków słowiańskich zamieszkujących okolice na południe od dzisiejszego Hamburga, na lewym brzegu Łaby .
Już za czasów Karola Wielkiego ( VIII wiek n.e.) stracili niezależność na rzecz państwa Franków. Potem germanizowani przez wieki utracili swą tożsamość, kulturę i język, Tylko teren, który zamieszkiwali do dzisiaj nosi nazwę Wendland ( kraj Słowian ). Ostatnia kobieta, mówiąca po drzewiańsku, umarła w 1756, ale zachowały się zapiski fonetyczne tego języka i jedyna piosenka w nim utrwalona . Szokujące jest, przynajmniej dla mnie, że ta ptaszyna nazywana była w tym wymarłym języku prawie identycznie, jak po polsku : strezik .
Dla cierpliwych polecam tłumaczenie całej piosenki Ptasie Wesele :
Kâtü mes Ninka boit? Ťelka mes Ninka boit. Ťelka rici Wâpak kâ naimo kâ dwemo: Joz jis wilťe grüzna Zena; Nemüg ninka boit Joz nemüg ninka boit.
tłum. Kto ma być panną młodą? Kawka będzie panną młodą. Kawka zaś rzekła do nich obojga: Jestem bardzo brzydką kobietą; Nie mogę być panną młodą Ja nie mogę być panną młodą.
Kâtü mes Zątik boit? Strezik mes Zątik boit. Strezik rici Wâpak kâ naimo kâ dwemo: Joz jis wilťe mole ťarl; Nemüg Zątik boit Joz nemüg Zątik boit.
tłum. Kto ma być narzeczonym? Strzyżyk będzie narzeczonym. Strzyżyk zaś rzekł do nich obojga: Jestem bardzo małym mężem; Nie mogę być narzeczonym Ja nie mogę być narzeczonym.
Kâtü mes traibnik boit? Worno mes traibnik boit. Worno rici Wâpak kâ naimo kâ dwemo: joz jis wilťe corne ťarl; nemüg traibnik boit joz nemüg traibnik boit.
tłum. Kto ma być drużbą? Gawron będzie drużbą. Gawron zaś rzekł do nich obojga: Jestem bardzo czarnym mężem; Nie mogę być drużbą Ja nie mogę być drużbą.
Kâtü mes ťauchor boit? Wauzka mes ťauchor boit. Wauzka rici Wapak ka naimo ka dwemo: joz jis wilťe glupcit ťarl; nemüg ťauchor boit joz nemüg ťauchor boit.
tłum. Kto ma być kucharzem? Wilk będzie kucharzem. Wilk zaś rzekł do nich obojga: Jestem bardzo podstępnym mężem; Nie mogę być kucharzem Ja nie mogę być kucharzem.
Kâtü mes senkir boit? Zojąc mes senkir boit. Zojąc rici Wapak ka naimo ka dwemo: joz jis wilťe drale ťarl; nemüg senkir boit joz nemüg senkir boit.
tłum. Kto ma być podczaszym? Zając będzie podczaszym. Zając zaś rzekł do nich obojga: Jestem bardzo szybkim mężem; Nie mogę być podczaszym Ja nie mogę być podczaszym.
Kâtü mes spelmann boit? Büťan mes spelmann boit. Büťan rici Wapak ka naimo ka dwemo: joz jis wilťe dauďe rât; nemüg spelman boit joz nemüg spelman boit.
tłum. Kto ma być grajkiem? Bocian będzie grajkiem. Bocian zaś rzekł do nich obojga:Ja mam bardzo długi dziób; Nie mogę być grajkiem Ja nie mogę być grajkiem.
Kâtü mes taisko boit? Laiska mes taisko boit. Laiska rici Wapak ka naimo ka dwemo: Rüzplâstaite müją pauzą; Będe wosa taisko Będ wosa taisko.
tłum. Kto ma być stołem? Lis będzie stołem. Lis zaś rzekł do nich obojga: Rozpłaszczcie mój tyłek; Będę waszym stołem Będę waszym stołem
PS.
Inne ciekawe podobieństwa lub odmienności znaczeniowe :
Grüzna zena – brzydka kobieta
Corne – czarne
Glupcit – podstępny
Zojąc – zając
Büťan – bocian
Laiska – liszka ( lisica, lis )
müją pauzą—moją pupę
źródło: Włodzimierz Skupień na FB
W nawiązaniu do tematu czytajcie też na Taraka.pl: Włodzimierz Skupień – Grody Słowiańskie w Lubece
Polecam też bardzo gorąco inne artykuły pana Włodzimierza na Taraka.pl: