Mirt – zapomniana święta roślina

Opublikowano przez

Mirt – zapomniana święta roślina

Słowianie mają w Europie rodowód sięgający  jej prapoczątków i są obecni co najmniej od prehistorycznych czasów starożytnych widzialnych w archeologicznych artefaktach z kultur sięgających 8000 lat p.n.e.. Od tego też czasu ich obecność jest widzialna w śladach genetycznych rozlokowanych w Małej Azji, na Bałkanach , Ukrainie, Europie Zachodniej i na ziemiach Lechickich, także w obrębie Królestwa Jagiellonów, I Rzeczpospolitej, czy obecnej Polski. Stąd mirt nie był nigdy dla Słowian rośliną egzotyczną czy niedostępną. Znany był im już w kulturze naddunajskiej odkrytej na terenie Serbii, a nazywanej Kulturą Vincza (5500  lat p.n.e.). Co  najmniej  od tamtych czasów był używany jako święta, obrzędowa roślina.  Stąd jego obecność w Księdze Tanów, która opisuje obrzędowość Słowian i ich Wiarę Przyrodzoną, w zasadzie na północ od Dunaju, ale także w obrębie Bałkanów.

Warto przywrócić tę roślinę dla współczesnej obrzędowości Wiary Rodzimej w Polsce, zwłaszcza że uprawiano ją tutaj od dawien dawna, a jej uprawa jest łatwa i możliwa w każdym domu.

 

Mirt był kiedyś jedną z częściej uprawianych roślin. Dziś niemal popadł w zapomnienie. A szkoda, to roślina o wielu ciekawych zastosowaniach i bardzo bogatej historii.

Mirt nie taki pospolity

Mirt pospolity (Myrtus communis) to na pierwszy rzut oka niepozorny krzaczek. Ale występuje w medycynie, kuchni, a także symbolice i religii od kilku tysięcy lat, i to w wielu kulturach.

Mirt w swojej ojczyźnie, czyli przede wszystkim na wybrzeżach Morza Śródziemnego i zachodniej Azji, to krzew lub niewysokie drzewko – dorasta do ok. 3-4 metrów. W uprawie domowej osiąga znacznie mniejsze rozmiary – około 1 metra. Mirt ma drobne, ciemnozielone listki o jajowatym lub lancetowatym kształcie (nie gubi ich na zimę). Są one bogate w olejki eteryczne i pięknie pachną. Latem mirt kwitnie, wytwarzając nieduże kwiaty o najczęściej białych płatkach i efektownych pręcikach.

W Polsce można uprawiać go w pojemnikach (w gruncie nie przetrzyma zimy). Ale zanim dojdziemy do uprawy, warto poznać choć część niezwykłych właściwości mirtu.

W Polsce jeszcze nie tak dawno każda szanująca się panna uprawiała mirt, żeby mieć czym przybrać ślubny wianek. Bez niego nie mogły się obyć panny młode również w starożytnej Grecji i Rzymie, dobre 2,5 tysiąca lat temu. I w Grecji zwyczaj mirtowych wianków ślubnych przetrwał do dziś.

O jego właściwościach leczniczych są wzmianki i w pismach sumeryjskich, i egipskich papirusach, a greccy i rzymscy lekarze również doceniali jego właściwości. W tej odległej przeszłości poznano się ma mircie, jako źródle salicylanów – my używamy m.in. aspiryny.

Rzeczywiście mirt wykazuje działanie rozkurczowe i przeciwbólowe, poza tym działa wykrztuśnie, pomaga też leczeniu zatok. Stosowany zewnętrznie łagodzi bóle reumatyczne, pomaga leczyć stany zapalne skóry, łojotok i trądzik.

więcej u źródła: http://www.e-ogrodek.pl/a/mirt-zapomniana-roslina-o-ciekawych-wlasciwosciach-i-tradycji-19413.html

Wikipedia: mirt

Rodzimy obszar występowanie obejmuje głównie obszar śródziemnomorski: Afrykę Północną ( Makaronezja, Algieria, Libia, Marok, Tunezja, Erytrea, Etiopia), część Azji Zachodniej (Afganistan, Cypr, Iran, Irak, Izrael, Jordania, Liban, Syria, Turcja, Pakistan), Jemen na Półwyspie Arabskim oraz Europę Południową (Albania, kraje byłej Jugosławii, Grecja, Włochy, Malta, Francja, Portugalia, Hiszpania). Jako gatunek introdukowany występuje w Republice Południowej Afryki. Jest uprawiany w wielu krajach świata.

Pokrój

Zimozielony, wonny krzew lub małe drzewo, osiąga w rejonie swojego występowania wysokość do 5 m. Pędy, kwiaty i liście są silnie pachnące

Liście

Ulistnienie nakrzyżległe. Liście jajowate lub jajowatolancetowate, skórzaste i błyszczące.

Kwiaty

Białe, pojedynczo wyrastające w kątach liści. Mają dzbaneczkowate dno kwiatowe, 5-działkowy kielich, 5-płatkową koronę, 1 słupek i liczne pręciki.

Owoc

Czarnoniebieska lub biaława jagoda.

Zastosowanie
  • Roślina przyprawowa. Owoce są jadalne, mają korzennosłodki smak i są smaczne. W czasach biblijnych na wyspach Sardynia, Korsyka i Kreta oraz w zachodniej Azji były używane jako przyprawa do mięsa, zarówno w całości, jak i po rozkruszeniu. Wysuszonych używano zamiast pieprzu. Obecnie w krajach śródziemnomorskich owoców mirtu używa się do przyprawiania deserów, likierów i słodkich potraw[5].
  • Liście są również wykorzystywane jako przyprawa. Mają smak ostro-gorzki i zawierają 0,2% do 0,8% olejku myrtolowego. Posiekane lub w całości są używane do przyprawiania pieczonych mięs, gulaszu, mięsnych ragoût, do farszów i sałatek. Włosi całymi gałązkami mirtu zawijają mięso, dziczyznę i drób przed pieczeniem bądź wędzeniem, wkładają też gałązki do środka mięsa. Przed spożyciem gałązki są usuwane[5].
  • Spalane w ognisku gałązki mirtu są używane do nadawania aromatu mięsom, drobiowi, owocom morza[5].
  • Olejek mirtowy stosowany jest do aromatyzowania past do zębów, kosmetyków po goleniu i dodatków do kąpieli[6].
  • Z kwiatków i owoców mirtu wytwarzano kosmetyk zwany wodą anielską[7].
  • Roślina ozdobna. W krajach o cieplejszym klimacie (strefy 8-11) jest uprawiana jako roślina gruntowa[8]. W Polsce zwykle jest uprawiana jako roślina pokojowa. Nie jest jednak typową rośliną pokojową i zazwyczaj przez lato wystawia się go w pojemnikach na zewnątrz pomieszczeń, a zimę z konieczności musi spędzić w ogrzewanych pomieszczeniach (w Polsce przemarza zimą)[9].
Uprawa

Najlepiej rośnie na próchnicznym i przewiewnym podłożu o odczynie kwaśnym lub lekko kwaśnym. Na podłożu wapiennym jego liście jaśnieją i żółkną. Źle znosi przesadzanie, dlatego też należy go od razu wsadzić do większej doniczki. Przez lato nawozi się go słabo, podlewa się umiarkowanie. Od połowy grudnia do końca stycznia przechodzi okres spoczynku. Umieszcza się go wówczas w zimnym, ale świetlistym pomieszczeniu. Mirt uprawiany w doniczkach lubi dużo słońca, ale źle znosi przeciągi, dlatego w lecie dobrze jest doniczki wystawiać na dobrze nasłonecznione, ale zaciszne balkony lub werandy[7]. Aby utrzymać gęsty i zwarty pokrój roślinę przycina się. Rozmnaża się przez sadzonki lub wysiew nasion[8].

Obecność w kulturze
  • Jest jedną z czterech roślin, które Żydzi spożywają w czasie święta Sukkot, zwanego też Świętem Namiotów. Jest to zalecenie zawarte w Talmudzie, pisze o nim również prorok Nehemiasz (Nh 8,15): „Idźcie w góry i przynieście gałęzie oliwne, gałęzie sosnowe, gałęzie mirtowe, gałęzie palmowe i gałęzie innych drzew liściastych, aby zgodnie z przepisem uczynić szałasy”. Zwyczaj przyrządzania szałasów w czasie Sukkot jest praktykowany przez Żydów do dzisiaj, nawet przez tych mieszkających w miastach[10].
  • W Biblii mirt symbolizuje nieśmiertelność i zwycięstwo życia nad śmiercią Księga Zachariasza 1,8; 1,11)[10].
  • W Biblii mirt jest także symbolem pokoju i radości (np. w Księdze Izajasza 41,19 i 55,13)[10].
  • Mirt uważany jest też za symbol odnowy i oczyszczenia, łatwo bowiem odradza się po pożarach[10].
  • Roślina ta była w starożytnej Grecji poświęcona bogini Afrodycie. W dawnych państwach – Grecji i Rzymie – wieńce z mirtu zdobiły głowy panien młodych, jako symbol szczęścia i płodności. Zwyczaj ten rozprzestrzenił się później na północy Europy i w niektórych krajach praktykowany jest do dziś[11].
  • Od kilku już wieków gałązki mirtowe jako symbolizujące miłość, wierność i piękno są używane jako element dekoracyjny panny młodej – zwykle robi się z nich wianek mirtowy na głowę, lub wpina w welon. Dawniej siostry zakonne przy składaniu ślubów wieczystych nakładały na głowę mirtowy wianek, jeszcze obecnie jest to praktykowane w niektórych zakonach[7].
  • Gałązkami mirtu zdobi się gromnice, ołtarze, przydrożne figurki i święte obrazy[7].
  • Walce autorstwa Johanna Straussa II – Myrthen-Kränze (Korona mirtowa) op. 154 oraz Myrtenblüten (Kwiaty mirtu) op. 395 swoimi tytułami nawiązują do tej rośliny[12].

 

Podziel się!