Czy ten pochówek należy do kobiety-szamanki sprzed 12 000 lat? Tajemnicze znalezisko z Turcji

Od Poli Dec

Gobekli Toepe

Przypominam przy okazji że Człowiek z Wyspy Oleni Ostrov (Jelenia wyspa, jezioro Onega, Karelia) o haplogrupie R1a1, pochowany został także ze szkieletem ptaka – Nura – o czym pisze ksiądz Stanisław Pietrzak na swoim portalu – pochodzący sprzed 8400 lat czyli z roku 6400 p.n.e., a jego przodkowie pochodzili najprawdopodobniej z kultury Świderskiej na polskiej ziemi. Oczywiście ten pochówek w Turcji jest o wiele, wiele starszy, ale widać że zwyczaj ten towarzyszył szamanom przez tysiąclecia i obejmował rozległy obszar Euro-Azji, a być może wędrował razem z kulturami neolitycznymi, z ich ludami i plemionami. 

Wcześniej o ponad dwa tysiące lat, z haplogrupą R1a, wykrytą w badaniach Mathiesona i zesp. 2017 w pochówku z roku około 8800 przed Chr. w osadzie zwanej Wasylewka-na-Dnieprze ( Василевка-на-Днепре). Nie był to szaman, ale pośrednie ogniwo tak co do czasu jak i co do miejsca, pomiędzy Żyznym Półksiężycem (Mała Azja, Turcja, Syria) a szamanem  z Jeleniej Wyspy. [więcej o tym u księdza Stanisława Pietrzaka tutaj: http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/polacy_korzenie.htm]

CB

Opracowanie Szymon Zdziebłowski

Dziwny pochówek kobiety

Kobietę, która zmarła z przyczyn naturalnych w wieku 25 do 30 lat, pochowano pod podłogą budynku z cegły mułowej w Çemka Höyük. Kolejnych 14 osób pochowano pod innymi budynkami znajdującymi się w pobliżu. Grzebanie zmarłych pod podłogą domu było powszechne w czasach neolitu preceramicznego A. Jednak archeolodzy byli zaskoczeni, że grób kobiety był przykryty dużym blokiem wapienia – nietypowym dla pochówku z tego okresu.

Po odkopaniu grobu pojawiły się kolejne niespodzianki: czaszka tura (prymitywnego wołu) spoczywała u jej stóp. Inne kości zwierzęce, w tym skrzydło kuropatwy, noga kuny i szczątki owcy lub kozy, były rozrzucone po całej jamie grobowej.

Pochówek kobiety miał miejsce przed udomowieniem zwierząt gospodarskich. A więc zwierzęta musiały być dzikie – wyjaśnia archeolog Ergül Kodaş z tureckiego Uniwersytetu Mardin Artuklu i główny autor badania. Obecność tak wielu kości tura wskazuje również na znaczenie dzikiego bydła, które nie zostało udomowione przez kolejne tysiące lat, ale było już głównym spożywanym zwierzęciem.

Wczesne rytuały neolitu preceramicznego

Brytyjska archeolog Kathleen Kenyon zdefiniowała neolit preceramiczny A podczas wykopalisk w Jerychu w latach pięćdziesiątych XX wieku. Opisała ówczesne społeczności jako proste ludy łowiecko-zbierackie, ale archeolodzy coraz lepiej rozumieją, jak złożone były ówczesne procesy. Świadczą o tym odkrycia wyrafinowanych narzędzi i skomplikowanych osad neolitu preceramicznego A. Obecnie archeolodzy uważają, że ruiny z czasów neolitu preceramicznego A w Göbekli Tepe reprezentują złożoną osadę lub świątynię, wzniesioną częściowo z monumentalnych filarów pokrytych rzeźbami lwów, byków i lisów.

Badanie przeprowadzone przez Kodaşa i jego zespół, opublikowane w czasopiśmie „Antiquity” na początku 2024 r., opisuje również osobiste ozdoby ze stanowiska archeologicznego Boncuklu Tarla z tego samego okresu. A to miejsce może być również najstarszym kanałem ściekowym na świecie.

Naukowcy sugerują, że niezwykły pochówek w Çemka Höyük może świadczyć o tym, że kobieta była „szamanką”, która miała kontakt ze światem duchów zwierząt. Badacze przyznają jednak, że dziwne cechy pochówku mogą wynikać z innych praktyk rytualnych, w tym kultu zwierząt, metonimii (np. że kość ze skrzydła ptaka może powodować lot) lub ucztowania podczas pochówku, a nie szamanizmu. – [Szaman] nie jest terminem, który sugerujemy. Inne wydarzenia mogą powodować podobny wygląd pochówków. Jednak nie są one widoczne w pochówkach innych osób na terenie osady – dodaje Kodaş.

Neolityczny szamanizm

Archeolog z Uniwersytetu Oksfordzkiego Bill Finlayson, ekspert w dziedzinie okresu preceramicznego A, który nie był zaangażowany w badanie, przypomina, że termin „szaman” ukuto w XVIII wieku w celu opisania rdzennych praktyk na Syberii. Może on nie odzwierciedlać roli neolitycznych „szamanów”, takich jak kobieta pochowana w Çemka Höyük.

Zauważył jednak, że niektóre pochówki z tego okresu są opisywane jako „szamańskie” ze względu na ich podobieństwo do liczącego 12 000 lat pochówku kobiety czasami opisywanej jako „szamanka” lub „czarownik” w jaskini Hilazon Tachit w Izraelu. Kobietę pochowana z dziesiątkami skorup żółwi, odciętą ludzką stopą, miednicą lamparta i skrzydłem orła przedniego.

– To mógł być ktoś, kto był nieco nietypowy lub szczególnie utalentowany, a może praktykujący rytuały. (…) Możliwe, że była szamanką, ale termin ten jest dziś używany głównie dlatego, że jest to przyjemny i poręczny skrót [myślowy] – mówi Finlayson.

Nowa era ludzkości

Ale Steve Mithen, archeolog z University of Reading w Wielkiej Brytanii, który nie był zaangażowany w badania, twierdzi, że poważne zmiany społeczne i środowiskowe w okresie neolitu preceramicznego A mogły zwiększyć status ludzi, których zadaniem było komunikowanie się z niewidzialnymi mocami. – Ludzie eksperymentowali z nowymi sposobami życia, w tym z osiadłym trybem życia, uprawą roślin, hodowlą zwierząt i nowymi technologiami. Ich poziom zagrożenia i niepewności wzrósł, co doprowadziło do większej intensywności praktyk szamańskich – uważa Mithen.

Thomas Levy, archeolog z Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego, który również nie brał udziału w badaniach, twierdzi, że ostatnie odkrycia w Çemka Höyük są ważnym dodatkiem do współczesnego rozumienia tego okresu i ewolucji złożonych społeczeństw osiadłych z grup łowców-zbieraczy.

Archeolodzy uważają, że wierzenia odegrały ważną rolę w rozwoju wczesnych społeczeństw, a ten zagadkowy pochówek wskazuje, że kobiety były w ten proces silnie zaangażowane. – Niedawne odkrycie kobiecego pochówku związanego z egzotycznymi zwierzęcymi ofiarami grobowymi wymaga ponownego przemyślenia roli kobiet w tym procesie – uważa Levy.

Źródło: National Geographic
Opracował: Szymon Zdziebłowski