Projekt Genetyczny Prusów i Jaćwiegów
Od J.G.D.
Projekt Genetyczny Prusów i Jaćwiegów
Również lingwistyka pozostawia wiele niewiadomych. Ponieważ badania genetyczne mogą uzupełnić dotychczasową wiedzę postanowiliśmy utworzyć w ramach FT DNA nowy projekt badawczy: www.familytreedna.com/public/PrussianYatviagian
mające na celu zbadanie Y-DNA współcześnie żyjących ludzi, mających swe korzenie nad Bałtykiem, pomiędzy Wisłą, a Niemnem. Ludzi zwanych Bałtami Zachodnimi lub Prusami.
Dzięki genetyce nauka uzyskała nowe narzędzie badań, które może się okazać przydatne dla wyjaśnienia zagadek przeszłości. Badania Y-DNA umożliwiają umiejscowienie konkretnego człowieka na drzewie haplogenetycznym rodu, plemienia, a nawet całej ludzkości. Jest to możliwe dzięki mutacjom chromosomu Y, który jest przekazywany z ojca na syna wraz ze zmianami jakie w nim zaszły. Określone statystycznie prawdopodobieństwo wystąpienia mutacji wynosi od kilkuset do kilku tysięcy lat. Zjawisko naturalnej selekcji w procesie ewolucji chroni pożądane mutacje, negatywne eliminuje. Wyniki badań DNA wskazują, że wszyscy współcześnie żyjący mężczyźni pochodzą od wspólnego przodka, który żył około 100 tysięcy lat temu w Afryce.
W Afryce, zwłaszcza w środkowej i południowej, powstały i pozostały tam do dziś dwie pierwsze mutacje ludzkie, oznaczane jako haplogrupy A i B. Również w Afryce powstały haplogrupy D i E.
Nosiciele haplogrupy D do dziś żyją w Tybecie i Japonii. Haplogrupa E występuje w Afryce, zwłaszcza północnej i północno-wschodniej oraz na Bałkanach. Około 60 tys. lat temu nosiciel haplogrupy C, przedostał się do Azji, dając początek poza afrykańskiej ludzkości. Powstałe tu nowe mutacje powędrowały dalej dając początek ludności półwyspu Indyjskiego, Azji południowej i wschodniej.
Około 32.000 lat temu, wyłonił się nasz przodek z haplogrupą P. W jego potomstwie po kilku tysiącach lat pojawił się z kolei przodek haplogrupy Q, który dał początek tzw. syberyjskiemu klanowi; jego część pozostała w Azji, zwłaszcza północno-wschodniej, a druga część dała początek większości rdzennych mieszkańców Ameryki.
W tej samej haplogrupie P, zapewne też w Azji Środkowej, około 28.000 lat temu pojawił się przodek ważnej dla Europy genowej haplogrupy R (M207). Dziś około 8000 ludzi z tą haplogrupą mieszka w północnym Pakistanie pod Hindukuszem. Natomiast
“kuzynka” 111 haplogrupy R, z genową hg N, dała początek ludom uralsko-fińskim, osiedlonym w rejonie Uralu i północnej Rosji, z nich pochodzi wielu dzisiejszych Finów, Bałtów i niewielka grupa zdobywców słowiańskich ziem nad Dunajem, która utworzyła w IX/X wieku państwo węgierskie. Około 25.000 lat temu w haplogrupie R na skutek nowej mutacji M173 wyłania się, zapewne w Azji Centralnej haplogrupa R1, licznie występująca wśród Słowian. Około 20.000 lat temu, chyba już na terenie Iranu, wyłonił się przodek większości dzisiejszych zachodnich Europejczyków, z haplogrupą R1b (M343).
Zapoczątkowana populacja przesunęła się częściowo ku Syrii (a jej część dalej aż do Kamerunu w Afryce!), a częściowo około 12.000 lat temu ku zakaukaskiej Armenii.
Zapewne stąd jej część skierowała się daleko na wschód, do Turkiestanu, jako Ujgurowie/Tocharianie, inna ok. 12.000 lat temu wprost ku delcie Dunaju, kolejna część na zachód do kolebki kultury rolnej w Anatolii w środkowej Turcji, a jeszcze inna ku Kaukazowi, gdzie po północnej stronie tych gór (na Przedkaukaziu) około 6000 lat temu tworzyła kurhanową kulturę majkopską (od miasta Majkop), ważną dla powstania i rozwoju na ziemiach Rosji i Ukrainy kultury kurchanowej.
Około 4.500 lat temu ludność hg R1b (kultury majkopskiej z Przedkaukazia i kultury rolniczej z Anatolii) przeprawiła się na zachód od Morza Czarnego i doliną Dunaju przesunęła się dalej na zachód, zatrzymując się na północ od Alp (dzisiejsza Austria i południowe Niemcy). Tu ponad 4.000 lat temu, po kolejnych mutacjach w DNA i powstaniu haplogrupy R1b1b2 nastąpił także podział etniczny na Germanów i Celtów. Grupy germańskie udały się ku północy, zajmując tereny przyległe do Morza Północnego z centrum we Fryzji. Dziś tam, w Holandii, R1b1b2 to 37% mieszkańców, a w Niemczech – 20%. Natomiast grupy celtyckie skierowały się na półwysep Iberyjski, do Bretonii (Francja) i na Wyspy Brytyjskie.
Zadziwiająca jest jednolitość, liczebność, a zarazem rozległość na mapie Eurazji ludności z haplogrupą R1a (M17) : od Uralu na wschodzie, po linię Łaby i wschodnich Alp na zachodzie; od Bałtyku, a nawet wybrzeży Norwegii i zachodniej Szkocji na północy, po Macedonię i Morze Czarne na południu! Największą częstotliwość tej haplogrupy, do 60% ludności, stwierdza się w pasie między Bałtykiem a Morzem Czarnym, obejmującym całą Polskę i Ukrainę.
Haplogrupa R1a, starsza może o około 1000 lat od swojej siostry hg R1b, wyłoniła się z grupy R1 po mutacji naszego przodka w markerze SRY1532.2. Stało się to w Azji Centralnej albo według niektórych badaczy, na rozległych stepach na północ od Morza Czarnego i Kaspijskiego. Tam mogło dochodzić do bliskich kontaktów z siostrzaną hg R1b z Majkop, współtwórczynią kultury praindoeuropejskiej. Najstarsze jednak, stwierdzone ślady ojcowskie wskazują na Bałkany oraz okolice ujścia Dunaju do Morza Czarnego jako na pierwotną ojczyznę, datowaną na 12.000 lat. Na to wskazuje też najnowsza wersja badań, której dokonał specjalista od kinetyki chemicznej, a więc i chronologii zmian w DNA, prof. Anatol Klyosow.
Haplogrupa R1a przebywała tam, na Bałkanach, przez około 6000 lat i rozwijała się na terytorium zwłaszcza od dzisiejszej Chorwacji do Macedonii i wybrzeża morza Czarnego u ujścia Dunaju.
Około 6000 lat temu znaczna część tej populacji, jak wskazuje prof. Klosow, uczestniczy w powstaniu i rozwoju kultury cucuteni-trypolskiej od Karpat do Dniepru pod Kijowem, zwłaszcza na Bukowinie nad Seretem i Prutem. Właśnie z tego terenu, od 5.000 do 4.000 lat temu, być może z powodu przeludnienia i naporu obcych nacji z południa (hg E, I, J i J2), a może z powodu zmian klimatycznych, dokonała się wielka ekspansja R1a w różne rejony Europy. Czas i kierunek wędrówek jest dziś rozpoznawany przez warianty haplotypów w podgrupach R1a, zakodowane w Y-DNA dzisiejszych mieszkańców Europy lub w znalezionych kopalnych szczątkach praprzodków.
Tak więc genetyka ustaliła, że R1a ok. 4800 lat temu, a więc daleko wcześniej niż R1b, pojawiają się w Niemczech, zwłaszcza tam, gdzie dziś nadal żyje skondensowane osadnictwo słowiańskiej hg R1a Serbo-Łużyczan. Potwierdza to np. niedawne, dokonane w 2005 r., odkrycie cmentarzyska kilkunastu zmarłych, a wśród nich trzech męskich osób z R1a, w Eulau, 40 km za Lipskiem nad rzeką Salawą w Saksonii. Owe groby ofiar jakiejś starożytnej przemocy, pochodzą z około 4600 lat temu. Wśród ludności Niemiec do dziś blisko 10% wykazuje haplogrupę R1a, których wspólny przodek żył tam już około 4800 lat temu.
W tym samym czasie, czyli około 4800 lat temu, przodek z R1a dał początek 5% mieszkańców Wysp Brytyjskich, 3% Irlandii oraz 23% ludności Islandii (według statystyki ludności dzisiejszej).
Na ziemiach polskich, według Klyosova, R1a pojawili się już 4600 lat temu. Słynna kultura łużycka może być przypisana R1a. Słowianie haplogrupy R1a żyją dziś w Polsce w największym w całej Europie jednorodnym zagęszczeniu, stanowią ponad 50% ludności Polski.
Około 4500 lat temu ludzie z hg R1a1 pojawili się na ziemiach Czech i Słowacji (dziś w Czechach to około 30 %, a na Słowacji – ponad 40% ludności). Natomiast w sąsiednich Węgrzech – 25-40%, przy braku tam spodziewanej haplogrupy N!). W Austrii – to ok. 25%. Także w Szwecji i Norwegii, czy w Islandii; w tych krajach dziś mieszkańców z haplogrupą R1a jest średnio ok. 25%. Na Litwie, Łotwie i Estonii to odpowiednio 38, 40 i 32%. W sumie, na mapie geno-geografii Europy największe zagęszczenie słowiańskiej hg R1a ciągnie się szerokim pasem od Bałtyku po Morze Czarne.
Na ziemiach Ukrainy, Białorusi i Rosji przodek dzisiejszych wschodnich Słowian z hg R1a pojawił się około 4500 lat temu (dziesięć kopalnych szczątków ludzi hg R1a z tego czasu zidentyfikowano nawet w Krasnojarsku w południowej Syberii).
Nie znaleziono dotąd w rejonie Ukrainy i Rosji śladów genetycznych starszej ludności R1a, tak jak je znaleziono na Bałkanach. Dziś na Ukrainie, Białorusi i w Rosji żyje około 50% ludności naszej haplogrupy. Genetyka zidentyfikowała nawet starożytnych założycieli dziewięciu plemion ruskich z czasu około 4000 lat temu i późniejszego, nazwanych imiennie dopiero we wczesnośredniowiecznych zabytkach pisanych, m.in. bliscy nam Wołynianie, Bużanie i Biali Chorwaci.
Około VI-VII w. po Chr., a więc już w czasach historycznych, ówcześni Słowianie z Ukrainy swoją reemigracją zasilili osadnictwo południowych Słowian na Bałkanach, przerzedzone klęskami w wojnach z cesarstwem wschodnim oraz na terenie Polski i krajów sąsiednich.
Schemat rozprzestrzeniania się kolejnych mutacji Y-DNA opracowany w ramach projektu National Geographic.
Wyniki
W Projekcie badania Y-DNA mieszkańców dawnych Prus i Jaćwieży wystąpiły do tej pory cztery haplogrupy:
I2a2 – około 10% wyników
N1c1 – około 40% wyników
R1a – około 40% wyników
R1b – około 10% wyników
Haplogrupa I2a2 powstała około 10 tysięcy lat temu. Szlak migracji przedstawia poniższy schemat (http://dna.ancestry.com/)
więcej u źródła: http://prusowie.pl/historia_eseje_listy/projekt_genetyczny.php