Serbia – Materiały etnograficzne: Czarna Swadźba

nadesłał Furio Muerte

Serbia – obrzędy pogrzebowe.

The Black Wedding in Serbia
Many old customs are no longer practiced in Serbia, but they are certainly talked about. Whether they are passed on from generation to generation or rumored about them in the countryside, some customs really deserve to remain in the past, because they are more than bizarre.

Czarna Swadźba w Serbii

Wiele starych zwyczajów nie jest już praktykowanych w Serbii, ale z pewnością o nich się mówi. Niezależnie od tego, czy są przekazywane z pokolenia na pokolenie, czy też krążą o nich plotki na wsi, niektóre zwyczaje naprawdę zasługują na to aby pozostały w przeszłości, ponieważ są one więcej niż dziwne.

CB – Czy dziwne czy nie, i czy powinny pozostać na zawsze w przeszłości  zaraz się przekonamy.

The most frightening among them is the “Dead Man’s Wedding”, or somewhere referred to as “Black Wedding”, practiced in eastern Serbia.

Najbardziej przerażającym z nich jest „Wesele Zmarłego” (Swadźba Zmarłego określana gdzie indziej jako „Czarne Wesele” (Czarna Swadźba), praktykowane we wschodniej Serbii.

Namely, if a young man dies unmarried, his fiancee or other unmarried girls from the village marries the deceased! The marriage would be valid for a year, and the mother of the deceased young man would have to dance on her son’s grave?!

Mianowicie, jeśli młody mężczyzna umiera jako kawaler, jego narzeczona lub inna niezamężna dziewczyna z wioski poślubia go jako już zmarłego! Małżeństwo takie ważne jest rzez rok, a matka zmarłego młodzieńca musi zatańczyć na grobie syna?!

In Serbia, there was also a custom for unmarried girls to be buried in wedding dresses or in white coffins. The exact origin of these customs is unknown, but it is certainly linked to the cult of the dead, which is still strong.

W Serbii istniał również zwyczaj chowania niezamężnych dziewcząt w sukniach ślubnych lub w białych trumnach. Dokładne pochodzenie tych zwyczajów nie jest znane, ale z pewnością wiąże się to z wciąż silnym kultem zmarłych.

Of course, it is “modernized” today and does not consist of bizarre customs such as a “Dead Man’s Wedding”, but still some customs have been retained.

Oczywiście dziś  kult zmarłych jest „unowocześniony” i nie obejmuje dziwacznych zwyczajów, takich jak „Wesele zmarłego” (Swadźba Zmarłego),  ale niektóre zwyczaje zostały zachowane.

Thus, food and drink are brought to the deceased at the cemetery, the family wears black clothes for the deceased, and often a black flag can be seen on the houses. Also, the deceased are buried in formal attire, very often with valuables.

Tak więc na cmentarz zmarłym przynosi się jedzenie i napoje, rodzina ubiera się na czarno dla zmarłego, a często na domach wiesza też czarną flagę. Ponadto zmarły chowany jest w uroczystym stroju (najlepszym ubraniu), często z kosztownościami.

All this points to the belief that the deceased person will continue life after death.

  Wszystko to wskazuje na przekonanie, że zmarły będzie kontynuował życie po śmierci.
http://thesrpskatimes.com/eerie-serbian-customs-dead…/

Jeden z komentarzy na FB, gdzie pojawił się ten opis, jako cytat artykułu z internetowej wersji serbskiej gazety The Srpska Times, bardzo trafnie ujmuje sens tego obrzędu.

Napisano w komentarzu tak:

„Chodziło głównie o dobry uczynek, aby uspokoić duszę zmarłego pana młodego i sprawić, by nie poczuł się samotny w innym „życiu”. Serbowie ze wschodniej Serbii są tak naprawdę Wołochami, częścią autochtonicznych mieszkańców Bałkanów i pomimo tego, że byli chrześcijanami, w rzeczywistości pozostali wierni wielu pogańskim i politeistycznym zwyczajom. Ale ten szczególny zwyczaj był niezwykle rzadki, po prostu dlatego, że stosowano go tylko wtedy, gdy umarł młodzieniec, który był panem młodym lub narzeczonym. ”

W Księdze Tanów zaledwie jednym zdaniem przy omawianiu Małego Tanu Swadźby wspominam o tym zwyczaju dokładnie w tym kontekście, w jakim go tutaj objaśnił jeden z czytelników.

Prawosławni Serbowie lub ateiści podobne sprawy traktują dokładnie tak samo jak polscy katolicy zamieszczający na Wikipedii czy w przeróżnych pisemkach bzdurne informacje na temat obrzędu np. Dziadów czy innych obrzędów związanych dajmy na to z Wielką Nocą Nowego Godu Obrzędowego, czyli Jarymi Godami, czy ze Szczodrymi Godami. Bije z tych artykulików, które ukazują się przy okazji każdego rodzaju świąt totalna ignorancja i brak zrozumienia. Np. o pustym talerzu na stole Szczodrogodowym, albo sianku pod obrusem pisze się niewyobrażalne brednie sugerując, że dawni poganie wierzyli, że dziadowie przyjdą na kolację i dla nich ma być ten pusty talerz, albo że jest dla zbłąkanego „wędrowca” itp, itd. A sianko… No właśnie, co z tym siankiem? Ono jest ze żłóbka Jezusowego, czy z pogańskiego obrzędu? Zapewniam was, że jest z pogańskiego obrzędu i do tego nie jest to byle jakie sianko. Inne potoczne opisy np. na Wikipedii powiadają,  że w Dziady nie wolno było wylewać pomyj przez okno,  czy wody z prania, bo można by polać nią dziadków i babki, które jako duchy krążą koło domu.  Naprawdę nie wiem jak można na poważnie tak bredzić! 

To tak jakby napisać, że ksiądz katolicki sprawując mszę wyobraża sobie że w trakcie podniesienia zjada kawałek ciała Chrystusa i wypija jego krew.

Podsumowując obrzęd Czarnego Wesela nie tyle zaspokaja niezrealizowane potrzeby zmarłego co zaspokaja potrzeby pozostałych przy życiu – rodziców, narzeczonej, albo gdy to panna młoda nagle zmarła jej narzeczonego i niedoszłego męża.  Obrzęd ten pokazuje głęboką mądrość Słowian, prosty sposób w jaki pozostający na tym świecie ludzie radzili sobie stosując bezwiednie (lub instynktownie) mechanizmy psychologiczne ułatwiające przechodzenie procesu żałoby. Do tego stosowali je w formie usankcjonowanej obrzędem.  Jak bardzo żałobę skraca i ułatwia wykonanie pewnych czynności rytualnych nie muszę tłumaczyć chyba nikomu kto stracił kiedykolwiek kogoś bliskiego. 

Nie ma w tym obrzędzie – przynajmniej dla mnie – nic obrzydliwego, strasznego, dziwacznego, nic co należałoby „pogrzebać” w odległej przeszłości.