Perúnova družina: Hromnice

Perúnova družina: Hromnice

Przytaczam ten świąteczny artykuł ponieważ właśnie mamy Tan Siny-Niebieski (od 31 stycznia do 6 lutego) w trakcie którego jednym z 7-miu świąt jest Gromnica. Nie jest to tak jak tutaj piszą, ale trochę tak właśnie jest. Szerzej o tym święcie i całym Tanie Sinym-Niebieskim, w Księdze Tanów, le trzeba na nią poczekać. Powiedziałbym że Drużyna Peruna powiela rosyjskie opowieści o Gromnicy, a ich nie podzielają do końca nawet Rodzimowiercze Gromady Ukraińskie. Jednak nie ma w rodzimowierstwie dogmatów, dlatego cytuję wypowiedź na temat Gromnicy Drużyny Peruna, jako równoprawną do wszelkich innych opisów tego święta. 

 

 

Starí Slovania v čase Hromníc slávili sviatok boha hromu Perúna, pri ktorom sa stretáva zima s letom (u východných Slovanov známe pod staroslovanským názvom ako ,,sretenie“). Slovania pôvodne delili rok na dve ročné obdobia – zimu a leto – a práve v období Februára nastával čas na rituály, ktoré mali privolať teplé, slnečné dni a ukončenie zimy.

Podoba Hromníc z našej tradície je pravdepodobne výsledkom prenikania viacerých vplyvov. V antickom Ríme pripadali na čas od polovice januára do začiatku februára tzv. luperkálie, čiže sviatky očisty, ktorú symbolizoval napríklad oheň a svetlo sviec nosených v sprievodoch. Zvyky a rituály počas luperkálií mali viesť k čistote duše, ktorá sa nazývala Februatio (z tohto slova je odvodený dnešný názov mesiaca). Luperkálie sa postupne rozšírili na celé územie európskej časti Rímskej ríše a prežili následne aj jej pád. Pápež Gelasius I roku 494 tento pohanský sviatok očisty nahradil zavedením očistenia Panny Márie a v 11 storočí, zrejme v dôsledku ešte stále živej predkresťanskej tradície, bolo zavedené aj posväcovanie sviečok, ktoré boli na našom území známe ako Hromničky.

Na starší význam Hromníc poukazuje aj motivovanie zákazov niektorých prác. Podľa starších predstáv zo západného Slovenska toho, čo na Hromnice pracuje, cez rok zabije hrom. Na Myjave sa zákaz sprevádzaný tým istým trestom vzťahoval len na šitie, na Ponitrí zase na prácu v horách.

Zdroje: Rok vo zvykoch nášho ľudu (Horváthová), Slovenský rok v ľudových zvykoch obradoch a sviatkoch (Nádaská)

Tłumaczenie automatyczne
W czasach Hromnic starożytni Słowianie obchodzili święto boga piorunów Peruna, podczas którego zima spotyka się z latem (zwane Słowianom wschodnim pod starosłowiańską nazwą „spotkanie”). Słowianie początkowo podzielili rok na dwie pory – zimową i letnią – i to w lutym nadszedł czas na rytuały, które przywołują ciepłe, słoneczne dni i koniec zimy. Pojawienie się Świstaka z naszej tradycji jest prawdopodobnie wynikiem przeniknięcia kilku wpływów. W starożytnym Rzymie od połowy stycznia do początku lutego tak zwane luperkale, czyli święta oczyszczenia, symbolizowały m.in. ogień i światło świec niesionych w procesjach. Zwyczaje i rytuały podczas luperkaliów miały doprowadzić do czystości duszy, którą nazwano Februatio (od tego słowa wywodzi się dzisiejsza nazwa księżyca). Luperkalia stopniowo rozprzestrzeniły się w całej europejskiej części Cesarstwa Rzymskiego, a następnie przetrwały jego upadek. Papież Gelasius I zastąpił to pogańskie święto oczyszczenia w 494 r. wprowadzeniem oczyszczenia Matki Boskiej, a w XI wieku, prawdopodobnie ze względu na wciąż żywą tradycję przedchrześcijańską, konsekrację świec zwanych Hromničkami wprowadzono na nasze terytorium. Motywacja zakazów niektórych dziełań wskazuje również na starsze znaczenie Hromnic. Według starszych pomysłów z zachodniej Słowacji to, co działa na Hromnicach, ginie od gromu w ciągu roku. W Myjavie zakaz, któremu towarzyszyła ta sama kara, dotyczył tylko szycia, a w Ponitrzu pracy w górach.
Źródła: Rok w obyczajach naszego narodu (Horváthová), Słowacki rok w zwyczajach ceremonialnych i świątecznych (Nádaská)

 

Podziel się!