Kreta (Połysków i Pałkinów) i dawne wyspy Mazonek (dzisiaj Grecja)

Musaka

Musaka to tradycyjne danie kuchni greckiej. Najlepiej przygotować je dzień przed podaniem, bo będzie najsmaczniejsze, jeżeli wszystkie składniki się dokładnie „przegryzą”.

Składniki:

• ziemniaki
• bakłażany
• sól

Mięsny sos pomidorowy:

• pomidory z puszki
• przecier pomidorowy
• koncentrat pomidorowy
• cebula
• wieprzowe mięso mielone
• zioła prowansalskie, bazylia suszona, czosnek, sól, pieprz

Sos beszamelowy:

• mleko
• mąka
• masło
• biały pieprz, mielona gałka muszkatołowa

Sposób przygotowania: Bakłażany pokroić w plastry i solimy. Czekamy aż puszczą sok i smażymy je na patelni (teflonowej lub z niewielką ilością tłuszczu, bo bakłażany „piją” go bardzo dużo). Ziemniaki (w większej wielkości) gotujemy obrane i posolone. Po wystygnięciu kroimy na duże plastry (jak do zapiekanki).

Sos pomidorowy z mięsem: Na oliwie podsmażamy cebulę na kolor złoty i dodajemy do niej mięso mielone. Mięso przyprawiamy czosnkiem mielonym, pieprzem i solą i smażymy rozdrabniając na maleńkie kawałeczki. Kiedy mięso jest usmażone zalewamy je pomidorami z puszki, do tego dodajemy przecier pomidorowy i jeszcze na koniec koncentrat pomidorowy (wedle uznania), który wzmocni smak. Sos pomidorowy doprawiamy czosnkiem, ziołami prowansalskimi, suszoną bazylią. Doprowadzamy do wrzenia. Trzymamy na wolnym ogniu ok. 15-20 minut mieszając od czasu do czasu. Żaroodporne naczynie smarujemy tłuszczem. Na dnie układamy pierwszą warstwę – ziemniaki i zalewamy ją sosem pomidorowym z mięsem. Na sos układamy warstwę bakłażanów (miejscami można także ziemniaki) i ponownie zalewamy sosem z mięsem. Na górę układamy kolejną warstwę bakłażanów.

Sos beszamelowy: W rondelku roztapiamy masło z mąką i stopniowo dodajemy mleko. Ciągle mieszamy dolewając mleko aż otrzymamy konsystencję jogurtu naturalnego. Doprawiamy białym pieprzem i gałką muszkatołową. Sosem beszamelowym zalewamy musakę, wkładamy do rozgrzanego piekarnika i zapiekamy ok. 20 minut w temp. 180 st.

Macedonia – dawne ziemie Słowian (ludność o haplogrupie R1a1a1) od 10.000 p.n.e.

sałatka z owoców (w języku angielskim – od Rity)

Early Autumn Fruit Salad by Rita

I know fruit salads are not exactly considered recipes: you just put some fruit into a bowl, add sugar and stir. But making salads is the only way I can make my husband eat fruit – I don’t know if he enjoys the taste of several fruits combined together or he simply has a job peeling them. No matter what his reason, I meet his wishes and make fruit salads as often as I can.

[kliknij-powiększ] po angielsku 

This salad was conceived as a dessert after a very good meal where grilled steaks and Mandy’s Aubergine Casserole were served. As I had plenty of fruit at home – some very good stuff, too (figs were hand-reaped by my father) – I wanted to make something of them before they went bad. This recipe is halfway between an end-of-summer and an early autumn fruit salad because there are fruits of both seasons: white peaches, figs and damsons. I also added one mango (left from the Mango Chutney) and some pomegranate seeds (left from the Pomegranate Rice) to give a fresher taste. Cinnamon and ginger add a very autumnal touch to this salad – these two spices being in my mind usually related to the winter season – and make it all more savory. Ingredients 1/2 pomegranate 1 mango 2 white peaches 5 damson plums 3 figs juice of 1 lime 2 tbsps sugar 1/2 tsp cinnamon 1/2 tsp ginger root powder Wash the fruit. Deseed the pomegranate. Slice, peel and cut the mango into chunks. Halve, pit and peel the peaches; cut them into wedges. Halve and pit the damsons, and cut them into wedges. Cut the figs into wedges, too (damsons and figs don’t need to be peeled). Put the fruit into a bowl; add lime juice, sugar, cinnamon and ginger.

po włosku

Macedonia di Inizio Settembre Mi rendo conto che le macedonie non siano delle vere e proprie ricette: basta mettere la frutta in una ciotola, aggiungere zucchero e mescolare. Ma le macedonie sono l’unico modo per far mangiare la frutta a mio marito – non so se preferisca il gusto di diversi frutti mescolati insieme oppure gli faccia fatica sbucciarla. Ad ogni modo, non importa quale sia il motivo: io cerco di farlo contento e di preparare macedonie il più spesso possibile. Questa macedonia è stata ideata come dessert dopo un ottimo pasto a base di bistecchine di maiale grigliate e della Casseruola di Melanzane di Mandy. Siccome avevo un sacco di frutta a casa – qualcuna veramente buona, tra l’altro (i fichi sono stati raccolti da mio padre) – volevo farci qualcosa prima che mi andasse a male. Questa ricetta sta un po’ a metà strada tra una macedonia di fine estate e una di inizio autunno, perché vi sono frutti di entrambe le stagioni: pesche bianche, fichi e prugne. Ho aggiunto inoltre un mango (avanzato dal Mango Chutney) e i chicchi di melagrana (avanzati dal Riso alla Melegrana) per dare un sapore più fresco. La cannella e lo zenzero, infine, essendo per me queste due spezie irrimediabilmente legate all’inverno, aggiungono un tocco molto autunnale all’insieme e rendono il tutto più saporito. Ingredienti 1/2 melagrana 1 mango 2 pesche bianche 5 prugne 3 fichi succo di 1 lime 2 cucchiai di zucchero 1/2 cucchiaino di cannella 1/2 cucchiaino di zenzero in polvere Lavare la frutta. Togliere i chicchi dalla melagrana. Affettare, sbucciare e tagliare il mango a pezzetti. Tagliare a metà le pesche, togliere il nocciolo, pelarle e tagliarle a pezzetti. Tagliare a metà le prugne, rimuovere il nocciolo e tagliarle a spicchi. Tagliare a spicchi anche i fichi (le prugne e i fichi non hanno bisogno di essere sbucciati). Mettere la frutta in una ciotola; aggiungere il succo di lime, lo zucchero, la cannella e lo zenzero e mescolare bene.

Bułgaria

Papryka kiszona

składniki:	1 kg papryki 3 czuszki 4 ząbki czosnku 4 listki laurowe 3 łyżki ziaren kopru 2 łyżeczki ziaren kminku po kilka ziarenek pieprzu i ziela angielskiego oki. 1,5 litra wody 2-3 łyżeczki soli
przyrządzanie:	Paprykę dokładnie, oczyścić z gniazd nasiennych, pokroić w ósemki. Czosnek obrać i pokroić w piórka. Czuszki oczyścic z gniazd nasiennych i pokroić w plasterki. Wodę zagotować z przyprawami. Słoiki wyparzyć, np. wkładając na 10 minut do gorącego piekarnika (ok.120 stopni). W słoikach układać paprykę, przekładając czosnkiem i kawałkami czuszek. Zalać przestygniętą nieco zalewą. Dokładnie wytrzeć gwint słoików i mocno zakręcać. Pasteryzować przez ok. 20 minut w gorącym piekarniku w temepraturze 80 – 90 stopni..

Papryka ukiszona

Uhoria – Awaria – Uhorze- Hungoria – Węgry – Blatenia

Diabelskie węgierskie leczo z fasolą

SKŁADNIKI:

• Papryka 4 szt
• Papryczka chili 1 szt
• Fasola czerwona 1 puszka
• Cukinia ½ szt
• Cebula 3 szt
• Pomidory duże 3 szt
• Pieczarki 3 szt
• Mielone mięso z łopatki 30 dag
• Parówki 2 szt
• Olej
• Wegeta
• Pieprz
• Papryka słodka

PRZYGOTOWANIE: Na oleju najpierw podsmażyć cebulę, następnie dodać pokrojoną paprykę i cukinię. Smażyć około 15 minut, następnie dodać podsmażone na drugiej patelni pieczarki i parówki oraz mięso mielone. Przełożyć do większego garnka, dodać jeszcze papryczkę chili drobno pokrojoną i pomidory bez skórki pokrojone w kostkę. Przyprawić do smaku wegetą, pieprzem i odrobiną octu. Na samym końcu dodać fasolę z puszki. Chwilkę pogotować. Wychodzi bardzo ostre ale smaczne. Najlepiej podawać na gorąco z pieczywem.

Serbia

Zupa z dyni

Składniki: -ok. 1kg dyni -3 łyżki stołowe masła lub margaryny -1 cebula, drobno pokrojona -1 ząbek czosnku, rozgnieciony -3 1/2 szklanki wywaru z warzyw -1/2 łyżeczki zmielonego imbiru -1 łyżka stołowa skou z cytryny -3-4 paseczki cienko obranej skórki pomarańczowej (według uznania) -1-2 liście laurowe -1 1/4 szklanki mleka -sól i pieprz Do przybrania: -4-6 łyżek stołowych chudej lub tłustej śmietany, jogurtu natyuralnego lub sera mascarpone -pokrojony szczypiorek

1. Dynię obrać, wypestkować i pokroić w 2,5 cm kostkę. 2. W dużym garnku o grubym dnie rozpuścić masło. Wrzucić cebulę, czosnek i smażyć na małym ogniu, aż zmiękną, ale nie stracą koloru. 3. Dodać dynię i mieszać z cebulą przez 2-3 minuty. 4. Wlać wywar i doprowadzić do wrzenia na średnim ogniu. Doprawić do smaku solą i pieprzem, dodać imbir, sok z cytryny, skórkę pomarańczową i liście laurowe. Przykryć i gotować na wolnym goniu przez 20 minut, aż dynia będzie miękka. 5. Wyrzuć skórkę pomarańczową oraz liście laurowe. Zupę lekko ostudzić i przecisnąć przez cedzak lub zmiksować w mikserze lub robocie kuchennym na gładką masę. Przelać do czystego garnka. 6. Wlać mleko i lekko podgrzać. Doprawić w razie potrzeby. Przybrać zawijasem ze śmietany i szczypiorkiem. Podawać. Wychodzi zupy dla 6 osób. Porcja ma 112 kcal, 4 g białka, 8g węglowodanów, 7g cukru, 7g tłuszczu.

Melon zwiórkowany

Dynie

Czarnogóra

Składniki na 5 porcji

•		60 dkg cielęciny
•		3 cebule
•		natka pietruszki
•		5 pomidorów (lub puszka pomidorów w zalewie)
•		20 dkg pieczarek
•		pół szklanki wytrawnego wina
•		łyżka musztardy
•		pieprz, sól, papryka
•		wegeta
•		planta

Przygotowanie:

1.		Drobno posiekaną cebulę zeszklić na patelni. Dodać pokrojone pieczarki i razem jeszcze posmażyć.
2.		Pomidory zalać wrzątkiem i zdjąć skórkę (żeby łatwiej schodziła, wystarczy przed włożeniem do wody nakroić je z góry w krzyżyk). Piekarnik nagrzać do 180 – 200 stopni.
3.		W misce zmieszać pokrojone w drobną kostkę mięso, pieczarki z cebulą, dodać pomidory. Dodać przyprawy, posiekaną natkę pietruszki i musztardę. Dodać wino i wszystkie składniki dokładnie wymieszać.
4.		Masę podzielić na 5 porcji i zawinąć dobrze w folię aluminiową, żeby sok nie wyciekł w trakcie pieczenia. Ułożyć obok siebie na blasze albo w brytfannie i piec około 40 minut.
5.		Podawać w folii. Pycha! Ta wersja potrawy jest wzorowana na przepisie z Bośni, ale wariacje na jej temat znają też Bułgarzy i Rumuni.

Czewapczyca (cevapcici, cevap) może mieć  formę krótkich kiełbasek. Idealną metodą spożywania jest zanurzenie czewapczycy w ajwarze i kajmaku. Ajwar to przesmażona pasta z papryki i bakłażanów. Kajmak to ciekawa rzecz. Jest to tłuszcz zdejmowany bezpośrednio z mleka – tłusty kożuch (śmietana z niegotowanego mleka) Jest to serek jak bardzo gęsta śmietana lub jogurt ale bez żadnych śladów kwaśności. Po prostu kremowy serek podkreślający wyraźny smak mięsa.

Chorwacja

A teraz smakołyk jesienny z Chorwacji:

Homar boza pieczony z ryżem w białym winie

Składniki 1 duży żywy lub nieżywy homar (ok. 2½ kg) 1 szklanka ryżu ½ pęczka natki pietruszki, drobno posiekanej 1 ząbek czosnku, drobno posiekany 2 cebule, pokrojone w krążki 2 łyżeczki bułki tartej oliwa 100 ml białego wina 100 ml wody Przygotowanie Ostrożnie włóż homara na 15 min do świeżej zimnej wody i przykryj. Kiedy będzie śnięty przetnij go wzdłuż na pół i usuń wnętrzności. Wsyp ryż i połowę posiekanej natki do dużego podłużnego garnka. Dodaj czosnek i ¼ cebuli. Na ryżu ułóż obie połowy homara, pancerzem do dołu. Obłóż go pozostałymi krążkami cebuli i posyp bułką tartą. Polej homara oliwą, nie polewając ryżu, a wino i wodę wlej do ryżu po bokach homara, nie polewając go. Przykryj naczynie pokrywą i piecz na ruszcie albo w zwykłym piekarniku rozgrzanym do 220-250ºC przez 25 min.

Słowenia

Sałatka Coleslaw – wersja słoweńska

Jest to wersja tej sałatki z młodą białą kapustą. Ta sałatka niejednego z was zaskoczy rewelacyjnym smakiem. Jest fantastyczna i gorąco Wam ją polecam jako dodatek do pieczeni czy  np. do dań z grilla.

SKŁADNIKI: 3 szklanki poszatkowanej kapusty, 1 – 2 ugotowane i pokrajane w plasterki ziemniaki, 2 łyżki drobno posiekanej cebuli, 1 łyżeczka soli, 1 łyżeczka nasion kminku, 3 łyżki jabłkowego octu winnego, 4 łyżki oleju roślinnego.

SPOSÓB WYKONANIA: Kapustę wymieszać z olejem oraz octem. Dodać cebulę, ziemniaki, sól oraz nasiona kminku. Wymieszać i podawać.

Oliwki

Dawny słowiański Wenec, dzisiaj włoska Wenecja

Fusilii z fetą, oliwkami i pomidorami.

Dzisiejsze danie  z makaronu składającego się głównie z mąki ryżowej.

Wędlandzkie, draweńskie, łużyckie i polskie opieńki miodowe

OZDOBNE TALERZYKI NALEŚNIKOWE

[w:] Płomjo. Serbski casopis za dźěći. 1/2000, s. 12-13. (Z dolnołużyckiego tłumaczyła i opracowała Ludmiła Gajczewska, Towarzystwo Polsko-Serbołużyckie Oddział Dolnośląski we Wrocławiu).

Hofmitkirche

ŁUŻYCKA ZUPA WESELNA.

KLUSKI DROŻDŻOWE Z JAGODAMI.

Składniki (na 20 klusek):

Griesbach

ZIEMNIAKI Z GRZYBAMI.

Garść suszonych grzybów i całą cebulę ugotować w lekko osolonej wodzie. Ziemniaki obrać, ugotować i udusić. Wlać do nich sos z grzybami i wymieszać. Przyprawić do smaku solą i pieprzem.

Z gribami kulki [w:] Slěpjańska cytanka, Budysyn 1996, s. 105. Tłum. Ludmiła Gajczewska.

Opracowanie potraw łużyckich: Barbara Jakimowicz Klein

Czechy

Czeskie przysmaki jesienne

Dania z czeskiej kuchni:

Bramborak

Gruszki -Czechuszki

Słowacja

Z dzikiej, góralskiej, orawsko-harnasiowskiej, słowackiej kuchni:

Słowacki placek z bryndzą

Polska

Polska zupa piwna:

SKŁADNIKI:

• 750 ml piwa
• 300 g sera feta
• 3 kromki chleba żytniego
• łyżka masła
• sól
• cukier
• kminek

PRZYGOTOWANIE:

Do piwa dodać miąższ z chleba, masło, sól, cukier i zagotować. Ser pokroić w kostkę. Zupę przetrzeć przez sito, wlać 500 ml wrzącej wody i dodać kminek. Podawać z serem.

zupa piwna po staropolsku:

Składniki

• 4 szklanki piwa
• 3 żółtka
• 4 łyżki cukru
• pół szklanki śmietany
• 25 dag sera białego
• kilka goździków
• szczypta cynamonu

Przygotowanie

Żółtka utrzeć z cukrem do białości, powoli wlewać śmietanę nie zaprzestając ucierania. Garnek z powstałą masą postawić na małym ogniu i powoli wlewać piwo, cały czas mieszając. Przyprawić goździkami i cynamonem i podgrzewać, aż zupa zacznie gęstnieć.

Twaróg pokroić w małą kostkę. Zupę rozlać do miseczek, do kazdej włożyć po kilka kostek sera.