August Bielowski (1806- 1876) Strażnik Wiary Słowian

Dniestr

Dniestr

August Bielowski (Augustyn), pseud. Jan Płaza (ur. 27 marca 1806 w Krechowicach na Pokuciu, zm. 11/12 października 1876 we Lwowie) – polski historyk, pisarz, dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie, autor, fundator i wydawca “Monumenta Poloniae Historica”, członek honorowy Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk w latach 1860-1876.^[1]

W 1828 rozpoczął studia na Uniwersytecie Lwowskim. Po wybuchu powstania listopadowego wstąpił do Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego, po upadku powstania udał się do Galicji. W 1834 został aresztowany po zarzutem spiskowania przez władze austriackie, w więzieniu przebywał dwa lata. W 1845 związał się z Zakładem Narodowym im. Ossolińskich, od 1869 był dyrektorem Zakładu i redaktorem “ Biblioteki Ossolińskich ”.

Jego staraniem w latach 1854 -1861 wznowiony został Słownik języka polskiego Samuela Lindego, z uzupełnianiami i poprawkami.

Odbywał częste podróże naukowe przeszukując archiwa i biblioteki Rosji, Austrii, Niemiec w poszukiwaniu źródeł do dziejów polskich. Był pomysłodawcą i pierwszym wydawcą serii “Monumenta Poloniae Historica”, w latach 1856-1864 własnym kosztem wydał tom 1 (dzięki finansowemu wsparciu Wiktora hrabiego Baworowskiego ukończono druk). Tom 2 współfinansowało Towarzystwo Naukowe Krakowskie. W 1872 Towarzystwo, po przekształceniu się w Akademię Umiejętności, przejęło wydawanie Monumenta Poloniae Historica. Bielowski został kierownikiem Komisji Historycznej AU we Lwowie.

Autor m.in.:

Myśli do dziejów słowiańskich (1841)
Początkowe dzieje Polski (1842)
Wstęp krytyczny do dziejów Polski (1850) wersja cyfrowa
Rzut oka na dotychczasową pierwotną polską historyą (1853) Wersja cyfrowa
Pokucie (1856)
Nagrobek Bolesława Chrobrego (1857)
Żywot Św. Metodego (1858)
Synowie Chrobrego (1859)
Zamość (1862) Wersja cyfrowa
Monumenta Poloniae historica = Pomniki dziejowe Polski Wersja cyfrowa
Genealogia xiążąt i królów polskich od roku 880 – 1195 (1866)
Wyniki badań najnowszych o Mistrzu Wincentym i jego kronice (1872)
Szymon Szymonowic (1875)

przekładów: Wyprawa Igora na Połowców (1833), Pienia liryczne (poezja Schillera, 1841), Powieść minionych lat (1864, tłumaczenie dokonane z pomocą Iwana Wahylewicza).

Został pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.