Wołodymyr Szajan urodził się we Lwowie w 1906 r. W latach 1927-39 studiował na Uniwersytecie Jana Kazimierza. Prawdopodobnie był związany z banderowskim skrzydłem OUN, ale w walce zbrojnej nie brał udziału. W 1943 r. założył Zakon Rycerzy Boga Słońca, bractwo o charakterze nacjonalistyczno-religijnym, które rozpadło się ono rok później. Wiosną 1944 r. uciekł do Niemiec, jako obywatel Rzeczypospolitej uniknął wydania w ręce sowieckie, a w 1948 r. wyjechał do Anglii. W obozie w Augsburgu odtworzył Zakon, który zapoczątkował ruch „Ridnoji Wiry” (Rodzimej Wiary). Jednym z jego członków był Łeonid (Łew) Syłenko. Organizacja ta nie przetrwała rozwiązania obozu i rozjechania się „rycerzy” w różne strony. W Londynie Szajan był działaczem ukraińskiego ruchu społecznego, a zwłaszcza naukowego. Jego główne dzieło religijne, „Wira predkiw naszych” ukazało się w 1987 r. w Hamilton. Zmarł w Londynie w 1974 r.
Halina Łozko
W roku 1943 Wołodymyr Szajan zakłada Zakon Rycerzy Boga Słońca. Była to formacja o charakterze religijno-politycznym. Nieznane są jej losy powojenne, wiemy tylko, że wśród żołnierzy Ukraińskiej Powstańczej Armii znajdowała się i walczyła Powstańcza Grupa im. Peruna. Któż by nazwał swą grupę imieniem dawnego Boga Słońca, jeśli nie członkowie owej formacji?! W Księdze Wełesowej czytamy: „Chwała Bogu Perunowi płomiennokędzierzawemu, który miota strzały na wrogów i wiernie prowadzi naprzód! Jako że jest on dla wojów ich sędzią i dumą, i złotoruniem – miłościwy i wszechprawy jest!” Lecz z Księgą Wełesową zapoznaliśmy się dopiero w późniejszym czasie.
Zostawszy profesorem Wołodymyr Szajan nie porzucił swych marzeń o odrodzeniu etnicznej, starodawnej wiary Ukraińców. W tym właśnie widział drogę do wyzwolenia politycznego i duchowego, powrotu narodu do jego odwiecznych i szlachetnych wartości. W. Szajan, organizator i pierwszy przewodniczący Europejskiego Prezydium Ukraińskiej Wolnej Akademii Nauk, napisał szereg prac z zakresu religioznawstwa porównawczego, w tym studia nad Księgą Wełesową oraz Rigwedą. Pierwszy tom tych prac pod tytułem Wiara przodków naszych wydali w Kanadzie (Hamilton, 1987) jego uczniowie i następcy.
….
Pierwszy był lwowianin Szajan[27], student filozofii i filologii sanskryckiej Uniwersytetu Jana Kazimierza. Rozwijana przezeń w latach wojny koncepcja „pan-aryjskiego renesansu” opierała się na popularnej wówczas koncepcji „rasy aryjskiej” i wpisywała się w nurt odrzucania przez radykalnych (integralnych) nacjonalistów chrześcijaństwa po pierwsze jako „wiary żydowskiej”, po drugie jako elementu, osłabiającego wolę narodu. „Włes-Knigę” poznał Szajan na emigracji i uznał za „świętą księgę Ukraińców”, opierając na niej swą wizje tak religii, jak i historii[28]. Wniósł do niej jednak trudną do wyinterpretowania z „Księgi” troistość Peruna[29] i wiele innych idei, zdecydowanie anachronicznych w epoce powstania Wed, z którymi, jak twierdził, związana była „Księga”.
Szajanowi nie udało się stworzyć gminy religijnej, chyba zresztą do tego nie dążył: był typem naukowca, nie proroka. Dopiero w 1981 r. jedna z kanadyjskich wspólnot RUNWiry zerwała z Syłenką, zapoczątkowując nurt ukraińskiej Rodzimej Wiary; dzięki jej wsparciu główne dzieła Szajana zostały wydane drukiem. Rodzima Wiara, sprowadzona na Ukrainę po 1991 r., znana jest jako Wspólnota Ukraińskich Pogan „Prawosławie” lub Odrodzenie Rodzimej Wiary Ukraińskiej.
♦
Jeśli chodzi o kryterium pierwsze
(odbyte u Twardowskiego studia na
Uniwersytecie Lwowskim), to tutaj sprawa przedstawia się w sposób oczywisty:
nie ma bowiem żadnej wątpliwości, że „przez ręce”
Twardowskiego (oraz jego najbliższych uczniów