Powstanie symboliki tarotu

Dr. Antoni Czubryński, Łask.

Tarotem nazywamy 22 kart wróżebnych. Pisał o nim w 1925 r. Mieczysław jarosławski w wydawnictwie „Z całego świata”, wychodzącem pod redakcją dr. St. Lama (nr. 3, str. 123—148).  Tam podane są ryciny owych kart. Tutaj podaję rodowód owej symboliki według własnych dociekań, poprzedzając je treściwym spisem kart samych, w których spotykamy nazwę liter alfabetu hebrajskiego, wartość cyfrową owych liter, nazwy symboli, planet i treść wizerunków.

I. Aleph =   1. Unitarność.  Neutralny biegun.

II. Beth =   2. Księżyc.  Brama świętego przybytku.  Papieżyca.

III. Gimel =   3. Divina Natura (Boska przyroda).  Portus — Poród, Generatio — Urodzenie — Wenus.  Physis (Przyroda).  Imperatix — Cesarzowa.  (Gardło.)

IV. Daleth =   4. (pierś) Jowisz.

V. He =   5. (życie, oddech).  Baran.  Magister cercanorum.  Papież.

VI. Waw =   6. Oko, ucho, Byk.

VII. Zain =   7. Bliźnięta, zwycięzca z białym i ciemnym sierpem księżyca.

VIII. Cheth =   8. Rak, Pole, Themis, na oczach przepaska, w prawej ręce miecz, w lewej waga.

IX. Teth =   9. Lew.   Starzec z lampą.  Wędrowiec.  Lux occulta — światło ukryte.

X. Iod =  10. Panna.  Sphinx.  Rota Fortunae (Koło losu).

XI. Kaph =  20. Panna, Lew, Mars.

XII. Lamed =  30. Waga.  Człowiek powieszony.

XIII. Mem =  40. Śmierć z kosą.  Biegun ujemny.

XIV. Nun =  50. Niedźwiadek.   Płód.   Przelewanie  płynu  z  kieliszków. Umiarkowanie.

XV. Samech =  60. Strzelec, Nahasz — Żmija.  Djabeł.

XVI. Ajin =  70. Koziorożec, Turris destructa (Wieża zburzona).  Baszta strzaskana piorunem.

XVII. Pe =  80. Merkury.  Stella Magorum (Gwiazda Magów).

XVIII. Zade =  90. Wodnik.   Dach, Crepusculum — Zmierzch.   Księżyc. Pericula occulta.  (Niebezpieczeństwa ukryte.)

XIX. Koph = 100. Ryby.  Topór przerębujący okno do świata.

XX. Resz = 200. Saturn.   Resurrectiomortuorum.   Głowa  człowieka. Attractiodivina — Przyciąganie boskie.

XXI. Szin = 300. Strzała w chwiejnym ruchu. Biegun dodatni.

XXII. Taw = 400. Pierś, łono. Słońce. Corona Magica — Korona (Wieniec) magiczna. Mundus — świat.

U podstawy układu tarota leży trygon, tworzący trzy bieguny: neutralny (I. arkan), ujemny (XIII.) i dodatni (XXI.). 7 planet: Księżyc (II.), Wenus (III.), Jowisz (IV.), Mars (XL), Merkury (XVII.), Saturn (XX.), Słońce (XXII.). Resztę wypełnia 12 znaków zwierzyńca, którym odpowiadają litery hebrajskie i ich znaczenie liczbowe. Rysunki są stylizacją astrologiczną samych znaczków lub gwiazdozbiorów i ich wycinków.

I. Arkan. Jedność odpowiada pierwszemu arkanowi. Zasada: „Jak tam w górze, tak i tu na dole„, jest rozwinięciem zasady jedności wszystko obejmującej, a więc świat górny i dolny, optyczne niebo i ziemię, Boga, wszechświat dolny, żeński (Kielich) i łącznika między Bogiem a ziemią, t. j. człowieka — mężczyznę — symbolizowanego przez miecz. Dołączono do tego trzy pierwiastki psychiczne: mens — duch, anima — dusza (jako ciało astralne) i corymo, czyli ciało fizyczne.

II. Arkan. Księżyc symbolizowany przez Izydę. Ponieważ jest drugim arkanem, przeto oznacza dwoistość. Z Izydy jako bogini zrobiono Papieżycę, gdyż o ile namiestnikiem Boga na ziemi jest według katolików papież, to zantropomorfizowaną boginią może być papieżyca.

III. Arkan. Wenera w związku z rodzeniem.

IV. Arkan. Jowisz jako władca. Uważano Zeusa za władcę bogów i ludzi. Jowisza tego stylizowano z tjarą. Orzeł Zeusa został tu zachowany jako symbolizujący polot myśli.

V. Arkan. Baran jako princeps signorum (naczelnik wodzów) albo dux gregis (wódz trzody) przeradza się w papieża jako przewodnika wiernych, albo nauczyciela tajemnic — magister arcanorum.

VI. Arkan. Byk – Aluzja do grupy gwiazd w znaku Barana, a w figurze Cielca Plejad — Bab zwanych Virgiliae lub Vergiliae. Prawdopodobnie ów związek rzekomy z wyrazem virga — rózga i wyobrażenie Plejad — Bab i Hyjad — Dżdżownic jako kobiet, zrodził pojęcie o kobietach na rozdrożu.

VII. Arkan. Bliźnięta. Dwoistość ich wyrażają sfinksy biały i czarny. Bliźniakiem przodującym był Apollo, którego rydwan przerodził się w wóz człowieka zbrojnego, którym był Bliźniak nadążający, czyli Herakles. Dwoistość wyraża także biały i czarny sierp Księżyca.

VIII. Arkan. Rafy. Themida, czyli Sprawiedliwość, wskazuje na znak Wagi, przynależny do kwadratury Rak, Waga, Koziorożec, Baran.

IX. Arkan. Lew. Starzec z latarnią, świecącą w ciemności, to prawdopodobnie Klęczeń z Maczugą z wycinka Niedźwiadka, przynależnego do tej samej kwadratury, co Lew. Ciemność oznacza półkula ciemności od Wagi poczynając. Maczuga czyli pochodnia przeradza się tutaj w lampę.

X. Arkan. Panna przerodziła się tu w Fortunę.

XI. Arkan. Mars wyraża silę. Dziewica z Lwem, mająca przez rozwieranie jego paszczy wyrażać ową siłę, to sąsiadujące z sobą znaki Panny i Lwa.

XII. Arkan. Waga przerodziła się tu w sposób zantropomorfizowany w człowieka powieszonego, wyobrażającego wiszące szale u Wagi.

XIII. Arkan. Biegun ujemny. Śmierć symbolizująca tu Centaura z wycinka południowego Wagi.

XIV. Arkan. Niedźwiadek- Genjusz, przelewający płyn z jednego naczynia w drugie, to wodnik z kwadratury  Lew, należący do tej samej kwadratury, ma na południu od siebie Puhar, który być może oznacza owo drugie naczynie.  Na słoneczność wskazuje Lew jako dom Słońca.

XV. Arkan. Strzelec. Według Zenona z Werony widziano w Strzelcu djabła, stąd zrównanie Strzelca w tym Arkanie z djabłem lub Strzałą Strzelca, albo z gwiazdozbiorem Strzały na północ od niego.  Mężczyznę i kobietę wyrażają być może Bliźnięta, wydrążeni na egipskich planisferach z Dender jako mężczyzna i kobieta, a przydzieleni do tej samej kwadratury co Strzelec.

XVI. Arkan. Koziorożec, znak pustynny, stąd obraz spustoszenia — burzenia wieży.

XVII. Arkan. Merkury. Dziewica, wylewająca z dwóch naczyń wodę, jest stylizacją Wodnika na egipskich planisferach z Dender, przedstawianego z dwoma naczyniami, z których leje się woda. Niewiadomo pod wpływem czego męską postać Wodnik zamieniono na kobietę.

XVIII. Arkan. Wodnik, jako znak ścieżek i dróg, spotykamy w astralistyce biblijnej w postaci Jana, prostującego ścieżki. Wilk na zachodzie, gdy Wodnik wschodzi. U Babilończyków (Weidner, Bab. Astronomie, 46) w Wodniku widziano hakkab Urku — Psa bogini Gula, ale mało jest prawdopodobnem takie pochodzenie wilka w owym arkanie.

XIX. Arkan. Ryby. Topór przedstawia miecz Perseusża z północnego wycinka Ryb.  Dzieci przedstawiają Bliźnięta z tej samej kwadratury, co Ryby.

XX. Arkan. Saturn. Zmartwychwstanie. Planeta śmierci i starości, stąd także zmartwychwstania.

XXI. Arkan. Biegun dodatni. Człowiek zagrożony przez krokodyla, jest to stylizacja Andromedy, zagrożonej przez Ketosa — Wieloryba.

XXII. Arkan. Słońce. Kobieta pląsająca — Andromeda, oznaczająca w astralistyce biblijnej tańczącą Salome.

Tarot w takiej postaci, w jakiej doszedł do naszych czasów, nie może być pomysłem zbyt starożytnym. Takie pojęcia jak papież, papieżyca, djabeł, wskazują na epokę chrześcijańską. Wenus i Fortuna, to wpływy rzymskie. Hebrajskimi wpływami są wzory i cyfry hebrajskie, wyraz nahasz — żmija (arkan XV.), egipskim Izyda (II.), wpływ to literacki.  Niejasnem jest wyrażenie Stella magorum (XVI.).

Nie jest mem zadaniem określenie epoki jego powstania. Trzeba by najpierw ustalić kształtowanie się warunków postaci arkanów w ciągu wieków i dotrzeć do wzoru najstarszego. Nie wiem, czy kto się podjął owej pracy krytyczno-wizerunkowej’.  Ale jest ona wdzięcznem zagadnieniem, oczekującem swego badacza.