W Borkowie (gm. Malechowo) prowadzone były badania archeologiczne pod kierownictwem dr Agnieszki Matuszewskiej z Katedry Archeologii Uniwersytetu Szczecińskiego. Brali w nich udział studenci i doktoranci z Uniwersytetów w Gdańsku i Szczecinie, pracownicy Muzeum Narodowego w Szczecinie, Muzeum Archeologicznego w Gdańsku oraz „Archeolog” Pracownia Archeologiczna Łukasz Połczyński. Tegoroczne prace były możliwe dzięki wsparciu finansowemu Gminy Malechowo i Nadleśnictwa Polanów.

– Stanowisko nr 1 w Borkowie znane jest przede wszystkim jako cmentarzysko z młodszej epoki kamienia. W latach 30-tych XX wieku zarejestrowano tam cztery obiekty megalityczne, w tym jeden z dwóch jak dotychczas przebadanych grobowców korytarzowych – informuje dr Agnieszka Matuszewska. – Wykopaliska w sezonie 2024 były kontynuacją prac terenowych rozpoczętych w roku 2023. Zostały podzielone na dwa etapy. Pierwszy z nich objął dokończenie eksploracji struktury kamiennej odkrytej w bezpośrednim zapleczu grobowca korytarzowego. Jest to niewątpliwie jedno z najciekawszych odkryć w sezonie 2023. Znajdowała się w przebiegu ścieżki – inwestycji realizowanej przez gminę Malechowo, a polegającej na budowie parku rekreacyjno-przyrodniczego. W trakcie tegorocznego sezonu obszar badań został poszerzony.

W trakcie zdejmowania warstwy humusu leśnego ujawniono obecność kolejnych kamieni oraz zarejestrowano fragmenty ceramiki i przepalone kości ludzkie.

– Odkryta w 2023 roku struktura kamienna okazała się być płaszczem kurhanu o kształcie kolistym w rzucie poziomym. Nasyp kurhanu zbudowany był z niewielkich kamieni, natomiast w dolnej jego partii znajdowało się pojedyncze koliste obramowanie składające się z dużych kamieni. W centrum obiektu zarejestrowano duży wkop świadczący o tym, że w przeszłości kurhan został naruszony (być może wyrabowany) – mówi dr. A. Matuszewska. – Być może można go wiązać z pracami wykopaliskowymi w pierwszej połowie XX wieku. Na głębokości do 30 cm wewnątrz wkopu rejestrowano liczny materiał ceramiczny oraz przepalone kości ludzkie. Wstępna analiza materiału ceramicznego pozwala łączyć ten obiekt z epoką brązu.

Prace w obrębie grobowców nr 1 i 3 polegały na odczyszczeniu i wyeksponowaniu wszystkich elementów kamiennych. W przypadku grobowca nr 1 był to przede wszystkim owalny bruk kamienny wraz z obstawą z większych głazów. Grobowiec nr 3 był niemal niewidoczny, manifestował się głównie poprzez niewielki prostokątny nasypy. Odsłonięto jego obstawę, ścianę poprzeczną zbudowaną z niewielkich kamieni w części wschodniej oraz koliste obramowanie w części zachodniej.

– Cmentarzysko megalityczne w Borkowie należy niewątpliwie do najciekawszych i najbardziej wartościowych stanowisk w regionie Pomorza. Jednocześnie od kilkudziesięciu lat nie prowadzono na nim żadnych prac terenowych czy porządkujących – podsumowuje archeolog. – Z inicjatywy gminy Malechowo rozpoczęto inwestycję mającą na celu rewitalizację istniejącego tam skansenu. Jest to zadanie bardzo potrzebne ponieważ poza aspektem naukowym należy także wskazać kontekst edukacyjno-popularyzatorski. Stanowisko w Borkowie stanowi ważny element dziedzictwa archeologicznego i z pewnością powinno stać się ważnym punktem na archeologicznej mapie Polski – akcentuje.