Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie zaprezentował czwratą część zabytków archeologicznych, odkrytych przez Grupę Eksploratorzy przy Tarnogrodzkim Towarzystwie Regionalnym. Odkrycia dokonano podaczas poszukiwań kierowanych przez Janusza Szabata i Piotra Magocha, wiosną bieżącego roku, w Księżpolu.

Czwarta część skarbu to żelazne fibule, zwane też zapinkami, które odkryli poszukiwacze. Są to ozdobne przedmioty pełniące rolę dzisiejszych agrafek i brosz, służące do spinania koszul, płaszczy, sukienek oraz innych części ubioru. Znaleziska te bez wątpienia należy datować na późny okres rzymski i przypisać ludności kultury wielbarskiej, wiązanej z Gotami:

1. Duża żelazna fibula jednodzielna z podwiniętą nóżką, nieco skorodowana, bez igły. Jej długość to prawie 12 cm a wysokość ok. 3,5 cm. Zaliczana jest do VI grupy pierwszej serii fibul typu A158 wg Almgrena, z datowaniem na koniec IV w. lub początek V wieku n.e.

2. Kuszowata, dwudzielna skorodowana fibula z żelaza, z podwiniętą nóżką i dolną cięciwą, z zachowaną w całości sprężynką, ale bez igły i pochewki. Zaliczana jest do VI grupy pierwszej serii fibul typu A161/A162 wg Almgrena, z datowaniem na koniec IV wieku lub początek V wieku n.e.

3. Jednodzielna fibula żelazna, bez zachowanej pochewki i igły. Zaliczana jest do VI grupy pierwszej serii typu A158 fibul wg Almgrena, z datowaniem na okres od III w. do połowy V wieku n.e. Zapinka ta jest typowa dla kultury wielbarskiej

4. Kabłąk skorodowanej żelaznej fibuli przypominający VI grupę pierwszą serię fibul wg Almgrena, bez możliwości dokładniejszego jej datowania z powodu fragmentarycznego zachowania

5. Kabłąk skorodowanej żelaznej fibuli przypominający VI grupę pierwszą serię fibul wg Almgrena, bez możliwości dokładniejszego jej datowania z powodu fragmentarycznego zachowania

6. Fragment skorodowanej dużej żelaznej fibuli kuszowatej z pełną pochewką. Zaliczana jest do VI serii drugiej grupy fibul wg Almgrena, z datowaniem od połowy III. n.e. do końca IV w. Typowa dla osad kultury wielbarskiej

7. Żelazna kuszowata, jednodzielna fibula przerdzewiała. Zaliczana jest do fibul VI grupy pierwszej serii typu A158 wg Almgrena, z datowaniem na okres od III w. do połowy V wieku n.e. Zapinka ta jest typowa dla kultury wielbarskiej

8. Fragment żelaznej dwudzielne fibuli, bardzo skorodowanej. Zaliczana jest do fibul VI grupy pierwszej serii typu A161/A162 wg Almgrena, z datowaniem na koniec IV w. lub początek V wieku n.e.

9. Kuszowata jednodzielna fibula z żelaza, z podwiniętą nóżką i profilowanym kabłąkiem z metopą. Zaliczana jest do fibul VI grupy pierwszej serii typu A58 wg Almgrena, z datowaniem na przełom III-IV wiek n.e.

Wyszczególnione wyżej fibule zostały przekazane przez poszukiwaczy do WUOZ Lublin Delegatura w Zamościu. Ich analizy dokonała dr hab. Barbara Niezabitowska-Wiśniewska, profesor uczelniany UMCS w Lublinie.

– Dr hab. Barbara Niezabitowska-Wiśniewska bardzo zaskoczona tak dużą ilością odkrytych fibul na tej osadzie w Księżpolu, albowiem podczas typowych archeologicznych badań wykopaliskowych na osadach z okresu rzymskiego nigdy nie odnotowywano aż tak dużej ilości zapinek. Musiało tu zatem funkcjonować bardzo intensywne, dobrze rozwinięte i bogate osadnictwo kultury wielbarskiej, posiadające rozległe kontakty handlowe i kulturowe z innymi ośrodkami tej ludności na terenie Polski i Ukrainy – przekazał Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie.

Odkryte zabytki zostaną wkrótce przekazane do muzeum w Biłgoraju.