Northern Etruscans (Północni Etruskowie)
The Pomeranian culture, was an Iron Age culture with origins in parts of the area south of the Baltic Sea, from the 7th c. to the 3rd c. BC, which eventually covered most of today’s Poland
Kultura pomorska była kulturą epoki żelaza pochodzącą z obszaru zlokalizowanego po południowej stronie Bałtyku, w okresie od 7 do 3 wieku p.n.e.. Swoim zasięgiem objęła ona niemalże całą dzisiejszą Polskę.
People of the Pomeranian culture made these amazing bronze collars.
Ludzie kultury pomorskiej wykonali te niesamowite brązowe krezy.
These collars are commonly thought of being jewellery but it is possible that they were a type of a neck armour. These are depiction of warriors from Tiryns Peloponnese (c. 1500-1200 BC). Bronze statuettes of warrior from Sardinia Italy (c. 1900 BC). Both wearing ring neck amour.
This type of armour was found in Italy (c. 2000-1600 BC).
Ten rodzaj uzbrojenia szyi został znaleziony we Włoszech (2000 – 1600 -p.n.e.)
From Greek age of Bronze.
Pomeranian culture is also known as face urn culture. Reason for that is that they put ashes of the deceased in urns with sculpted faces, possibly resembling the faces of the deceased.
Kultura pomorska znana jest również jako kultura urn twarzowych. Powodem tego jest to, że umieszczali oni prochy zmarłych w urnach z rzeźbionymi twarzami, prawdopodobnie przypominającymi twarz zmarłego.
Now interestingly, at the same time, or a bit earlier (they first appear during the 8th centuries BC. ) in Italy, Etruscans also made urns with faces.
Co ciekawe, w tym samym czasie lub nieco wcześniej (pojawiają się po raz pierwszy w VIII wieku p.n.e.) we Włoszech, Etruskowie, którzy również wykonywali urny z twarzami.
I love the more stylised design of the older versions of these Etruscan face urns, like these 4.
Uwielbiam bardziej stylizowany design starszych wersji etruskich urn twarzowych, takich jak te 4.
One of the most striking examples, to me anyway, is this one. It could have been made in 1930s…
Jednym z najbardziej uderzających przykładów jest dla mnie ten. To mogło być zrobione w latach trzydziestych XX wieku …
At the same time when both people in Etruria and in South Baltic made face urns, the people in both places also made house urns.
The House Urns culture was an early Iron Age culture of the 7th century BC in central Germany, in the Region between Harz Mountains and the junction of river Saale to river Elbe. It was the western periphery of the bronze and Iron Age Lusatian culture.
W tym samym czasie, gdy zarówno mieszkańcy Etrurii, jak i ci znad południowego Bałtyku wytwarzali urny twarzowe, ludzie w obu tych miejscach również wykionywali urny domkowe.
Kultura Urn Domowych była wczesną kulturą epoki żelaza z VII wieku p.n.e. zlokalizowaną w środkowych Niemczech, w regionie między górami Harz a skrzyżowaniem rzeki Saale z Łabą. Była to zachodnia peryferia kultury łużyckiej epoki brązu i epoki żelaza.
At the same time (actually slightly earlier) in Italy, we find Villanova culture, (Early Etruscan culture) which also made house shaped urns
The most elaborate house urns made in Italy come from the Etruscan city of Vulci and date to the 9th century BC. They are made of bronze.
One of my favourite Etruscan house urns is this one, today kept in Vatican museum. Some people will find symbols adorning this urn interesting. I particularly like this one:
Jedną z moich ulubionych urn etruskich jest ta, która dziś jest przechowywana w muzeum Watykanu. Niektórzy ludzie uznają symbole zdobiące tę urnę za interesujące. Szczególnie podoba mi się ten:
Etruscans loved amber, and amber comes from South Baltic. So the trade connection between the two places definitively existed during the time when these two urn traditions developed in both Italy and South Baltic.
Etruskowie kochali bursztyn, a bursztyn pochodzi znad Południowego Bałtyku. Tak więc połączenie handlowe między dwoma miejscami definitywnie istniało w czasie, gdy te dwie tradycje urn rozwinęły się zarówno we Włoszech, jak i w obszarze Południowego Bałtyku.
Villanovans, early Etruscans, were master amber carvers
Villanova – pierwsi Etruskowie byli mistrzami rzeźby w bursztynie.
What is interesting is that both urn traditions are developed earlier and to the much higher level in Etruria. This points to the corresponding North European traditions being cultural exports from Etruria.
Co ciekawe, obie tradycje urn są rozwijane wcześniej i na znacznie wyższym poziomie w Etrurii. Wskazuje to że odpowiednie północnoeuropejskie tradycje były eksportem kultury z Etrurii.
Cultural exports brought along the amber road? The shortest route directly connects these two cultural areas.
Eksport kulturalny przywieziony bursztynową drogą? Najkrótsza trasa łączy bezpośrednio te dwa obszary kulturowe.
These cultural traits are not present along the whole length of the Amber Road. Does this indicate the presence of the Etruscan settlers in the South Baltic area? Maybe to control the amber trade?
Te cechy kulturowe nie występują na całej długości Bursztynowego Szlaku. Czy to wskazuje na obecność osadników etruskich na obszarze Południowego Bałtyku? Może kontrolowali handel bursztynem?
The encircled area is the area later inhabited by the Western Slavs, specifically Sorbs…
Well we know that Slavs, just like all the other Europeans, are a mix of many different peoples who who settled in Central Europe over the millenniums. We can see this from their genes. They are predominantly R1a and I2a (thoutght to be proto Slavic), but also include many other haplogroups. Serbs are particularly genetically heterogenous. That Slavs are not a homogenous population was noted by many people in the past:
„The remnant at the present time of the dark-complexioned Wends of Saxony, who called themselves Sorbs, shows that there must have been some old Wendish tribe of similar complexion, from which they are descended. ” from “Origin of the Anglo – Saxon race” is a book published in 1906 by Thomas William Shore
Oznaczony obszar to obszar później zamieszkały przez Słowian Zachodnich, a konkretnie Łużyczan …
Wiemy, że Słowianie, podobnie jak wszyscy inni Europejczycy, są mieszanką wielu różnych narodów, które osiedliły się w Europie Środkowej przez tysiąclecia. Widzimy to z ich genów. Są to głównie R1a i I2a (z tego, że są proto-słowiańskie), ale obejmują także wiele innych haplogrup. Serbowie są szczególnie heterogenni genetycznie. Wiele osób w przeszłości zauważyło, że Słowianie nie są jednorodną populacją:
„Resztki Wendów w Saksonii o ciemnej karnacji, które nazywają siebie Serbołużyczanami, pokazują, że musiało istnieć jakieś stare plemię Wendów o podobnej karnacji, z którego pochodzą.” Z książki „Pochodzenie Anglo-Sasów i ich wędrówka” – to książka opublikowana w 1906 roku przez Thomasa Williama Shore’a.
Probably all just a coincidence…
Prawdopodobnie to tylko przypadkowa zbieżność.
źródło: http://oldeuropeanculture.blogspot.com/2019/05/northern-etruscans.html
Pozwolę sobie na odwrócenie kota ogonem i wyciągnięcie z owej zbieżności odwrotnego wniosku.
Powstaje bowiem pytanie podstawowe skąd Południowi Etruskowie nabyli takie mistrzowskie umiejętności i rzeźbienia bursztynu i jak w ogóle to się stało, ze bursztyn stał się ich ulubionym kamieniem szlachetnym? Czy mogło do tego dojść nad Adriatykiem – morzem pozbawionym w ogóle bursztynu? Czy to tam rozwinęła się na dobre umiejętność jego obróbki? Mam poważne wątpliwości. Bursztyn był od zawsze i jest do dzisiaj najważniejszym Nadbałtyckim Skarbem i najważniejszym przedmiotem powszechnego nad Bałtykiem rzemiosła obróbki bursztynu. Jeżeli skądś pochodzili mistrzowie obróbki bursztynu to stąd.
Fakt, że jak na razie nie znaleziono starszych niż z VIII wieku p.n.e. urn domkowych czy twarzowych na północy oraz fakt że miały one formę mniej wymyślną na północy, lecz bardziej powiedziałbym ascetyczną i oszczędną, a nawet jak przyznaje autor, że te najstarsze urny są najpiękniejsze, przeciwnie niż wymyślne późniejsze, także nie dowodzi drogi eksportu kulturalnego z południa na północ, ale na odwrót.
Obszar Polski jest archeologicznie bardzo słabo przebadany, a odkrycia sypią się obecnie jak z worka. Przykładem bardzo dobrym są tutaj odkrycia zarówno stanowiska nad Tollense (Dołężą), gdzie rozegrała się wielka starożytna bitwa, ale także odkrycie twierdzy, czy kamiennego grodu w Maszkowicach pod Nowym Sączem. Pierwsze – cmentarzysko bitewne pochodzi z około 1300 roku p.n.e., a cytadela z ok. 2200 – 1750 p.n.e. i jest powiązana z kulturą Mykeńską, a teoretyzuje się że była to strażnica Bursztynowego Szlaku. A więc nie Etruskowie są najwcześniejszymi importerami bursztynu na południe Europy.
Kolejna sprawa to kompletnie nietrafione wnioski autora książki z roku 1906, gdyż obecnie wiemy że Łużyczanie są najbardziej słowiańską grupą etniczną, w której odsetek haplogrupy R1a1 sięga niemalże 70%. Można by ich wręcz uznać za wzorzec Słowiańskości tak jak za wzorzec Celtyckości uznaje się Walijczyków niemal w 80 % R1b.
Wiemy też o ekspansji od koło 1900 roku p.n.e. haplogrupy R1a i zapisanej ekspansji historycznej Ludów Bharatu z obszaru między Południowym Bałtykiem, Karpatami i północnym brzegiem Morza Czarnego na obszar starożytnej Grecji (Kreta- Minojczycy) i do Małej Azji (Hetyci) , do Indii i Persji (H-Ariowie), do Egiptu (Hyksosi). Wszędzie tam następuje rozkwit i postęp związany z przyniesionym z północy rydwanem i bronią z brązu.
Czy to tylko przypadkowa koincydencja, czy też jednak Etruskowie – tak jak to opisano w Wojnie Trojańskiej pochodzili z północy i stawali w owej wojnie naprzeciw Greków. Wskazuje na to jeszcze wiele innych, między innymi archeologicznych, faktów.
Zalecam bardzo usilnie Autorowi jak i innym miłośnikom tej tematyki przeczytanie artykułów naukowców łotewskich i francuskich na ów temat:
CB