Ludwik Hirszfeld – odkrywca grup krwi i serologii

Ludwik Hirszfeld (ur. 5 sierpnia 1884 w Warszawie, zm. 7 marca 1954 we Wrocławiu) – lekarz, bakteriolog i immunolog, twórca polskiej szkoły immunologicznej oraz nowej dziedziny nauki – seroantropologii.

Wikipedia:

Studiował medycynę w Würzburgu i Berlinie. Uzyskał doktorat za pracę na temat aglutynacji, zaś habilitację (w wieku 30 lat) za pracę nad związkiem zjawisk odpornościowych i krzepliwości krwi. Był asystentem w Instytucie Badań Raka w Heidelbergu oraz w Zakładzie Higieny uniwersytetu w Zurychu. W czasie I wojny światowej uczestniczył w zwalczaniu ogromnej epidemii tyfusu plamistego w Serbii.

Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 współtworzył Państwowy Instytut Higieny w Warszawie. Kierował nim w latach 1924–1939. W 1926 habilitował się po raz drugi na Uniwersytecie Warszawskim jako bakteriolog i immunolog. W 1931 roku został profesorem.

Około 1938 przy ul. Obrońców na Saskiej Kępie wybudowano willę (projekt Józefa Łowińskiego), w której Ludwik Hirszfeld zamieszkał^[1].

W czasie II wojny światowej wraz z innymi Żydami został zmuszony do zamieszkania w getcie warszawskim. Prowadził tam wykłady, pracował naukowo, a także – dzięki szczepionce przekazanej przez prof. Rudolfa Weigla z lwowskiego Instytutu, nielegalnie przemyconej do getta – leczył chorych na tyfus plamisty. W lipcu 1942 uciekł z getta na aryjską stronę. Przez pewien okres ukrywał się pod zmienionym nazwiskiem w domu Laury z Przedpełskich Kenigowej, żony Mariana Keniga, w Starej Miłośnie k. Warszawy, później u gospodarza Stanisława Kaflika w Klembowie koło Tłuszcza udając urzędnika-dezynfektora. W roku 1943 spisał swoją autobiografię, która ukazała się w roku 1946 pt. „Historia jednego życia”.

Po wyzwoleniu Lublina w 1944 brał udział w tworzeniu UMCS. W 1945 przeniósł się do Wrocławia i podjął pracę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Wrocławskiego (był pierwszym dziekanem tego wydziału). W 1952 roku utworzył we Wrocławiu Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN. W tym samym roku został członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk i wszedł w skład jej prezydium^[2].

Do jego najważniejszych osiągnięć naukowych należy praca nad grupami krwi. Prowadził ją w latach 1907–1911 wraz z Emilem von Dungernem w Zurychu. Odkrył wówczas prawa dziedziczenia grupy krwi (które zastosował do celów dochodzenia ojcostwa) i wprowadził oznaczenie grup krwi jako 0, A, B i AB, przyjęte na całym świecie w 1928. Oznaczył również czynnik Rh i odkrył przyczynę konfliktu serologicznego, co uratowało życie wielu noworodkom.

O badaniach Hirszfelda pisał Paweł Jasienica w książce Opowieści o żywej materii (1954).

W 1950 r. nominowany do nagrody Nobla w dziedzinie medycyny za wyjaśnienie zagadki zjawiska konfliktu serologicznego między matką a płodem.

Żoną prof. Ludwika Hirszfelda była prof. Hanna Hirszfeldowa, również lekarka, pediatra. Grób państwa Hirszfeldów znajduje się na Cmentarzu św. Wawrzyńca we Wrocławiu.

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów Ludwika Hirszfelda

• Dungern E. von, Hirszfeld L.: Über Vererbung gruppenspezifischer Strukturen des Blutes. Z Immun Forsch Exper Ther 1910; 6:284-92.

• We Wrocławiu imię Ludwika Hirszfelda nosi plac, przy którym mieści się Dolnośląskie Centrum Onkologiczne
• We Wrocławiu funkcjonuje założony przez Ludwika Hirszfelda 1952 (był jego pierwszym dyrektorem) Instytut Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN imienia Ludwika Hirszfelda ^[3]
• Z okazji 130 rocznicy urodzin uczonego Decyzją Rady Miejskiej Wrocławia okres od czerwca 2014 roku do maja 2015 roku został ogłoszony „Rokiem pamięci Ludwika Hirszfelda”
• W styczniu 1979 imię Ludwika Hirszfelda nadano ulicy na warszawskim Ursynowie^[4]. Imię Ludwika Hirszfelda noszą też ulice w Lublinie, Jeleniej Górze, Wałbrzychu i Jelczu-Laskowicach
• Poczta Polska chcąc uczcić dokonania Polaków na świecie wprowadziła w roku 2009 do obiegu cztery znaczki. Na znaczku o nominale 1,95 zł. przedstawiono podobiznę Ludwika Hirszfelda^[5]
• Na terenie Zakładu i Katedry Mikrobiologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu znajduje się aula poświęcona Ludwikowi Hirszfeldowi

• Członkowie PAN: Skorowidz
• IITD PAN Wrocław – O nas, www.iitd.pan.wroc.pl [dostęp 2016-06-14].
• Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 333. ISBN 978-83-62189-08-3.

• Ludwik Hirszfeld: Historia jednego życia, Czytelnik, Warszawa, 1946, Pax, Warszawa, 1967, 1989, Czytelnik, Warszawa, 2000, ​ISBN 83-07-02731-4​.
• Grzegorz Fedorowski: Ludwik Hirszfeld, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985, ​ISBN 83-10-08683-0​.
• Waldemar Kozuschek: Ludwik Hirszfeld (1884-1954). Rys życia i działalność naukowa, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, ​ISBN 83-229-2653-7​.
• Agnieszka Krzemińska, Psucie krwi, [w:] „Polityka”, 2013, nr 42, s. 87-89.

• Lekarz mikrobiolog, immunolog i serolog, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego i Warszawskiego
• Sylwetka prof. Ludwika Hirszfelda w PKF na stronie KronikaRP

Polska Kronika Filmowa

http://www.kronikarp.pl/szukaj,19052,strona-1