Przedstawiam koncepcję Adama Fularza na temat przesunięcia Kopca Kraka dla porządku, byśmy wiedzieli że takowa jest. Nie podzielam jej. Dałem temu wyraz w artykule O Odciętej Nodze Skrzystego Byka/Tura – część 9.1.
Wzgórze Lasoty (Góra św. Benedykta; Lasotyn od Lassoty (1825), wzgórze Lassoty (1860), wzgórze Lassota (Jerzy Gąssowski, 1960)) to wzgórze w Krakowie należące do zespołu wapiennych wzgórz Krzemionek Podgórskich. Nazwa wzgórza pochodzi od starosłowiańskiego imienia Lasota. Historyczne wzgórze Lasoty, na którym wznosi się Kopiec Krakusa, należało pierwotnie do rodziny Awdańców, polskiej szlachty pochodzenia skandynawskiego i nazwą upamiętnia komesa Lassotę- Lassote castellanus Cracovie . Na wzgórzu w X lub XI w. zbudowano romańską rotundę połączoną z palatium.
Historia wykopalisk
Do dziś nie wiemy czy „wykopaliska w kopcu Kraka” miały jakikolwiek sens archeologiczny- sam kopiec miał zostać przesunięty podczas budopwwy linii kolejowej. W źródłach można znaleźć wzmianki o wykonaniu „przekopania wzgórza Lasoty przez środek dla potrzeb komunikacji kolejowej.” We współczesnych publikacjach zauważa się nawet zerwanie z dawnymi formami kultu po przekopaniu kurhanu władcy pod potrzeby komunikacyjne: „Następnie, po przekopaniu wzgórza Lasoty dla potrzeb komunikacji kolejowej nastąpiło zerwanie tradycyjnej więzi między odpustem rękawkowym a kopcem Krakusa. ” [1] Wg Oskara Kolberga obok kopca Krakusa miał znajdować się inny niższy kopiec zwany „Mogiłą babki Krakusa”.
Linię kolejową budowano środkiem pierwotnego kopca Krakusa.
Logika historyczna nakazuje identyfikować rozkopany kopiec w okresie przedwojennym, w latach 1934-47 z kopcem, który powstał już po przeniesieniu pierwotnego kopca władcy z terenu budowy linii kolejowej. Możliwość zbadania ewentualnego grubu władcy została tym samym zniweczona. w II kopcu Kraka niczego nie znaleziono.
Krakus, łac. Gracus, Crak, od nazwy m. Kraków, heros-eponim Krakowa i główny bohater małopolskiego cyklu legend, wymieniany w „Kronice polskiej” Wincentego Kadłubka, Kronice wielkopolskiej, przez Jana Dąbrówkę, Jana Długosza i późniejszych kronikarzy. Pierwotnie legenda mówiła o panowaniu K. i zgładzeniu przez jego synów smoka zamieszkującego jaskinię, dodając że założenie Krakowa nastąpiło po śmierci K., późniejsze wersje przypisują zbudowanie grodu Krakowi i przypisują pomysł pokonania smoka jemu bądź szewcowi Skubie (in. Skarbkowi), oraz że Krakus pokonał smoka przy pomocy zwierciadła, owcy lub wołu (K 48 Tarn.-Rzesz. 308), dodają też że Kraka pochowano na Krzemionkach lub że jego grobem był kopiec Rękawka, i inne szczegóły. Wtórnie z legendą została powiązana uroczystość Rękawki, według wersji z 1647 r. kopca usypanego dla K. „dlatego iż ludzie z nabożeństwa pogańskiego rękawami nanieśli ziemię na ciało jego i tak wysoko usypali, jako teraz widzieć”. Nazwy topograficzne: ‚Kopiec Krakusa’ i ‚Smocza Jama’ wymieniane są pierwszy raz przez J. Długosza (po 1455) i Marcina Kromera (1555). Lokalne podania lud. wiążą z K. jedną ze skał doliny pod Pieskową Skałą zw. ‚Maczugą Krakusa’ (war. Herkulesa), którą K. miał dobić smoka, oraz wzgórze zw. ‚Mogiłą Babki Krakusa’.
wg http://mitencyklopedia.w.interia.pl/krak.html
opr. Adam Fularz
- Andrzej Biernacki, Krak [w:] Słownik folkloru polskiego, pod redakcją Juliana Krzyżanowskiego, Warszawa 1965; „Krak”,
- Jerzy Strzelczyk, Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian, Poznań 1998;
- Stanisław Urbańczyk, Agnieszka Samsonowicz, Krak [w:] Słownik Starożytności Słowiańskich, t. 2, Wrocław – Warszawa – Kraków 1964;
- Marek Cetwiński, Marek Derwich, Herby, Legendy, dawne mity, Wrocław 1989; Encyklopedia Krakowa, PWN, Warszawa-Kraków 2000;
- Wojciech Gutowski, Symbolika Wawelu w twórczości Tadeusza Micińskiego, „Ruch Literacki”, 1992, nr 6;
- Bronisław Heyduk, Legendy i opowieści o Krakowie, Kraków 1972;
- Rudolf Jamka, Wyniki badań wykopaliskowych na kopcu Krakusa, „Dawna kultura” 1955 nr 3;
- Rudolf Jamka, Wyniki badań wykopaliskowych na Kopcu Krakusa w Krakowie, „Slavia Antiqua” 12, 1965;
- Oskar Kolberg, Dzieła wszystkie t. 5, Krakowskie, cz. 1, Kraków 1962;
- Janusz Kotlarczyk, Kopiec Krakusa – kopiec zagadek i rozczarowań, ZOW, 1979 nr 1;
- Elżbieta Kowalczyk, Krak czy krak?, ZOW, t.42, 1976 nr3;
- Julian Maślanka, „Krakus” Norwida – misterium narodowe, „Ruch Literacki”, 1983, nr 6;
- Julian Maślanka, Literatura a dzieje bajeczne, Warszawa 1984;
- Julian Maślanka, Słowiańskie mity historyczne w literaturze polskiego Oświecenia, Wrocław 1968; Ewa Miodońska-Brookes,
- Tradycja symboliki Wawelu w polskiej literaturze, „Ruch Literacki”, 1991, nr 4;
- Bogdana Pilichowska, Emaus i Rękawka – dawne krakowskie zwyczaje [w:] Mówią wieki, 1980 nr 4 (268);
- Marian Plezia, Legenda o smoku wawelskim, Rocznik Krakowski, tom XLII, Kraków MCMLXXI;
- Mieczysław Porębski, Malowane dzieje, Warszawa 1962;
- Karol Potkański, Lechici, Polanie, Polska, Warszawa 1965; „Rękawka” [w:] Mówią wieki, 1970 nr 4 (148);
- Janusz Roszko, Pogański książę silny wielce, Warszawa 1970;
- Tadeusz Seweryn, Ikonografia etnograficzna, Lud TOM XXXVIII-ROK 1947 – Lud TOM XLII-ROK 1955;
- Leszek Paweł Słupecki, Monumentalne kopce Krakusa i Wandy pod Krakowem [w:] Studia z dziejów cywilizacji, red. A. Buko, Warszawa 1998;
- Leszek Paweł Słupecki, The Krakus’ and Wanda’s Burial Mounds of Cracow, „Studia Mitologica Slavica”, II, 1999;
- Leszek Paweł Słupecki, Wawel jako święta góra a słowiańskie mity o zajęciu kraju, Przegląd Religioznawczy, 1993, nr 2 (168);
- Jerzy Strzelczyk, Od Prasłowian do Polaków. Dzieje narodu i państwa polskiego, Kraków 1987;
- Kazimierz Ślaski, Wątki historyczne w podaniach o początkach Polski, Poznań 1963;
- Julia Tazbirowa, Czy legenda mówi prawdę [w:] Mówią wieki, 1959 nr 4 (16);
- K. Tymieniecki, Polska legenda średniowieczna, Przeszłość, 1935, nr 4;
- Bożena Wyrozumska, Miasto i jego księgi [w:] Mówią wieki, 1993 nr 2 (405);
- [1] Legends and mysteries of Cracow: from King Krak to Piotr … – Strona 37. books.google.pl/books?id=7f1oAAAAMAAJ autor: Anna Szałapak, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa