Copyright © by Czesław Białczyński
Kaldera dragwi(wulkanu) Uzonia (Usyni)- jesień
Usynia był jednym z synów Sowicy. Niektórzy twierdzą, że był wielkim przyjacielem ludzkości. Mówią tak ci, którzy gotowi byli czcić Kościeja Bezśmiertnego, gdy ten schwytał Nyję w pułapkę i nikt przez długi czas, z powodu jej uwięzienia na drzewie Złotej Gruszy, nie umierał. Ale także poza czcicielami Koszów – Bogów Przeznaczenia (Plątów i Mokoszów) oraz Kapisztą Koszerysa (Ozyrysa) i jego koszetyrskimi potomkami w Windji, którzy czczą Czarną Boginię Kaliję (tak zwą Platwę skalaną zdradą boskich tajemnic) kilka innych świątyń Wiary Przyrodzonej Słowian mówi o Usyni ciepło. Na Dalekim, dalekim siewiernym wstoku, kedy Swrożyc wyłania się ze Słońcem-Tarczą najpierwszy z Mórz Wodów zwą go Uzoniem i powiadają o nim tak:
Dolina Gejzerów
Uzon był przyjacielem ludzkości: uciszał trzęsienia ziemi, tłumił wybuchy gniewliwego Draka gdy ten ział ogniem przez szczeliny dragwi z głębi Piekła i wstrząsał Matką Ziemią. Udawał się wtedy w Zaświaty i przybywał do Nawi Piekielnej pod Górę Ognistą, przepływał w knyszy Jezioro Czarsen i docierał tam gdzie żaden człowiek by nie dotarł – do Leża Drawkiwa u stóp Góry Ognistej i Jaskini Tronów Piekła. Przystawał przy Tronie Drakiwa i gładził go po znękanej bólem twarzy kojąc jego gniew. Uzon dokonywał też wielu innych bohaterskich czynów, o których prawią Taje Burowijskie. Ludzie bali się Uzonia z powodu jego potęgi. On sam nie pozwalał się też nikomu do siebie zbliżyć i siedział cały czas w zamyku, odgrodzony od świata na szczycie góry, ukryty w dzikim sercu Kończudki, na wschodnim skraju Ziemi. Czynił tak, bo lękał się zduszów, których wciąż nasyłali na niego Weles i Nyja – Bogowie Zaświatów, zazdrośni i źli, że się bezkarnie wciąż wdziera do ich podziemnego królestwa i pomaga trwać Drakiwowi.
Uzon Karymski
Cierpiał więc Uzon-Usynia z powodu niewyobrażalnego odosobnienia, a jedyną jego rozrywką były długie, samotne wyprawy i spacery po Kończudzkich Górach . Któregoś dnia przebywszy Dolinę Gejzerów, kiedy schodził ze szczytu dragwi Kronockiej w Kronocki Zapowiednik ujrzał nad Kronockim Jeziorem przepiękną dziewczynę. Z miejsca się w niej zakochał gdy tylko ją dostrzegł, ani nawet nie zdążył mrugnąć powieką, jak już było po nim.
Kaldera Uzonia
Wybranka okazała się być zwykłą śmiertelną dziewczyną. Piękność miała na imię Nyjana (Nayun).
Z kaldery Uzonia widok na wulkan Kronocki
Miała oczy jak gwiazdy, usta jak jagody żurawin, a brwi ciemne i połyskujące niczym dwie szable. Miłość Usyni (Uzona) spotkała się z wzajemnością, więc bohater zabrał dziewczynę na swoją górę. Przez jakiś czas wszystko układało się doskonale. Ale po kilku latach szczęśliwego pożycia w odosobnieniu Nyjana (Nayun) zaczęła tęsknić do ludzi, do swoich krewnych. Czy mogłaby ich jakoś odwiedzić?
Niedźwiedź Zgryźlin – jeden z nielicznych mieszkańców Kronockiego Zapowienika
Usynia, chcąc jej zrobić przyjemność, popełnił tragiczny w skutkach błąd: mocarnymi ramionami rozgarnął góry i stworzył drogę. Przyszli ludzie, jak to ludzie, wścibscy i lekkomyślni. Wkrótce wszyscy znali tajną kryjówkę Uzona. Także złe duchy – owi zduszowie nasłani przez Ród Welesa i Nyji, przed którymi się krył. Nim dziewczyna zdązyła od krewnych wrócić zdusze dopadły Usynię , a gdy go obezwładniły Ziemia się rozstąpiła i ze straszliwym hukiem pochłonęła wielką górę. Tak potężny Usynia obrócił się w kamień na wieczność.
Kaldera-zachód słońca
Uzona można oglądać do dziś, jako wysoki skalny obelisk na grani otaczającej kalderę. Ma pochyloną głowę i rozpostarte na skałach ręce.
Błotny gejzer w Dolinie Gejzerów
Podania Nuruskie i Zachodnie Kąciny Wiary Przyrodzonej podają, że Nyjana od początku była nasłana przez Nyję – jej rodzicielkę, po to żeby uczynić przejście przez sroggiew góry do zamyku Usyni.
Roślinność
Południowe Kapiszty i Kaciny Wiary Przyrodzonej Słowian powiadają zaś, że Usynia zginął całkiem inaczej – tak jak to podaje Taja 19 w Księdze Ruty.
♦
To podanie ma na Dalekiej Siewierzy wiele wersji, a jedną z nich spisał G.A. Karpow.
Uzon (ros. Узон) jest to krater wulkaniczny o długości 12 i szerokości 9 kilometrów, położony we wschodniej części Kamczatki. Wraz z kalderą Gejzernaja tworzy najwieksze pole geotermalne Kamczatki. Kaldery powstały w połowie plejstocenu w kilku dużych wybuchach wulkanów i tworzą obszar o powierzchni 25 kilometrów kwadratowych. Jezioro Dalny wypełnia zagłębienie w północno-wschodniej części kaldery Uzon.
Widok na Jezioro Kronockie i Wulkan Kronocki