Kniagini Lęda-Łabęda (Carewna Łabęda), 1900 – Galeria Trietiakowska
[Aż dziw bierze jak mało w Polsce wiadomo, o tym wspaniałym malarzu – Polaku uważanym za artystę rosyjskiego, tylko z tego powodu, że urodził się w Omsku a zmarł w Petersburgu, a przecież jego ojcem był Polak a matką Dunka. Czerpał pełną garścią z tradycji słowiańskiej – nie jak napisano poniżej w polskiej wersji Wikipedii z bajek ruskich, ale z całej tradycji nurusko – budynowskiej, a więc także harskie-chorwackiej – czyli małopolskiej.
Żeby sensownie tworzyć w Wikipedii historiograficzne wpisy, trzeba bowiem najpierw wiedzieć, że w skład Polski wchodziła od zawsze wielka część Rusi, Ziemia Nuruska i Haruska – Harska – Chorwacka – Ruś Czerwona i że sięgała ona Śląska, a zwano ją też Chrobacja Biała, czyli Wielka. Trzeba by także wiedzieć, ze ziemie na wschód od Wisły zostały skolonizowane przez plemiona które znad tej Wisły wyszły, choć oczywiście wcześniej mniej więcej w XVII wieku p.n.e przyszły tutaj znad Jeziora Orol, z Siewierzy i z Kaukazu. Tradycja ruska jest więc tradycją polską, a malarz który był Polakiem pozostaje nim niezależnie od tego w jakiej części świata żył, mieszkał i tworzył. Oczywiście nieporównanie więcej wiedza o nim i piszą Rosjanie. No, ale skoro sami się nie przyznajemy do swoich, dokładnie to samo jest z Wojniczem, którego po „małpiarsku”, z angielskiego, opisuje się w polskiej Wikipedii jako Voynicha… Co za upadek, rzeczywiście jesteśmy jako naród dosyć mocno zmasakrowani umysłowo przez dawnych okupantów z Zachodu i Wschodu, tak mocno że zapomnieliśmy kim jesteśmy i kim byliśmy, i jakoś trudno się nam z tego otrząsnąć. C. B.]
z polskiej Wikipedii:
Michał Wrubel
Michaił Aleksandrowicz Wrubel (Wrubiel) (Михаил Александрович Врубель; 17 marca 1856, Omsk — 14 kwietnia 1910, Sankt Petersburg) – rosyjski malarz i grafik tworzący w stylu secesji i symbolizmu.
Był synem Polaka i Dunki. Naukę rozpoczął w petersburskiej Szkole Rysunku (1863-64, 1869), kontynuował w Akademii Sztuk Pięknych (1880-84) u Ilji Riepina. W l. 1884-89 przebywał w Kijowie, od 1889 w Moskwie. Odbył wiele podróży na Zachód (Francja, Włochy). Był scenografem w Moskiewskiej Prywatnej Operze Rosyjskiej im. Sawwy Iwanowicza Mamantowa. W l. 1884-89 wykonał malowidła w Monasterze Św. Cyryla w Kijowie. Związany był z kręgiem modernistycznego czasopisma i ugrupowania artystycznego „Mir Iskusstwa”[1].
Michał Wrubel – Zdusz
W 1902 zapadł na chorobę psychiczną, w 1906 stracił wzrok.
Malował portrety oraz symboliczne kompozycje figuralne. Motywy czerpał z ruskich podań i baśni oraz poezji romantycznej. Charakterystyczny dla niego sposób malowania przypomina mozaiki. Jego obrazy przenika nastrój tajemniczości, niepokoju i dramatyzmu. Zajmował się też ceramiką artystyczną, drobna rzeźbą i scenografią.
Michał Wrubel – Upadły demon
Wybrane dzieła
- Bez (1900) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Carewna Łabędź (1900) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Demon (1890) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Mocarz (1898) – St. Petersburg, Muzeum Rosyjskie
- Pan (1899) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Po koncercie (1905) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Portret artystki Nadieżdy Iwanowny Zabieły-Wrubiel (1898) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Portret Sawwy Iwanowicza Mamontowa (1897) – Moskwa, Galeria Tretiakowska
- Serafin (1904) – St. Petersburg, Muzeum Rosyjskie
M. Wrubel – Bez
Przypisy
- ↑ Sztuka świata, tom 8, pod red. Anny Lewicko-Morawskiej, Arkady, 2000, s. 285
Bibliografia
- Arcydzieła malarstwa rosyjskiego, Warszawa: Arkady, 2009, ISBN 978-83-213-4489-8
- Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3
- Mieczysław Wallis, Secesja, Warszawa: Arkady, 1974.
- Artonline.ru: Врубель Михаил Александрович – rosyjska encyklopedia artystów
Michał Wrubel – Przed nocą
Oto zatem rosyjska biografia artysty:
ВРУБЕЛЬ
Михаил Александрович
1856, Омск – 1910, Петербург
| Гениально одаренный, М. А. Врубель оставил неповторимый след в разных областях изобразительного искусства. Глубокий традиционализм нашел в его творчестве столь оригинальное воплощение, что тайна Врубеля оказалась неразгаданной. Его роль в истории русского искусства сопоставима – при всех индивидуальных различиях – с ролью Сезанна в западноевропейской художественной традиции.
Michał Wrybel – Snieguroczka Выросший в семье военного юриста, Врубель получил прекрасное образование. Рисованию его обучали с детства, однако полностью он посвятил себя искусству лишь по окончании юридического факультета Петербургского университета в 1880 г. Осенью того же года Врубель был зачислен студентом АХ. Важнейшим событием академических лет стала встреча с П. П. Чистяковым: занятия у него (с 1882 г.) сформировали изобразительный язык Врубеля, обеспечив необычайно быстрый рост мастерства. Аналитический метод учителя счастливым образом совпал с тончайшей пластической восприимчивостью ученика. Не случайно Врубель свидетельствовал, что основные положения Чистякова оказались для него не чем иным, как „формулой” его „живого отношения к природе”. Согласно чистяковскому принципу, форма как бы „высекается” из пространства, определяясь сначала по общим касательным плоскостям, или „планам”, а затем по все более мелким, вплоть до исчезновения плоскости в точке. Соответственно, контуру, как таковому, здесь нет места. Отсюда происходит „странная” техника Врубеля, означающая бесконечность стремления к аналитическому исчерпанию видимой формы. В ранний, академический период творчества Врубель поглощен штудиями натуры, добиваясь особенно многого в акварелях („Автопортрет”, 1882; „Натурщица в обстановке Ренессанса”, 1883; „Старушка Кнорре за вязанием”, 1883, и др.).
Michał Wrubel – Wschodnia opowieść Одновременно он пробует силы в станковой картине („Гамлет и Офелия”, 1883-84), а чуть позднее – и в монументальной живописи (росписи и иконостас Кирилловской церкви в Киеве, 1884-85). Уже в эти ранние годы Врубель решительно противопоставляет „культ глубокой натуры” передвижнической журналистике. Несколько месяцев, проведенных в Венеции, сильные впечатления, связанные с искусством средневековья и раннего Ренессанса (Чима да Конельяно, Дж. Беллини) разбудили мощный дар Врубеля-колориста. По возвращении в Россию он возобновил работы в Киеве. О силе, которую обрела его палитра, свидетельствуют „Восточная сказка” и „Девочка на фоне персидского ковра” (обе 1886). В замечательных графических этюдах цветов, относящихся к киевскому периоду, оформляется единственный в своем роде „кристаллообразный” стиль Врубеля. Отсюда протягивается линия к поздним поискам мастера, когда его увлеченность возможностями фактуры заходила столь далеко, что он даже готов был отказаться от красок. Подлинные шедевры композиционного мастерства – эскизы’ неосуществленных росписей „Надгробный плач” и „Воскресение” (1887) для Владимирского собора в Киеве, сопоставимые с библейскими эскизами А. А. Иванова; это восхождение по стопам великого предшественника к изобразительным принципам христианского средневековья, где особую роль сыграла В изантия, наследница древнеэллинской художественной культуры.
Michał Wrubel – Mikuła Sielianowicz i Wolga В те же годы Врубель начал работать над образом Демона. Киевский период обозначил сложение основных стилистических черт и мотивов врубелевского творчества. Тяготение художника к причудливому и фантастическому, дающее знать о себе в сю-жетике его произведений, нередко заслоняло в глазах современников истинные ценности искусства Врубеля. Между тем наиболее поразительны в его творчестве откровения природы, фантастична глубина его проникновения в реальность, перед которой отступает самое прихотливое воображение. Однако оценить это смогли немногие. 1890-е гг. отмечены исключительно напряженной творческой активностью Врубеля. Этому способствовало сближение с С. И. Мамонтовым, участие в его художественных начинаниях. В московский период Врубель создает известные картины „Демон сидящий” (1890), „Испания” (1894), „Гадалка” (1895), „Пан” (1899), ряд портретов, пишет декоративные панно (среди них „Венеция”, 1893; „Микула Селянинович” и „Принцесса Греза”, оба 1896; панно на темы „Фауста”, 1896; „Богатырь”, 1898), иллюстрирует произведения М. Ю. Лермонтова, занимается скульптурой и декоративной керамикой, работает для театра.
Стилистика названных вещей дает основания трактовать искусство Врубеля как оригинальную версию модерна, а с другой стороны – видеть в нем целостное воплощение идей русского символизма. Последнее подтверждается огромным влиянием Врубеля в среде русских писателей-символистов. Участие в выставочной деятельности „Мира искусства”, ряд успешных выступлений на международных выставках принесли Врубелю европейскую известность. Среди поздних его шедевров – картины „К ночи”, „Царевна-Лебедь”, „Сирень” (все 1900), „Демон поверженный” (1902), „Шестикры лый серафим” (1904). Об огромном творческом потенциале Врубеля еще более красноречиво говорят его поздние графические листы. Такова знаменитая „Жемчужина” (1904), вместе с циклом подготовительных рисунков углем открывающая не виданные еще перспективы пластической выразительности; таковы вариаций „Пророка”, этюды цикла „Бессонница”, портретные и бытовые зарисовки. Как бы ни были причудливы образы Врубеля, их подлинным источником является природа. Художник признавался, что и не думал изображать морских царевен в „Жемчужине” – их образы возникли из игры перламутра как бы сами собой. Из таких же метаморфоз видимого рождается женская фигура в „Сирени”, одной из завораживающе прекрасных картин Врубеля. В сумеречной атмосфере цветущий куст создает вп ечатление некой фантастической архитектуры, целого „дворца цветов”, под сводами которого одетая мраком фигурка воспринимается как вечная обитательница этих мест, душа цветущей природы, „муза сирени”. Сам Врубель наиболее точно определил истоки своего искусства, когда говорил, что техника – это способность видеть, а творчество – способность глубоко чувствовать. Еще в 1902 г. колоссальное творческое напряжение сказалось на состоянии здоровья Врубеля: он пережил сильный приступ психического расстройства. С тех пор художник находился под наблюдением врачей. Временами здоровье позволяло ему возвращаться к работе, однако болезнь прогрессировала. За четыре года до смерти Врубель ослеп. В эволюции русского искусства Врубель представляет собой фигуру ключевого значения. Если символизм нашел в нем своего глубочайшего выразителя (что особенно хорошо чувствовал А. А. Блок), то в его же творчестве берет начало новое художественное движение. Именно это имел в виду К. С. Петров-Водкин, говоря: „Врубель был нашей эпохой”. |
Michał Wrubel – Pan
Wystawa w „Zachęcie”
Estera Ewa Lisiak
Tym razem Zachęta zaprasza nas do obejrzenia wystawy Warszawa – Moskwa/Moskwa – Warszawa 1900-2000. Jest to pierwsza próba prześledzenia zawiłości polsko-rosyjskich relacji artystycznych XX wieku. Widzimy wzajemne przenikanie się prądów artystycznych obu narodów, ich historii, ograniczeń, wzlotów i upadków. Po raz pierwszy ukazano tę sztukę bez zafałszowań i przemilczeń.
Wystawa pozostawiła we mnie smak smutku, tęsknotę za czymś, co już nie powróci, brzydotę współczesności. Rzeczywiście jest ciekawa i warta zobaczenia. Wiele tam dzieł znanych i uznanych. Wiele wartości, bo z pewnością nie wyjdziemy nie-zamyśleni, nie-poruszeni.
Na początek trochę radości, bogactwa, „roztańczenia” i zamaszystości. Pierwszym obrazem, jaki ujrzałam był Portret żony autorstwa J. Mehoffera – dzieło rozświetlone i przejrzyste, z dozą optymizmu. Zawiera ono w sobie subtelność i delikatność, którą szybko przesłoniły obrazy z kolejnej Sali, będące już raczej ogromną wyrazistością. To tak zwane „poszukiwania w obszarze kolorystycznym i formalnym”, gdzie królował W. Kandinsky, protoplasta sztuki abstrakcyjnej. Jako że na rozwój owej sztuki przypada okres I wojny światowej, ówczesną sztukę polską reprezentuje Autoportret wielokrotny Witkacego, będący świadectwa swoistego zagubienia narodu polskiego.
Najbardziej jednak przeszywającym dla mnie doświadczeniem tej wystawy było uświadomienie sobie faktu jak bardzo wiek XX ze swymi systemami totalitarnymi niszczył jednostkę – indywidualnego i niepowtarzalnego Człowieka. W Sali Wizerunek człowieka kontrastują ze sobą portrety pojedynczych osób i portrety zbiorowe. Dodatkowo pomiędzy nimi umieszczono tablicę ze zdjęciami osób zesłanych, zaginionych lub zamordowanych przez NKWD. Zabicie jednostki, zabicie człowieka przeciwstawione jest propagandzie grupy, masy, zbiorowości. Najpiękniejszym według mnie był tam portret Anny Achmatowej, gdzie z romantycznie ujętego profilu poetki zapada w pamięć charakterystyczny nos – orli, szlachetny. I na pewno piękno tej postaci nie zostanie pokonane przez grupkę roześmianych chłopek.
Wśród kolejnych Sal przedstawione są obrazy okrucieństwa i bezsensu wojny, która dla obu narodów przyniosła zło i pustkę, cierpienie i trud. Czasy powojenne to „wykuwanie świetlanej przyszłości”, budowanie dróg i mostów. Później przyjdzie też czas na rozrywkę i rekreacjęprzedstawioną w sposób dość zabawny dla dzisiejszego odbiorcy. Bo jakże można zachwycać się futbolem?
Ostatnie sale podejmują polemikę z systemem komunistycznym. Na marginesie oficjalnego życia toczy się to drugie, choć podziemne, to niezwykle bujne. Tutaj znajdziemy pełną ironii krytykę będącą swoistą formą faktycznych rozliczeń z przeszłością.
Pozostała we mnie tęsknota za spokojem i światłością początku XX stulecia, tak brutalnie zniszczone przez wojny i totalitaryzmy, które nękały Polskę i Rosję już od lat dwudziestych.
Michał Wrubel – Róże i lilie
Ostatnia aktualizacja: 00:03 16/02 2010