Aleksandra Karzyńska

(aktorka)

To siostra cioteczna mojej matki – Marii z Kapustów Białczyńskiej, a potem Bułat. Zapewne aktorskie talenty i ciągoty mojej młodszej córki Sawy, biorą się od tej jej ciotecznej babki, która ukochała scenę i spędziła na niej całe życie. Mało kto wciąż grywa tak długo jak ona. Życzę ci jeszcze długich lat gry – Ciociu.

Poniżej filmografia mojej cioci ze stron WWW Filmu Polskiego – nie obejmuje rzecz jasna jej licznych ról teatralnych.

Zdjęcie z Ryszardem Piertuskim pochodzi z filmu  Historia współczesna z 1960 roku, zdjęcie wyżej z filmu z Miejsce dla jednego z 1965 roku

Aleksandra Karzyńska

Aktorka. W latach 1950-54 występowała w Teatrach Dramatycznych, w latach 1954-61 w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie. Od 1961 aktorka scen warszawskich: Klasycznego (1961-72), Studio (1972-76), Kwadrat (1976-86).

Ważniejsze daty

• 1927. 10. 07 – Data urodzenia (Kraków)
• 1950 – Wykształcenie – rok ukończenia studiów (PWSA w Krakowie)
• 1951. 02. 11 – Debiut teatralny

Filmografia

chronologicznie:

1984 – ŚMIERĆ PANA KALINY (1) w 5 DNI Z ŻYCIA EMERYTA Obsada aktorska,

1976 – ZIELONE – MINIONE… Obsada aktorska,

1976 – MARZYCIEL I AWANTURNIK (2), NOWY TROP (4), ZAGROŻENIE (5), VA BANQUE (6), BRACIA (7) w ZAKLĘTY DWÓR Obsada aktorska (hrabina Żwirska),

1972 – DROGA W ŚWIETLE KSIĘŻYCA Obsada dubbingu (Katarzyna, żona Starzeńskiego; rola Juliette Mayniel; nie występuje w czołówce),

1968 – WEGE UBERS LAND Obsada aktorska (matka Stefana),

1967 – PRZERAŹLIWE ŁOŻE w ŚWIAT GROZY Obsada aktorska (Liza, siostra Jane),

1966 – KTOKOLWIEK WIE… Obsada aktorska,

1965 – MIEJSCE DLA JEDNEGO Obsada aktorska (Nowicka),

1964 – PANIENKA Z OKIENKA Obsada aktorska (pani Flora, gdańszczanka),

1964 – KONIEC NASZEGO ŚWIATA Obsada aktorska (SS-manka),

1960 – HISTORIA WSPÓŁCZESNA Obsada aktorska (lekarka; nie występuje w napisach),

Jej wielką rolą radiową była i jest rola Danusi Grzelak i wieloletni (można powiedzieć wiekowy) udział w serialu radiowym Matysiakowie (młodym to nic zapewne nie powie, ale jest to najsłynniejsza radionowela Teatru Polskiego Radia, która jest kontynuowana od ponad 50 lat).

Ze strony Polskiego Radia

DANKA GRZELAKOWA – ALEKSANDRA KARZYŃSKA

DANKA GRZELAKOWA – BĘDKOWSKA (z domu Matysiak) – urodziła się w 1929 roku. To najstarsza córka Heleny i Józefa Matysiaków, siostra Stacha i Gienka. Brała udział w Powstaniu Warszawskim walcząc w zgrupowaniu „Krybar”. Po wojnie związała się z żonatym, starszym od siebie mężczyzną, co wobec konfliktu z ojcem, spowodowało konieczność jej wyprowadzki z domu. Po rozstaniu z tym człowiekiem w drugiej połowie lat 50. wyjechała do Szczecina, gdzie przez kilka lat pracowała w stoczni. W roku 1961 wyszła za uczestnika walk pod Monte Cassino – Bronka Grzelaka (syna sąsiada Matysiaków – Wojtka Grzelaka). Wraz z nim osiadła w Turoszowie, by w drugiej połowie lat 60. przenieść się w Bieszczady. W roku 1965 wraz z Bronkiem adoptowała czteroletniego chłopca – Józia. W połowie lat 70. wraz z mężem i małym Józiem przeprowadziła się z Bieszczad do nowo zakupionego domu w Piastowie pod Warszawą. W 1984 roku owdowiała, a potem przeniosła się do Warszawy zostawiając posiadłość w Piastowie synowi Józiowi Grzelakowi. W Warszawie poznała swojego przyszłego męża Lucjana Będkowskiego, z którym po pewnym okresie znajomości wzięła ślub w roku 1990. Zamieszkała z mężem i opiekowała się nim aż do jego śmierci w roku 2003. Postanowiła wtedy wrócić do Warszawy na ulicę Dobrą i zamieszkać w mieszkaniu po Kasi i Tomku Piekarskich. Po latach spotkała swojego towarzysza broni z Powstania Warszawskiego – Leona Szybińskiego, z którym nawiązała bliższą znajomość. Po śmierci przyjaciółki Marianny, w listopadzie 2008 r. odziedziczyła willę z ogrodem w Podkowie Leśnej k. Warszawy. W tej chwili zakończyło się postępowanie spadkowe i trwają przygotowania do remontu i ewentualnego zasiedlenia nieruchomości.

Aleksandra Karzyńska – ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie w 1950 r., związana początkowo z Teatrem Starym i Teatrem im. J. Słowackiego w Krakowie, gdzie grała głównie role amantek w repertuarze klasycznym: Cecylię w „Nie trzeba się zarzekać” A. Musseta, Klarę w „Zemście” A. Fredry (z Jerzym Leszczyńskim w roli Cześnika), Helenę w „Grubych rybach” M. Bałuckiego (z Ludwikiem Solskim i Stanisławem Jaworskim, który później grał postać Klemensa Kolasińskiego w „Matysiakach”), Anielę w „Ślubach panieńskich” A. Fredry, Kaśka w „Popasie króla jegomości” A. Grzymały-Siedleckiego, Rozyna w „Cyruliku sewilskim” P. A. Beaumarchais’a. Ponadto: Kresyda w „Sławnej historii Troilusa” W. Szekspira, Mania w „Królowej przedmieścia” K. Krumłowskiego, Zofia Pawłowna w „Mądremu biada” A. Gribojedowa. Od 1961 r. aktorka Teatru Klasycznego (Teatru Rozmaitości) w Warszawie. Zagrała tu m.in.: Rozynę w „Cyruliku sewilskim” P. A. Beaumarchais’a, Dianę w „Samuelu Zborowskim” J. Słowackiego, Wandzię w „Krzywych lustrach” Z. Bystrzyckiej, Bertę w „Ondynie” J. Giraudoux, Hortensja w „Mirandolinie” C. Goldoniego, Salomea w „Horsztyńskim” J. Słowackiego. Od 1972 r. aktorka Teatru Studio, kierowanego przez Józefa Szajnę. Zagrała tu m. in. w „Witkacym” S. I. Witkiewicza, „Nosie” M. Gogola, „Śnie” F. Dostojewskiego”, w „Dantem” wg Boskiej komedii. Od 1977 r. w repertuarze komediowym Teatru Kwadrat w Warszawie („Pamiętnik pani Hanki” T. Dołęgi-Mostowicza, „Godziny błaznów w składnicy” U. Anatola „Basen” J. Kondrackiego, „Rodzina” A. Słonimskiego). W 1984 r. obchodziła 35-lecie pracy artystycznej rolą Berty w „Niemcach” L. Kruczkowskiego w Teatrze na Woli. W tymże roku rozpoczęła współpracę z Polskim Radiem w powieści radiowej „Matysiakach”. Do dziś wciela się w postać Danusi Grzelakowej-Będkowskiej.

Φ

Nagrywała bardzo dużo także słuchowisk dla dzieci, które dzisiaj funkcjonują jako książki do słuchania, tzw. e-book. Poniżej jedna z nagranych przez nią w roli głównej bajek muzycznych – Bajki-grajki Knyps

Książę Knyps z Czubkiem nie należy do urodziwych młodzieńców, lecz jest bardzo mądrym i dobrym człowiekiem. Pewnego dnia spotyka prześliczną Królewnę, która niestety nie należy do bystrych i błyskotliwych. Dzięki czarom Knyps powoduje, że Królewna staje się bardzo inteligentną rozważną osóbką. Ma wielu adoratorów, ale czy będzie umiała dokonać mądrego wyboru?
Pouczająca bajka Charlesa Parrault w opracowaniu Hanny Januszewskiej. A w rolach głównych: Joanna Szczepkowska, Aleksandra Karzyńska, Krzysztof Kolberger, Jerzy Rogowski.
W książeczce: pozory często mylą – nasi bohaterowie przekonają się, że nie należy oceniać nikogo po wyglądzie. Pouczające, nieprawdaż?
Polecamy!

Knyps z Czubkiem
Nośnik: CD
Tekst bajki: Hanna Januszewska
Muzyka: Krystyna Kwiatkowska
Czas trwania bajki: 19’14”
Aktorzy: Aleksandra Karzyńska, Krzysztof Kolberger, Jerzy Rogowski, Joanna Szczepkowska
Rok nagrania: 1980
W książeczce:
Teksty: Rafał Wejner
Ilustracje: Marcin Bruchnalski

Dokładnie była moją babką cioteczną, chociaż z racji tego iż była rówieśniczką mojej mamy (z rocznika 1927) mogła być moją ciocią albo i matką. Zmarła w kwietniu 2021 roku. Piękna wspaniała kobieta – oceńcie sami jej urodę.