Krasa Dziewanna – Lecznicza Panna, Pani Dzikich Łowów z Podlasia!
Dziewanna z Podlasia
DZIEWANNA – LECZNICZA PANNA
Dziewanna wielokwiatowa znana jest wśród zielarzy również pod innymi nazwami np. dziewanna lekarska, dziewanna polna, dziewizna, kędzierzawica leśna, szabla, krotnica. Jest rośliną dwuletnią, zaliczana do rodziny roślin trędownikowatych. Pochodzi z północno-zachodniej Azji, rośnie w całej Europie, Ameryce Północnej i Środkowej oraz w Afryce Północnej.
Dziewanna znana była już w starożytności, w Polsce również popularna i używana w lecznictwie od niepamiętnych czasów. Dzisiaj możemy ją spotkać praktycznie wszędzie – nie jest ona wymagającą rośliną tzn. wyrośnie nawet na piaszczystych, jałowych glebach, nie są jej straszne również bardzo niskie temperatury. Uprawiana jest też na grządkach.
Dla celów leczniczych wykorzystuje się kwiaty, które pojawiają się dopiero w drugim roku od wysiania nasion. Kwiaty kwitną w lipcu i sierpniu. Każdy z kwiatów kwitnie tylko przez kilka godzin. Zrywa się wówczas korony kwiatowe, które są bardzo delikatne, dlatego zbiorów należy dokonywać ostrożnie.
Dziewanna zawiera w sobie mnóstwo składników odżywczych. Są to saponiny, związki śluzowe, flawonoidy, żywice, karotenoidy, olejki eteryczny, kumaryna, cukry. Wszystkie te związki wykazują działanie lecznicze. Dziewanna działa leczniczo przede wszystkim na układ oddechowy. Zalegający w nim śluz rozrzedza i ułatwia jego odksztuszanie. Leczy chore gardło, stany zapalne oskrzeli, suchy, męczący kaszel, działa łagodząco w przypadku ataków astmy. Warto wówczas pić napar z suszonych kwiatów dziewanny. Dużą łyżkę kwiatów zalewamy szklanką wrzącej wody. Napar pomaga również na kaszel, katar, chrypkę.
Dobroczynne działanie wykazuje dziewanna również na układ pokarmowy, w przypadku nieżytu żołądka i jelit, chorobach wątroby, biegunkach, kolkach jelitowych i wątrobowych. Ma właściwości dezynfekujące, zewnętrznie stosowana jest na rany, owrzodzenia i hemoroidy. Nalewki z kwiatów stosuje się doustnie lub do nacierania bolących stawów i kości.
Kwiaty dziewanny możemy parzyć z innymi ziołami np. z tymiankiem i podbiałem.
TYN KUPAŁÓW (DZIEWÓW, Kraszów-Kresów)
Członkowie rodu: Kupała, Dziewanna, Krasatina, Dzildzielija
Główność: jednogłowy
Przynależność: Twer Swąta, Trzem Czarnogłowa, Tum Jeszy, Tyn Dziewów
Główny przybytek, miejsce przebywania: Ziemia, Wela, Niebo
Atrybuty
żywe: Brzęk (Jarząb-Brekinia) i Jarzębina, Sarna i Pies (Suka), Jaskółka, Dziewanna, Kalina i Chmiel, Bylica i Piołun oraz Dyptam, Paź Królowej
kamień: Biała Perła,
minerał: Żywa Woda (Sołwa
rzecz: Napoje (Piwo, Miód i Wino),
maści (barwy): Krwista Czerwona,
czerty i rezy (liczby): Czertę 6, Liczbę 6
taje (guzły) i gramoty (zapisy, sjenowity, wici): Taję K, Gramotę m
Miesiąc Czerwiec
Na Weli
Niwa (symbol): Niwa Ścieżki
Tyn: Dwór Perłowy
Wieńce i ofiary: Dziewanna, Kalina i Chmiel, Bylica i Piołun oraz Dyptam
Obrzędowy wypiek (potrawa, obiad – potrawa obiata):
♣
KUPAŁA-DZIWIEŃ
Postacie-wcielenia (równe miana): Dziwien-Kupała, Dziwien-Kapała i Dziwień-Wesel
Inne nazwania jego osoby (przydomki): Jest określany jako Pan Żądzy i Władca Połowu, Krasz, Kreszeń, Kres, Kryszna, Lubicz, Pust.
Zajmowany krag:Mogtowie, Piąty Krąg
funkcja (zakres działania): zarządza żądzą i łowami we wszelkiej ich postaci
ród: Dziewów
pochodzenie: Dzięgle: Czarnogłów i Białoboga
narzędzia czarowne – oznaki władzy: posługuje się Berło-Członem zwanym Kapałą i Piszczałką-Piszczelą (Pałąjącą Pieszczącą Piszczelką).
Pomocnicy (Stworze – bogunowie): Kąpielniki
Wizerunki:
Kupała-Dziwień
Znaczenie mian i imion oraz przydomków, i ważniejsze pojęcia wywodzone z jego miana:
kap, kaplica
Para przydomków to Kupała i Kapała. W obu zawarte są bliskie sobie znaczenia wywodzące się z rdzenia kup (kap, kąp) i pała, tylko że określają one (i akcentują) nieco odmienne funkcje boga. Jest to krąg takich znaczeń, jak kąpiel, kąpać się (rus. kupatsja), kuper (pośladek, wzgórek), kupa (skupienie, bycie razem w gromadzie, skupisko), kupno (kupować, zakup) – wymiana (związane z wianowaniem, a potem rozszerzone znaczeniowo na każdy zakup), kucia (pochwa), kop – kopiący, kop – dzida (męskość bóstwa), kopuła (Dziwień był współtwórcą Kopuły Niebios – Nieba Wysokiego), kopułowanie (kopulacja), kąp – szynka (kąper-kuper), kąpać, kąpiel, skąd Kupajła – obrzęd (jedna z głównych części Święta Kresu obchodzonego 20-26 czerwca). Inne znaczenia bliskie to: kępa – krzaczaste skupisko (Kupała jest bogiem obficie owłosionym w specyficzny kępiasty sposób, czyniący go także fizycznie Dziwieniem), kapać – kpić, kap – kpiarz, kap – cap, kacap – lubieżnik, rozpustnik, kapa – przykrycie odświętne, kapica – przykrycie, suknia, kapka – kropla, kapałka – serwatka, sperma, kapalica – napój obrzędowy (alkoholowy z domieszaną spermą i serwatką lub mlekiem) czy wreszcie kap – posąg bóstwa, kaplica, kapiszta – świątynia, kopiec – święte wzgórze (pojęcia związane bezpośrednio z budowlami kultowymi).
Słowo kap nawiązuje etymologicznie do pojęcia kół: kołek, koło, kolić-kłuć-kluć i kołbić – wróżyć)b. Posadowione były na szczytach obłych gór lub wzgórz wynoszących się znacząco nad okolicę i uznawanych za święte. Otaczano je często kamiennymi wałami lub przy pomocy kamieni wyznaczano krąg – odzwierciedlenie Kręgu Bogów.
Kaplica – nosiła dawniej nazwę kapły. Kapły były małymi budynkami przy kapisztach, w których przechowywano przedmioty kultu (np. Czarnego Ogiera Trzygława w Szczecinie, chorągwie, małe posążki) i narzędzia kultu (np. topory ofiarne, naczynia), a także skarby ofiarowane bogu. Kapły budowano również przy świętych źródłach, obejmując je niejako i zakrywając ścianami budowli, aby je uchronić przed profanacją. Kapka-kapla-kapja-kapelka – kropla. Kapła mogła otaczać nie tylko źródło kapiące świętą wodą, lecz i ołtarz ofiarny. Wtedy była rodzajem półziemianki, a kapała tu nie woda, lecz krew ofiarna. Kapła była także domem kapłana czy ofiarnika sprawującego kult przy większym obiekcie w kompleksie świętym. Najprostsza i najmniejsza kapła była stawiana kapowi, czyli posągowi boga czczonego przez zdrugę, ród, indywidualnie, przez społeczność wsi czy opola. Mieściła ona w sobie tylko posąg albo była zredukowana do daszku chroniącego bóstwo przed kapaniem-deszczem. Nazywano ją kapliczką i stawiano pod świętymi drzewami, na rozstajach, w szczególnych miejscach.
Pojęcia kaplicy i kapliczki przejęło chrześcijaństwo, tak samo jak pojęcie kościoła.
Warto zaznaczyć bliski związek pojęć takich, jak: kap – posąg bóstwa, kapiszta – świątynia, kaplica-kapła – rodzaj małej świątyni, Kupała – Dziwień, bóg Żądzy, kapłan -osoba sprawująca kult i obrzędy, kapa – czechół (obrzędowy obrus), kapica – strój kapłański, kapalica (kapałka) – serwatka, która była obrzędowym napojem (mieszana z wodą deszczową spadającą z nieba, jako płyn powstający przy robieniu sera)c; czy nawiązujących do śmierci pojęć opartych na znaczeniu kapać – marnieć, umierać.
dziw
Najpierw omówimy miana Dziwień i Dziewanna, bowiem są to pierwsze, najważniejsze imiona tej pary. Z nimi wiąże się też bezpośrednio objaśnienie wszystkich przydomków Dziewanny. Dziwień jest obecnie bardziej znany pod swoim przydomkiem Kupała niż pod głównym imieniem, Miano Dziwień łączy w sobie szereg pojęć wywodzących się od diews – bóg. To dwuczłonowe imię (Diw-weń) znaczy – bóg Wianujący (Wieńczący). Taką samą wymowę ma imię jego małżonki, Wenić znaczyło kupować, dobijać targu, kończyć. Wenią nazywano ogólnie dobry czas, dobrą, słoneczną pogodę, powietrze, a także zapach (woń), pojęcie wianowania wiąże się ze zwyczajem kupowania kobiety i dobijania targu małżeńskiego, bowiem w starożytności kupowało się żonę. Ten szczególny rodzaj kupna nazywano wianowaniem. Z czasem zasady wianowania i wiana uległy przemianom, ale echo tego zwyczaju jest obecne do dzisiaj w obrzędach weselnych. Weselu i małżeństwu patronowali Dziewowie (także Mokosze i Rodowie), a samym zaślubinom nawet Prowe – czuwający też nad tym, by nie łamać prawa, zwyczaju i przysięgi. Składano wtedy ofiary wszystkim bogom, jako że małżeństwo to inicjacja – akt wszechstronny i wszechobejmujący. Wesele, jako akt zdjęcia pannie wianka symbolizującego wolność, było drugim szczeblem plemiennej inicjacji, sankcjonującym dojrzałość młodych do założenia rodziny i nowego gospodarstwa. Pierwszym była dojrzałość rozrodcza – nabywana w obrzędzie Postrzyżyn chłopców i Siudów dziewczyn (po których dziewczyna nabywała prawo do noszenia wianka). Dziewowie, jako Opiekunowie Miłości i bogowie Żądzy, byli darczyńcami (dawcami) i opiekunami tego aktu zwieńczającego (a w sensie dosłownym odwieńczającego) miłość młodych. Z rdzenia diews wypływają trzy ważne rodzaje znaczeń wiążących się poprzez mit w jeden krąg. Mit ten nie dotyczy jednak bezpośrednio Dziewów, lecz syna Dziewanny i Łada – Diwa-Ładziwa [patrz w następnych tajach].
Pierwszy krąg znaczeń sprowadza się do określenia kobiecości w całym jej zakresie, od pojęcia dziewica poprzez dziewczyna, dziewka, dziewa, dziwa do dziwka (lubieżna, rozpustna) i znaczenia zawartego w pojęciach dzieci, dziatwy (rodzącej się z dziewek) czy dziewierza. Te wszystkie określenia zawarte są w przydomku Dziewanny Dziewuna,
Drugi rodzaj znaczeń sprowadza się do pojęcia dzikości, nieokiełznania, żądzy, nieopanowania, dziwy, dziwoki = dziki. Tu wchodzi także określenie dźwięk – krzyk, głos, dziki hałas, dzwonek (źwonek – narzędzie magiczne odstraszające złe moce) i wreszcie dźwiganie – ruch, walka, podnoszenie (dwiżiti, podwig – walka, dwiżenje – ruch). Ten rodzaj odniesień określa przydomek Dziwa.
Trzeci rodzaj sprowadza się do pojęcia dziwności, dziwu, zadziwienia wywodzącego się z diwiti – patrzeć i diewas – bóg (jaśniejący, objawiający się). Tu także należy włączyć blisko spokrewnione dzięki, dziękować, dziękczynić, wdzięczność – oddawanie czci. Tym znaczeniom odpowiada przydomek Dziewa.
Ostatni przydomek Dziwienia, Wesel, jest bardzo ciekawy przez wyrażoną fizycznie w brzmieniu słowa (za pomocą odwrócenia sylaby) opozycję Dziwienia i Welesa (Wesel – Weles), dwóch odwiecznych wrogów ścierających się nieustannie w nierozstrzygniętych potyczkach. Raz zwycięża jeden, raz drugi. Niewątpliwie mamy tu do czynienia z nieprzypadkowym przestawieniem, które świadomie oddaje przeciwieństwo sensu.
WELES – miano Pana Weli, Władcy Zaświatów, boga Śmierci – rozkłada się na dwa człony wel- i -les. Pierwszy z nich oprócz pojęcia Władający Welą, Wel – mieszkaniec i król Welów (Zmarłych) znaczy także wielki (welmi – wielki). Człon -les określa władającego lasem (symbolem siedliska tajemniczych i ciemnych sił, bezładu i Zaświatów). Weles jest władcą Welańskiego Lasu – Rajca położonego w Nawi Raju -miejsca odpoczynku wojowników.
WESEL – miano Władcy Żądzy i Miłości, Siewcy Życia, Dawcy Rozkoszy rozkłada się na człony wes- i –sel. Człon pierwszy jest wywodzony od was – światło, wes – wesoły, wasara – dzień, wesna – wiosna, wasara (powasaris) – lato. Człon -sel stanowi wzmocnienie tego znaczenia: sol (soł) – słońce (sołnce) albo sel – sła (posyłać, mościć, ścielić (posłanie). Oznacza więc Ślącego Wiosnę, Ścielącego Światło, wesołego i słonecznego Siewcę Rozkoszy i Radościa.
Warto też w tym miejscu dodać, że Welon, własność Welesa, został mu skradziony przez Dziwienia i stał się symbolem małżeństwa zamiast śmierci.
♣
Dziewanna
Postacie-wcielenia (równe miana): Dziewanna-Dziewa, Dziewanna-Dziewuna i Dziewanna-Dziwa.
Inne nazwania jego osoby (przydomki): Pani Miłości i Pani Uczucia, Pani Łaski (Łaskawa), Krasa, Kresa, Kresduna, Krestona, Pani Krasna, Pani Czerwona, Czaropani
Zajmowany krag: Piąty Krąg
funkcja (zakres działania): włada niepodzielnie uczuciem, które nie jest sterowane rozumem lecz odczuciem, zadaje miłosne jady i je uśmierza, z tego powodu nazywana jest Łaskawą
ród: Dziewowie
pochodzenie: Dzięgle – Czarnogłów i Białoboga
narzędzia czarowne – oznaki władzy: Złotą Obręczą (Obrączką) i Pąkiem Róży Szypszyny, Na jej piersiach lub ramionach siedzą też zawsze dwa Motyle Pazie Królowej – Czarny i Niebieski – pierwszy jest posłańcem miłości płochej (chwilowej, nieszczęśliwej), drugi miłości dozgonnej(pełnej i szczęśliwej).
Pomocnicy (Stworze – bogunowie): Rusałki
Wizerunki:
Dziewanna-Dziewa
Dziewanna – Dziewuna
Dziewanna-Dziwa – Na Jeleniu z Duszami w Zaświaty
Dziewanna w postaci Dziwego Motyla pazia królowej – Rusałki
Przepołowione Jajo Dziewanny – jej córki Krasatina i Dzieldzielija
Dziewanna w lecznictwie
Dziewanna to roślina dwuletnia z rodziny trędownikowatych. Pochodzi z południowo-zachodniej Azji. Naturalnie występuje w całej Europie i Afryce Północnej oraz Ameryce Pólnocnej i Południowej. Znana była juz w starożytności. W Grecji znano jej działanie lecznicze i uważano, że ma nadzwyczajną moc. Wykonywano z niej amulety. Hipokrates stosował tę roślinę w praktykach medycznych. W Polsce również popularna i używana w lecznictwie od niepamiętnych czasów. Dawniej uważano, że nalewka z dziewanny chroni przed czarami i odpędza złe duchy. Surowcem leczniczym są kwiaty zbierane ze stanu naturalnego, rzadziej z upraw.
Kwiaty dziewanny zawierają śluzy, saponiny, gorycze, flawonoidy, antoksantyny, kwasy organiczne (jabłkowy),związki tłuszczowe,olejek eteryczny,węglowodany oraz sole mineralne (fosfor,potas,wapń, chlor,żelazo i w dużych ilościach krzem).
Działanie: Wykrztuśie, sluzowe, przeciwcukrzycowe, dezynfekujące
Dziewanna działa leczniczo przede wszystkim na układ oddechowy. Zalegający w nim śluz rozrzedza i ułatwia jego odksztuszanie. Leczy chore gardło, stany zapalne oskrzeli, suchy, męczący kaszel, działa łagodząco w przypadku ataków astmy. Doustnie podawane wyciągi z dziewanny mają nieznaczne działanie moczopędne i napotne. Stosowane zewnętrznie na skórę kwiaty działają odmiękczająco, gojąco i przeciwzapalnie. W lecznictwie ludowym stosowano także korzeń dziewanny w walce z biegunkami, liście w celu pędzenia moczu i sproszkowane nasiona jako dodatek do maści na gojenie zaropiałych ran. Odwar z kwiatów dziewanny drobnokwiatowej wypity przed snem z domieszką miodu gwarantował łatwość zasypiania.
Odwar z dziewanny: 1 łyżkę suszonych kwiatów zalewa się 1 szklanką wrzątku i wypija się po 1/4 szklanki co 2 godziny. Odwar taki może także służyć do płukania gardła. Kwiat dziewanny może byc łączony z innymi ziołami takimi jak: tymianek, liście podbiału. Należy zmieszać razem po 20 g wymienionych ziół i parzyć w proporcjach: 1 łyżka ziłó na 1 szklankę wrzątku.
Odwary z kwiatów i liści dziewannych używane sa jako nasiadówki w przypadku żylaków odbytu, zaś świeże liście ugotowane w mleku można przykłądać na oparzenia.
Zastosowanie dziewanny: Dobroczynne działanie wykazuje dziewanna na układ pokarmowy, w przypadku nieżytu żołądka i jelit, chorobach wątroby, biegunkach, kolkach jelitowych i wątrobowych. Ma właściwości dezynfekujące, zewnętrznie stosowana jest na rany, owrzodzenia i hemoroidy.
Alkoholowa nalewka z dziewanny
Polecana szczególnie dla osób cierpiących na zapalenia korzonków nerwowych
Do przygotowania nalewki będzi epotrzbowali:100 g płatków kwiatów dziewanny
0,5 l oraz 70 % wódki zrobionej ze spirytusu i przegotowanej wody.
Przygotowanie
100 g płatków kwiatu dziewanny wielokwiatowej wsypać do słoja i zalać 0, 5 l wódki ( 70 % ). Przez trzy tygodnie słój szczelnie zamknąć i trzymać w słońcu. Po tym czasie nalewkę zlać i przefiltrować. Rozlać do butelek i szczelnie zakorkować. Odstawić na jeden miesiąc.
Zastosowanie dziewanny w kosmetyce
Odwar z rośliny jest środkiem rozjaśniającym włosy, nadaje im połysk
Wyciągi dodaje się do preparatów kosmetycznych, do kremów, maseczek ze względu na ich działanie zmiękczające i wygładzające skórę
Regularne mycie twarzy w naparze z dziewanny poprawia wygląd skóry
Dziewanna z Bogowie Polscy.net
http://www.bogowiepolscy.net/dziewanna-1.html
„A jako że państwu Lechitów wydarzyło się powstać na obszarze
zawierającym lasy i gaje, o których starożytni wierzyli […]
że Diana rości sobie władztwo nad nimi […] przeto […]
Diana w ich języku Dziewanną zwana [wraz z ] Marzanną
cieszyły się szczególnym kultem i szczególnym nabożeństwem.”
— Jan Długosz, Kroniki Sławnego Królestwa Polskiego, 1455 r.
„Džiwica, bogini lasów i myślistwa, osobliwie u południowych Łużyczan.
Piękna ta niewiasta z łukiem i strzałami (třjelba)
ma charty (khort). […] Sądzą, że poluje ona i przy świetle księzyca.”
— Oskar Kolberg (1814-1890) o wierzeniach łużyckich.
Dziewanna – pani lasów i gajów
Grzegorz Niedzielski
Bogini Dziewanna (ilustracja: K.Perkowski)
– Roczniki Długosza 1455 (Dziewanna-Diana jako bogini lasów i gajów).
– Kronika Miechowity 1521 (Dziewanna jako bogini Diana).
– Marcin Kromer, De origine… , 1555 (Ziewonia-Marzanna, opis obrzędu).
– Aleksander Gwagnin, Kronika Sarmacji…, 1578 (Diania – Ziewonia, opis obrzędu na Śląsku).
– Maciej Stryjkowski 1582 (Dziewanna-Ziewonna-Marzanna i opis obrzędu).
– Joachim Bielski 1597 (Ziewana-Diana-Marzanna i opis obrzędu).
– Marcin z Urzędowa 1543–1553 (opis żywego obrzędu Sobótki ku czci „Artemidy-Diany”).
2. Kolejne szczególnie istotne ślady to przekazy etnograficzne o łużyckiej bogini Dziwicy (polującej z psami) oraz o zaklęciu ludowym do dziewanny (rośliny) z terenu lubelskiego, a dotyczącym uleczenia bydła. Oba zapisy (opublikowane przez Oskara Kolberga) zamieszczamy w poniższym artykule. Warte odnotowania są również Dziwożony – boginki z polskich wierzeń ludowych (opisywane jako szkaradne lub piękne), jak wynika z przeprowadzonej rekonstrukcji pierwotnie zapewne istoty z orszaku bogini (lub zniekształcony ślad samej bogini). Następnie z terenu Słowiańszczyzny południowej boginki Samodivy – w wierzeniach ludowych piękne, jasnowłose, w szatach z piór (umożliwiających latanie), uwodzące młodzieńców i identycznie jak staropolska Dziewanna i łużycka Dziwica zamieszkujące lasy, władające łukiem, a nawet dosiadające zwierząt, np. jeleni. Powracając do Polski, w odniesieniu do ludowej wiedzy o gwiazdach, takie określenia wieczornej Wenus jak: Zwierzynka, Zwiernica, Zwierza Gwiazda, Wilcza Gwiazda, Gwiazda Wołu, Gwiazda Zającowa i Gwiazda Bydlęca pozwala łączyć pojęcie Gwiazdy Wieczornej z boginią Dziewanną jak i łużycką Dziwicą. W powyższym kontekście kolejna interesująca postać to dolnośląska Waleska (Valeska, Walaszka) – piękna, złotowłosa, niezwykle silna, polująca, władająca magicznym łukiem, równocześnie legendarna założycielka Kłodzka. Warto również zauważyć, iż na podstawie źródeł i zapisów etnograficznych niezwykle trudno orzec czy Dziewanna i Marzanna to w istocie jedna czy dwie boginie. Bardzo możliwe, że oba rozumienia ich postaci funkcjonowały równolegle, np. w zależności od regionu.
3. Poszukując powiązań na tle indoeuropejskim należałoby wziąć pod uwagę imiona bogiń utworzone od praindoeuropejskiego rdzenia *di-„świecić jaśnieć”. Tu w pierwszym rzędzie utożsamiana z Dziewanną rzymska Diana czy łączona z Ceres bogini Dea Dia (por. utożsamienie Ceres i Marzanny oraz zjawisko jedności Marzanny i Dziewanny w obrzędowości ludowej) i celtycka/galijska bogini Divona/Devona. Ponadto takie znaczenia jak: dziewiczość (w pierwotnym znaczeniu młodości), władanie lasami, patronowanie wiośnie i zwierzętom, wszelkim ziołom, obdarzanie światłem i ogniem – pozwalają uwzględnić (oprócz wspomnianej Diany) grecką „dawczynię ognia”, „światłonośną”, dzierżącą pochodnię i odzianą w żółte szaty Artemidę, a także celtycką ognistą Brigid. Warte uwagi są także liczne i wyraźne zbieżności obrzędowe – w odniesieniu do bogiń wspomnianych powyżej – u ludów słowiańskich, germańskich, celtyckich, jak i starożytnych Greków i Rzymian.
4. Jak wynika z przedstawionych powiązań – unikatowy polski/ludowy kult Matki Boskiej Gromnicznej uznać można za jeden z najważniejszych śladów pamięci o bogini Dziewannie (por. ziele dziewanny zwane „królewską świecą” i stanowiące dawniej podstawowy materiał do wytwarzania knotów do świec, przyozdabianie świec-gromnic gałązkami świerka i tym podobne). Wskazać można tu na szereg „światłonośnych”, „leśnych-iglastych” i „wilczych” powiązań z: litewską boginią Žvėrūną, celtyckim świętem Imbolc i kultem bogini Brygid, boginiami Dianą (zwaną także Luciną) i dzierżącą pochodnię Artemidą, a także z symboliką innego święta – Dnia św. Łucji zastępującej tu kult dawnej, germańskiej bogini Lusse – odpowiedniczki rzymskiej Diany.
5. Za świętą roślinę bogini Dziewanny należy uznać w pierwszym rzędzie światłolubną i kwitnącą na żółto dziewannę (Verbascum L.), która według wierzeń ludowych posiada moc uleczenia zwierząt, ponadto zwana jest „panną-dziewanną”, „panną-dziwaną”, „matką wszystkich ziół”, uznawana za warkoczyki ludowej Matki Boskiej, w tradycji dająca światło świecy i sobótkowy ogień (por. ogniste cechy bogini Artemidy). Kolejne zioła, których symbolika wskazuje na związki z dawną boginią lasów i gajów to przede wszystkim bylica, w Polsce podobnie jak dziewanna nazywana „matką wszystkich ziół” (jej nazwa łacińska – „Artemisia” – pochodzi wręcz od imienia bogini Artemidy) oraz dziurawiec zwany w Polsce zielem boginki. Wszystkie trzy powyższe zioła związane są trwale w tradycji ludowej z ogniem/światłem i Nocą Świętojańską / Sobótką. Drzewa poświęcone bogini Dziewannie – poprzez silnie utożsamiany z nią wczesnowiosenny i obowiązkowo iglasty Gaik (Latko) – to przede wszystkim wiecznie zielone sosna i świerk. Co interesujące gałęzie drzew iglastych wykorzystywano również do przystrajania posągów rzymskiej Diany (sosnowy wianek) i poświęcano greckiej Artemidzie (jodła). Święte zwierzęta Dziewanny to psy, szczególnie myśliwskie, następnie wilki i co prawdopodobne na tle powiązań przedstawionych w tekście, jeleń i zając. (KP)
Dziewanna – pani lasów i gajów
Grzegorz Niedzielski
1. Źródła
Dziewanna-Diana ze strony Marii Bucardi
13.08. Swieto Bogini Diany – lacinska Diana a grecka Artemis to bogini lowow, przyrody (swiata roslinnego i zwierzecego), gory, lasow, gajow, zrodel leczniczych, Ksiezyca.
Dla mnie Swieto Bogini Diany to Swieto Przyrody, czyli dzien
w ktorym dziekuje silom Natury za wszelka pomoc i wsparcie.Dla mnie to takze dzien w ktorym czcze przyslowiowa minuta milczenia w ogniu 5 bialych swiec – wszelkie dusze kobiet, ktore niewinnie zginely meczenska smiercia w wyniku pogromu czarownic.
To wlasnie Diana byla uznawana za Boginie czarownic, ktora
w czasie nocy Walpurgii miala kontakty z „Diablem”.Pogromy czarownic w ktorych na podstawie zawisci
i wyssanych z palca dowodow ginely setki niewinnych kobiet przez dlugie lata byly obiektem mojej pracy naukowej, dlatego temat jest mi niezmiernie bliski i wspolczucie dla ofiar pogromu jest niezmiernie szczere i glebokie. Kazda z kobiet mogla pasc ofiara przemocy, jesli ktos inny zazdroscil jej urody, partnera, pozycji czy innych. Na kazda kobiete mogl pasc zarzut czarow
a w trakcie tortur kazda kobieta byla zmuszona przyznac sie do tego, co jej zarzucano.W tym miejscu pragne poswiecic odrobinke energii na temat procesow o czary -> wiecej TUTAJ
Dziewanna – ziolo Diany
Z boginia Diana w naszej rodzimej mitologii slowianskiej Dlugosz utozsamial dziewanne i to wlasnie dziewanna jest dla mnie symbolem dla tego swieta.
Poduszeczka wypelniona kwiatem dziewanny zapewnia spokojne i piekna sny. Dziewanna jest niezastapiona w magii ochronnej, usuwa zle energie, chroni przed klatwa i urokiem.
Do rytualow magicznych i na oltarzyki mozna stosowac zywe lub suszone kwiaty.
Idealna w polaczeniach z magicznym zielem Damiany
wiecej na temat Damiany-> TUTAJ
Miód z dziewanny – działanie ochronne, a także przeciwkaszlowe i wzmacniające
Przygotowanie:
Świeże kwiaty dziewanny wkładamy do słoiczka i zalewamy miodem. Słoiczek powinien być w całości wypełniony kwiatem. Miód powinien w całości przykryć wszystkie kwiaty. Następnie słoiczek zakręcamy i odstawiamy aż na 6 tygodni w cieple ciemne miejsce. Raz na kilka dni słoiczek wstrząsamy lub stawiamy na wieczku i po kilkunastu minutach znów odwracamy wieczkiem do góry. Gdy miód jest gotowy spożywamy po 1-3 łyżeczek na surowo, bez podgrzewania i bez gotowania. Kwiaty oczywiście można zjeść 🙂
Talizmanem Bogini Diany jest Amazonit – więcej TUTAJ
http://farmakognozja.farmacja.pl/baz_suro/baza.php?klasa=flos&id=28
ang.: Mullein flower syn.: Corolla Verbasci, Korona dziewanny
Roślina:Verbascum thapsus L. – Dziewanna drobnokwiatowa
Verbascum densiflorum Bertol. (V. thapsiforme Schrad.) – Dziewanna wielkokwiatowa
Verbascum phlomoides L. – Dziewanna kutnerowata
Rodzina: Scrophulariaceae – trędownikowate <td „=”” align=”justify” valign=”TOP”>Zawiera polisacharydy: śluz do 3%, cukier inwertowany. Duże znaczenie mają również saponiny (werbaskosaponina) i flawonoidy (rutozyd, diosmina). Surowiec zawiera oprócz tego irydoidy: aukubinę i katalpol. Występują również karotenoidy.
Opis surowca: Surowiec stanowią wysuszone korony dziewann wraz z przyrośniętymi do nich pręcikami. Korony te mogą pochodzić od trzech wymienionych wyżej gatunków z rodzaju Verbascum. Wskaźnik pęcznienia dla surowca musi być wyższy od 9. Kwiaty dziewanny zbiera się w pełni kwitnienia, a następnie szybko suszy – tak, aby zachował złocistą barwę.
Związki czynne: Działanie: Expectorans.
Surowiec ma działanie osłaniające i wykrztuśne. Wykazuje także właściwości przeciwwirusowe. Ze względu na małą trwałość surowca jest on rzadko stosowany jako składnik mieszanek czy samodzielny lek. Produkuje się za to syrop z dziewanny (Sirupus Verbasci). Może on być z powodzeniem stosowany w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych z utrudnionym odkrztuszaniem wydzieliny i w leczeniu grypy.Stanowiska: Rośliny w Polsce dość powszechnie spotykane.
Wygląd zewnętrzny: Korona jest 5-cio płatkowa, żółtozłocista, w części dolnej przechodzi w rurkę. Dwa górne płatki są mniejsze, trzy dolne większe. Wszystkie płatki są owłosione po zewnętrznej stronie. Dwa pręciki przy największym płatku są dłuższe, posiadają jasnożółte podłużnie zawisłe pylniki. Trzy pozostałe pręciki mają nitki biało owłosione.
Surowiec ma delikatny, słodkawy zapach. Smak również słodkawy.Cechy anatomiczne: W obrazie mikroskopowym widoczne liczne, całe bądź połamane, włoski choinowate (z zewnętrznej powierzchni korony) oraz całe lub połamane jednokomórkowe włoski maczugowate (z nitek pręcików). Liczne jajowate ziarna pyłku o drobnoziarnistej egzemie. Charakterystyczne są fragmenty włóknistej, warstwy pylnika – widać w nich gwiazdkowe zgrubienia ścian komórkowych .
