Czeremcha - Jesień 2023 w Świątyniach Światła Świata

Czeremcha – Jesień 2023 w Świątyniach Światła Świata

Przeżyłem 70 lat nie wiedząc jak wspaniałą roślinę mam pod ręką i jakie wspaniałe – o cudownych właściwościach i bardzo smaczne – są jej owoce. To dzisiejsza bohaterka naszego fotoreportażu z Jesiennych Świątyń Światła Świata pod Krakowem. Czeremcha.

Napisałem że przeżyłem 70 lat nie znając właściwości czeremchy, krzewu obok którego od lat przechodziłem i podziwiałem go , ale nie smakowałem, przemierzając Święty Gaj Czeremchowy w Świątyni Światła Świata w Olszanicy niedaleko Balic.

To tutaj znajduje się wejście u podstawy wzgórza Świętego w Olszanicy do tego starego Świętego Gaju. Czeremchy są tutaj drzewami a nie krzewami, więc wyobraźcie sobie ile muszą mieć lat. Wejście jest trudne, przez łany pokrzyw, między dwoma wielkimi polami uprawnymi. Kiedy są obsiane zbożem albo rzepakiem nie ma problemu , można przejść miedzą do miejsca w którym gaj się rozszerza a jego środkiem biegnie wygodna dróżka. W tym, roku pola obsiano kukurydzą, która teraz kiedy dojrzała zupełnie uniemożliwia wejście od dołu, od podnóża.

Fenio, czyli Fenix oczywiście przepchałby się przez te chaszcze, ale dosłownie o miedzę dalej mamy kolejny gaj czeremchowy, dużo młodszy,, którym można łatwo wejść na wzgórze i nie brakuje tam owocujących krzewów. Zainteresowałem sie czeremchą dwa lata temu i wtedy po raz pierwszy skosztowałem owoców. Kiedyś wczesniej, bardzo dawno próbowałem ich, ale okazały się wtedy gorzkie i cierpkie. Miały też dziwny aromat. Cóż byłem wtedy za młody i za głupi żeby docenić ten wspaniały krzew. Jak ktoś się nie zna, nie wie, nie posiada wiedy to oczywiście musi pobłądzić. Odrzuciłem te owoce jako niesmaczne na wiele dziesięcioleci.To pokazuje jak kręta może być droga wiodąca do PRAWDY, i że można jakiejś prawdy szukać całe życie mając ją pod samym nosem i przed samymi oczami.

Tu Fenio, przenajszczęśliwszy pies na świecie, po siedmiu już prawie latach rehabilitacji. Przeżywa jesień na swój psi sposób. Radośnie, w podekscytowaniu, na granicy przyjemności graniczącej z ekstazą – Jak każdy codzienny wyjazd w dziką przyrodę. Uwielbiam w psach ten ich zapał i umiejętność przeżywania wszystkiego całym sobą w każdej sekundzie. To jest prawdziwe taoistyczne i buddyjskie Tu i Teraz. Ciągnie psa do lasu i w dzikie pola, nic dziwnego, mimo tysiącleci życia tych zwierząt w ludzkiej cywilizacji. Nas ludzi przecież też ciągnie.

To trzecia z rzędu jesień kiedy przyjeżdżam tutaj specjalnie, każdego tygodnia od połowy września po to żeby się najeść czeremchy. Co roku sytuacja pogodowa jest inna i co roku inna jest tutejsza czeremcha, o innej porze dojrzewa do tego najsmaczniejszego swojego stanu, kiedy owoc jest słodki, a jednocześnie troszkę cierpki i nieco gorzkawy. Owoce tutaj są duże , niewiele mniejsze od owoców dzikiej czereśni w suchym, gorącym roku. To na obrazku na górze i na dole to oczywiście nie czeremcha – to obraz bujnej jesieni sypiącej ze wszystkich stron owocami, zielem, nasionami, orzechami, korzeniami, korą, czymkolwiek się da.

Tutaj Czeremcha, nasza bohaterka, młody krzak. Zdaję sobie sprawę, że ten mój fotoreportaż i informacje o pożytkach z czeremchy są troszkę spóźnione – zwłaszcza na południu Polski w tej chwili owoce już mają szczyt za sobą, na wielu krzewach zasychają, albo opadają na ziemię. Nie miałem czasu na obróbkę zdjęć i napisane tego tekstu – zajęła mnie bardziej niż bym chciał Lekcja 18.

Nawłoć – na którą często narzekamy jako na gatunek inwazyjny. Tak naprawdę mimo że taka agresywna ma bardzo pożyteczne dla zdrowia właściwości. Miód nawłociowy jest też bardzo ciekawy.

Owoce- Piękna sprawa, kiedy się dokładnie wie kiedy je zerwać i zjeść. Te tutaj były idealne z końcem września. Wtedy ich smak był biorąc w proporcjach w 90% słodki, a nawet bardzo słodki, w 7% cierpki, w 2 cierpki, w 1% gorzkawy. Niesłychany, nieporównywalny oczywiście z żadnym innym owocem aromat. Teraz jest już inaczej, w smak wkrada się nuta fermentacji, soku jest mniej, owoce marszczą się i zasychają.

Owoc ma pestkę jak dzika czereśnia, trochę mniejszą. Już w pierwszym roku kiedy w ramach doświadczenia, wiedząc że owoce czeremchy nie są trujące ani nie powinny spowodować jakichś sensacji żołądkowych odkryłem, że niesłychanie poprawiają trawienie. Było to tak, że pojechaliśmy na spacer po jakimś obfitym obiedzie, weszliśmy w ten gaj i coś mnie tknęło żeby jeszcze raz spróbować. Kto wie, może to był podszept organizmu niego „przejedzonego”. Zjadłem wtedy cztery duże garście, bo kazało się że owoce są bardzo smaczne. Zanim doszliśmy do samochodu po jakichś 40 minutach nie tylko że nie czułem żadnego przejedzenia, ale wręcz poczułem się znowu głodny. Nie polecam więc czeremchy tym którzy chcą się odchudzać, chyba ze mają silną wolę.

Od impresji przejdźmy do bardziej ścisłych informacji bo warto poznać tę roślinę i spróbować jej, a nawet używać na stałe w postaci różnych przetworów. Podam tutaj garść w miarę sensownych szczegółów z różnych blogów z polskiego internetu. Wszystko co na czarno to jak zwykle nie moje słowa tylko artykuły oryginalne. Ale to co napisano mogę potwierdzić z własnego doświadczenia.

Czeremcha to drzewo lub duży krzew, powszechnie występujący na obszarze całej Polski. Ze względu na liczne właściwości zdrowotne i lecznicze, owoce czeremchy są często wykorzystywane jako surowiec zielarski. Gdzieniegdzie nazywają ją trzemchą albo smrodynią. Mnie jakoś nie śmierdzi tylko pachnie, chociaż kiedy owoce są niedojrzałe to mają nieco dziwny, bardzo intensywny i niepowtarzalny zapach.

Występuje na terenie całej Europy, a ponadto w Azji Mniejszej i w zachodniej części Syberii. W Polsce czeremcha jest uznawana za roślinę pospolitą – rośnie dziko na całym obszarze naszego kraju. Najczęściej jednak można ją zobaczyć w wilgotnych lasach łęgowych i olsach oraz w okolicach rzek, strumieni, jezior i innych zbiorników wodnych.

Choć czeremcha już w czasach starożytnych była powszechnie stosowana w medycynie ludowej, w Polsce wciąż można spotkać się z opinią, że jej owoce są trujące. Pogląd ten zapewne ma związek z tym, że w pestkach czeremchy znajduje się toksyczny cyjanowodór – nie zmienia to jednak faktu, że miąższ owoców można bez obaw jeść na surowo. Co więcej, czeremcha jest rośliną wykazującą liczne właściwości prozdrowotne – jako surowiec zielarski wykorzystywane są zarówno jej owoce, jak i liście, kwiaty czy kora.

Jakie są rodzaje czeremchy?

W Polsce najczęściej spotykane są dwa gatunki czeremchy: czeremcha zwyczajna i czeremcha amerykańska. Czeremcha zwyczajna, zwana również ptasią, występuje naturalnie na terenie Europy i w niektórych częściach Azji. Z kolei czeremcha amerykańska, inaczej późna, na Stary Kontynent została sprowadzona z Ameryki Północnej. Czym jeszcze się różnią?

Czeremcha zwyczajna:

jest mniejsza niż pozostałe gatunki czeremchy – drzewa osiągają do 15 m wysokości, a krzewy do 4 m;
ma gęstą, szeroką koronę i zwisające gałęzie;
liście mają owalny kształt i ząbkowane brzegi. Z wierzchu są matowe i mają ciemnozieloną barwę, a od spodu przybierają błękitny odcień;
kwitnie wiosną, wydając kwiaty o mocnym zapachu.

Czeremcha amerykańska:

jest większa od czeremchy zwyczajnej – w Europie osiąga wysokość do 20 m, a w Ameryce dorasta nawet do 35 m;
liście z wierzchu są błyszczące;
jej gałęzie wznoszą się ku górze w okresie kwitnienia, a opadają, gdy pojawiają się na nich owoce;
owocuje we wrześniu lub w październiku.

Czeremcha – właściwości zdrowotne i lecznicze

Owoce czeremchy mają wyrazisty, słodko-cierpki smak oraz intensywny aromat – niektórym osobom mogą więc nieco przypominać popularną aronię. Jednak czeremcha jest ceniona nie tylko za smak, ale też bogactwo cennych substancji, witamin i minerałów. Owoce czeremchy zawierają przede wszystkim: witaminę C, potas, wapń, fosfor, karotenoidy, flanowonoidy, antyoksydanty, rutynę oraz błonnik.

Tym samym owoce czeremchy wykazują liczne właściwości prozdrowotne i lecznicze.

Czeremcha w kuchni

Czeremcha może być spożywana pod kilkoma postaciami, stanowiąc ciekawe urozmaicenie i cenne uzupełnienie codziennej diety. Owoce czeremchy można z powodzeniem jeść na surowo, dodawać do koktajli, deserów czy sałatek, ususzyć lub wykorzystać do przygotowywania soków, dżemów, konfitur, galaretek i nalewek. Napary najczęściej przyrządza się z kwiatów i liści czeremchy, natomiast odwary – z kory i gałązek.

Przepis na nalewkę

W Polsce bardzo popularna jest zwłaszcza nalewka z czeremchy. To niezwykle aromatyczny trunek, który działa rozgrzewająco i wzmacniająco, dlatego jest chętnie stosowany w okresie przeziębień i grypy. Jak zrobić nalewkę z czeremchy? Do jej przygotowania potrzebne nam są całe owoce, które po zebraniu trzeba przebrać, odrzucając popsute lub niedojrzałe. Następnie należy je umyć, osuszyć, zalać alkoholem 40% lub mocniejszym i odstawić na 7 do 14 dni. Po upływie tego czasu nalewkę wystarczy odsączyć, a w razie potrzeby – dosłodzić według upodobań.

Choć właściwie nie ma większych przeciwwskazań do stosowania czeremchy, z ostrożnością należy ją spożywać podczas ciąży. Warto również wiedzieć, że duże ilości owoców czeremchy zjedzone w krótkim czasie mogą wywołać efekt przeczyszczający.

Czeremcha to roślina wykazująca liczne właściwości zdrowotne i lecznicze. Jej owoce są cenionym i często wykorzystywanym surowcem zielarskim o niemal wszechstronnym zastosowaniu – wzmacniają odporność, działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, detoksykująco i uspokajająco, a ponadto wspierają leczenie dolegliwości żołądkowo-jelitowych i mają korzystny wpływ na żeński układ rozrodczy.

Czeremcha, znana również jako Prunus, to rodzaj roślin z rodziny różowatych, obejmujący wiele gatunków i odmian. Wyróżnia się swoim pięknym kwitnieniem, charakterystycznymi owocami oraz różnorodnymi zastosowaniami. Zdobi ogrody, a jej owoce znajdują zastosowanie w kuchni. Jest popularna wśród ogrodników, jak i smakoszy.

Wiosną czeremcha zachwyca pięknymi białymi lub różowymi kwiatami. Kwiaty te, zazwyczaj zebrane w baldachy lub grona, przyciągają pszczoły i inne owady zapylające. Z kolei latem wykształca jadalne owoce o charakterystycznym smaku. Owoce mogą być zarówno kwaśne, jak i gorzko-słodkie, w zależności od gatunku i stanu dojrzałości. Wykorzystywane są one do przygotowywania przetworów, dżemów, syropów czy nawet alkoholowych nalewek. Odmiany czeremchy różnią się nieco w kształcie liści, kwiatów i owoców, ale ogólnie ich uprawa i właściwości są dość podobne.

U ogrodników można dostać sadzonki jeszcze innych gatunków niż dwa wymienione wyżej:

Czeremcha karłowata to niski krzew, który również traktowany jest jako roślina ozdobna. Jak wygląda drzewo czeremcha? Ma białe kwiaty i owocuje drobnymi, jadalnymi owocami.
Czeremcha stepowa rośnie dziko na obszarach stepowych Europy i Azji. Ma białe lub różowe kwiaty oraz czerwone owoce.
Czeremcha japońska to popularny gatunek czeremchy w Japonii, znany ze swoich spektakularnych, różowych kwiatów. Jest często sadzony jako drzewo ozdobne.
Czeremcha wirginijska to inny gatunek czeremchy amerykańskiej, o białych kwiatach i czerwonych owocach.
Czeremcha ostrolistna spotykana w Europie, jest znana również jako śliwa tarnina. Ma białe kwiaty i ciemnoniebieskie, kwaśne owoce, które są wykorzystywane do produkcji napojów alkoholowych.

witamina C, która wspomaga układ odpornościowy oraz działa jako przeciwutleniacz, chroniący komórki przed wpływem stresu oksydacyjnego. Owoce czeremchy zawierają także witaminę A, która jest ważna dla zdrowia skóry, wzroku oraz układu oddechowego. Właściwości czeremchy związane są także z dużą zawartością przeciwutleniaczy, które chronią komórki przed wolnymi rodnikami, opóźniając procesy starzenia. Owoce czeremchy mają lekko przeczyszczające działanie, dzięki czemu pomagają walczyć z zaparciami, regulując pracę układu trawiennego. Działanie moczopędne, pomaga regulować pracę układu moczowego. Owoce czeremchy działają także przeciwzapalnie. Zawarte w nich związki przeciwutleniające mają pozytywny wpływ na zdrowie układu krążenia poprzez ochronę naczyń krwionośnych przed uszkodzeniami i poprawę krążenia krwi.

Kwaśny smak czeremchy nadaje unikalny charakter dżemom i doskonale komponuje się z innymi owocami, takimi jak jabłka czy truskawki. Owoce świetnie nadają się do przygotowywania syropów, które można dodać do napojów, koktajli, deserów lub nalewek. Syrop czeremchowy dodaje ciekawego smaku i koloru różnym potrawom i napojom. Z owoców z można przygotować soki, lemoniady czy herbaty owocowe. Czeremcha może być dodawana do różnych wypieków, takich jak muffiny, ciasta, babeczki czy placuszki. Owoce można użyć do przygotowania domowych nalewek, które nabierają charakterystycznego smaku czeremchy.

Miłośnicy kwaśnych smaków, mogą spożywać owoce na surowo prosto z krzaka. Jednak najpopularniejszym sposobem spożywania owoców tej rośliny jest jedzenie ich w postaci przetworów, takich jak dżemy, konfitury, syropy czy galaretki. Dzięki przetworom owoce czeremchy stają się smaczniejsze i łatwiejsze do spożycia. Można je dodać do tostów, naleśników, deserów lub użyć jako dodatek do mięs.

należy pamiętać, że łodygi, liście czy nasiona rośliną mogą być trujące. Te części rośliny posiadają związki takie jak amygdalina, która w organizmie ulega rozkładowi i uwalnia cyjanowodór, związek trujący. Spożycie dużych ilości tych toksycznych części może prowadzić do niepożądanych objawów, takich jak nudności, wymioty, ból brzucha, zawroty głowy, a w skrajnych przypadkach poważnych zatruć.

Jako niezwykle ekspansywny gatunek ogranicza wzrost wielu innych roślin. Nie każdy jednak wie, że to także cenny surowiec zielarski, od dawna wykorzystywany w tradycyjnej medycynie ludowej.

czeremcha wykorzystywana jest od pokoleń w celach leczniczych. Dotyczy to zarówno kory, liści jak i owoców. Wprawdzie nie ma zbyt wielu badań w tym zakresie, jednak długa tradycja stosowania tej rośliny nie pozostawia wątpliwości, że jest to bardzo cenny surowiec zielarski.

Już dawno temu wiedziano, że czeremcha posiada właściwości bakteriobójcze czy właściwości detoksykacyjne. Owoce czeremchy pospolitej wykazują działanie ściągające, prezentują właściwości przeciwzapalne. Stosuje się je tradycyjnie w leczeniu dolegliwości żołądkowo-jelitowych, w łagodzeniu kaszlu, dolegliwości bólowych oraz jako środek znieczulający i odkażający.

Co zatem skrywa miąższ owoców czeremchy? Przede wszystkim duże ilości polifenoli, m.in. flawonoidów i antocyjanów, a także kwasy fenolowe, w tym pochodne kwasu rozmarynowego oraz garbniki. Poza tym owoce czeremchy zawierają witaminę C oraz związki mineralne (potas, magnez, wapń).

Z kolei kwiaty czeremchy, które obfitują we flawonoidy i olejek eteryczny, uznawane są za potencjalnie przydatne w łagodzeniu nerwobóli, stanów zapalnych wątroby oraz jako środek o ogólnym działaniu przeciwzapalnym.

Liście czeremchy natomiast również posiadają w swoim składzie związki polifenolowe (flawonoidy, kwasy fenolowe). Doceniano je w medycynie ludowej w szczególności jeśli chodzi o dolegliwości dermatologiczne. Właściwości zdrowotne liści czeremchy wykorzystywano m.in. w łagodzeniu ukąszeń owadów i węży, a także w leczeniu ran. Substancje biologicznie aktywne surowca prezentują bowiem działanie ściągające i antyseptyczne.

Zastosowanie owoców czeremchy

Choć owoce czeremchy charakteryzuje nieco cierpki smak, spośród wszystkich części rośliny to właśnie one są najczęściej wykorzystywane leczniczo i spożywczo. Wśród najważniejszych wskazań do ich tradycyjnego stosowania wymienia się: