To bardzo ważne odkrycia z naukowego punktu widzenia. Wskazują na funkcjonowanie ważnego szlaku komunikacyjnego, który mógł przebiegać doliną rzeki Soły. Niewykluczone, że łączył on tereny dorzecza Dunaju z obszarami położonymi na północ od Karpat. To bardzo ważne odkrycie, jeśli chodzi o najstarsze dzieje, czyli okres 2600 lat temu – powiedział w rozmowie z PAP Bogusław Chorąży.

Niezwykle istotna wartość naukowa

Archeolog z bielskiego muzeum w rozmowie z PAP wskazał, że odkryte zostały cztery skarby oraz sześć znalezisk luźnych. Łącznie to 40 wyrobów z brązu i żelaza datowanych na okres wczesnej epoki żelaza (750–400 p.n.e. – PAP).

Odkryte skarby prehistoryczne mają niezwykle istotną wartość naukową. Zestaw przedmiotów wchodzących w ich skład ma unikalny charakter. Dotyczy to zwłaszcza grzywien żelaznych datowanych na okres wczesnej epoki żelaza. Na ziemiach polskich, a także na terenie Europy Środkowej, zabytki te występują sporadycznie. Dwa egzemplarze takich grzywien odkryto na osiedlu obronnym w Biskupinie. Były one produkowane na obszarze górnodunajsko-reńskich ośrodków produkcyjnych, leżących na terenie dzisiejszej Szwajcarii, Lotaryngii, Alzacji i Bawarii – powiedział Bogusław Chorąży.

Grzywny produkowano dość długo – począwszy od okresu wczesnej epoki żelaza, poprzez okres dominacji celtyckiej aż do czasów rzymskich. Tym, odkrytym w beskidzkiej strefie, towarzyszą żelazne ozdoby obręczowe, także znajdowane pojedynczo poza skarbami, oraz sierpy żelazne. One również datowane są na wczesną epokę żelaza – dodał archeolog.

Chorąży poinformował, że drugim, równie cennym zespołem wyrobów, był skarb z Kobiernic. Składał się on 22 wyrobów: głównie przedmiotów brązowych lub bimetalicznych z brązu i żelaza – zapinek, szpil, bransolet spiralnych i naszyjników. Jeden przedmiot wykonany był z żelaza. Analiza porównawcza wskazuje jego datowanie na okres wczesnej epoki żelaza, tzw. okres halsztacki, czyli na czasy 600 – 500 r. p.n.e. – wyjaśnił.

Ważny szlak komunikacyjny

Zdaniem naukowca, odkryte skarby wskazują być może na funkcjonowanie ważnego szlaku komunikacyjnego. Niektóre zaobserwowane okoliczności towarzyszące złożeniu przedmiotów do ziemi wiązały się z przemyślanym działaniem. Nie jest wykluczone, że mogło ono mieć odniesienie do sfery duchowej i być przejawem religijno-obrzędowych zachowań człowieka prehistorycznego. Odkryte depozyty, a nawet znaleziska pojedynczych przedmiotów mogły stanowić rodzaj darów wotywnych – dodał.

Skarby w rejonie Kobiernic i Porąbki zostały odkryte w trakcie programu naukowego prowadzonego przez archeologów Bożenę i Bogusława Chorążych z Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej. Uczestniczyła w nim także grupa specjalistów w zakresie detekcji przedmiotów metalowych ze Stowarzyszenia Eksploracyjno-Historycznego Szaniec 1863 z Dąbrowy Górniczej pod kierownictwem Tomasza Pudełki. To on odkrył większość przedmiotów, które pokazane zostaną na wystawie – powiedział Chorąży.

Prace utrzymywane w tajemnicy

Wszystkie znaleziska zostaną zaprezentowane na przygotowywanej przez muzeum w Bielsku-Białej wystawie. Ujawnimy na niej odkrycia, których dokonaliśmy podczas badań począwszy od 2019 r. i trwających w kolejnych latach. To niezwykle efektowne, prehistoryczne znaleziska. Skarby mogą być najstarszymi przedmiotami z żelaza, jakie pojawiły się na tych ziemiach – powiedział Chorąży.

Jak poinformował, że choć prace trwały dłuższy czas, to były utrzymywane w tajemnicy w obawie przed domorosłymi eksploratorami.

Data otwarcia wystawy

Ekspozycja „Skarby z ziemi wydarte. Prehistoryczne wyroby z brązu i żelaza odkryte w rejonie beskidzkiego przełomu rzeki Soły” otwarta zostanie 28 kwietnia. Zobaczyć ją będzie można do 4 września.

Muzeum Historyczne w Bielsku-Białej jest instytucją kultury samorządu województwa śląskiego. Jego główną siedzibą jest zamek w centrum miasta. Został wzniesiony przypuszczalnie przez księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka, żyjącego na przełomie XIV i XV w. W XV i XVI w. nastąpiła jego rozbudowa. Na przestrzeni wieków należał do wielu rodzin. W 1752 r. zamek nabył Aleksander Sułkowski, który dwa lata później otrzymał tytuł książęcy w Bielsku. Zamek pozostał własnością tego rodu do 1945 r. Ostatnim właścicielem był Aleksander Ludwik Sułkowski, który zmarł w 1956 r.