Tekst  i opracowanie graficzne Goran Pavlovic ©© tłumaczenie i uwagi Czesław Białczyński

Traditional props commonly used by Krampus are: bells, a birch switch, a back fruit (grape) picking basket, chains…He is accompanied by the „dark faced demons”, otherwise known as „the dead”…And the hag…And the bride…Random? Or not random?

So…

Gdybym był jednym z tych małych dzieci, wiem co bym zrobił… Mówiłem o tym w moim artykule „Małe Święta”… Tradycyjne rekwizyty powszechnie używane przez Krampusa to: dzwonki, brzozowa rózga, kosz na plecy na owoce (winogrona), łańcuchy… Towarzyszą mu „demony o ciemnych twarzach”, inaczej zwane „umarłymi”… wiedźma… A panna młoda… Jest tutaj przypadkowo? A może nie? Więc…

1. Bells,

1.Dzwonki

2. A birch switch

2. Brzozowa Rózga (Miotła)

Krampus carries a birch switch with which he hits bad children…Hmmm…Wasn’t birch linked with fertility? And wasn’t swishing trees, animals and people (especially children) with a birch twig done to „protect them from evil spirits and to make them healthy and fertile”? Would a demon do that?

Krampus nosi brzozową rózgę-wenik, którym uderza złe dzieci… Hmmm… Czy brzoza nie była związana z płodnością? I czy nie było „chłostania” drzew, zwierząt i ludzi (zwłaszcza dzieci) brzozową gałązką, aby „ochronić je przed złymi duchami i uczynić zdrowymi i płodnymi”? Czy demon by to zrobił?

Also birch is (in Slavic and Celtic tradition) linked with the dead…And in Slavic tradition, it is the dead that bring all the good to the living…Hence all the ancestor worship…Is this why birch was used in fertility rituals?

Również brzoza jest (w tradycji słowiańskiej i celtyckiej) powiązana ze zmarłymi… A w tradycji słowiańskiej to umarli niosą całe dobro żywym… Stąd cały kult przodków… Czy to dlatego brzoza była stosowane w rytuałach płodności?

So if Krampus is accompanied by the dead, are they there to bring bad things, or to bring good things to the living? Well, it depend how the living treated the dead….I talked about the relationship between the dead and the living in Slavic folklore in my posts „Wolf feast„, „Thirst„, „Blood red wine„…

Jeśli więc Krampusowi towarzyszą umarli, czy są oni po to, by przynieść złe rzeczy, czy dobre rzeczy żywym? No, to zależy od tego jak żyjący traktowali zmarłych….O relacji między umarłymi a żywymi w słowiańskim folklorze pisałam w moich postach „Wilcze uczty”, „Pragnienie”, „Krwawe czerwone wino”…

Hittites forgot about their dead, and look what happened to them:

„…humiliation of the Hittite kingdom is the result of the fact that the living Hittite kings and their subjects have forgotten to respect the sacred bond with their dead…” – From the last Hittite king, Suppiluliuma II’s letter…I talked about this in my post „House of bones„…

Hetyci zapomnieli o swoich zmarłych i zobaczcie, co się z nimi stało: „… upokorzenie królestwa hetyckiego jest wynikiem tego, że żyjący królowie hetyccy i ich poddani zapomnieli uszanować świętą więź ze swoimi zmarłymi…” – Z listu ostatniego króla hetyckiego Suppiluliuma II… Mówiłem o tym w poście „Dom z kości”…

By the way, this is where the power of Pluto (Hades) comes from and why Hades and Persephone are depicted sitting on their throne in the land of the dead, holding sheafs of wheat…And flowers…I talked about this in my post „Pluto„…

Nawiasem mówiąc, stąd pochodzi moc Plutona (Hadesu) i dlatego Hades i Persefona są przedstawieni na tronie w krainie umarłych, trzymając snopy pszenicy… I kwiaty… Mówiłem o tym w moim poście „Pluton”…

Is that thyrsus stuck in the ground in front of their throne?

Czy to tyrs utknął w ziemi przed ich tronem?

You know the magic stick that the god of death and resurrection, you know that guy, Dionysus, who was celebrated around winter solstice, carried with him everywhere? Strange…Or not…

I talked about this magic stick in my post „Thyrsus”

And is that cockerel, symbol of fertility? And a replacement for a human sacrifice in Slavic grain agricultural magic…Here a cockerel is slaughtered on a doorstep, one of the seats of the ancestors in Serbian folklore…

Znasz magiczną różdżkę, którą bóg śmierci i zmartwychwstania, ten gość, Dionizos, którego święto obchodzone było w okolicach przesilenia zimowego, nosił ze sobą wszędzie? Dziwne…albo nie… O tym magicznym patyku pisałem w poście „Thyrsus”

A czy to kogucik jest symbolem płodności? I zamiennik ludzkiej ofiary w słowiańskiej magii rolniczej zboża… Tutaj na progu, jednej z siedzib przodków w serbskim folklorze, zarzynany jest kogut…

I talked about this in my post „Cock bashing„, „Bleeding for Martin„, „Thanksgiving„…

But why am I „digressing” talking about grain agricultural magic, when I should be talking about „Evil Demon Krampus”?

Well, interestingly, in smaller, more isolated villages, which have preserved the oldest version of this ritual, Krampus arrives accompanied by walking sheafs of wheat, like in Bavaria and Styria (Štajerska). Strange…Or not…

Mówiłem o tym w moim poście „Uderzenie koguta”, „Krwawienie dla Marcina”, „Święto Dziękczynienia”… Ale dlaczego opowiadam „dygresję” o magii rolnictwa zbożowego, podczas gdy powinienem mówić o „Złym Demonie Krampusie”? Otóż, co ciekawe, w mniejszych, bardziej odizolowanych wioskach, które zachowały najstarszą wersję tego rytuału, Krampus przybywa w towarzystwie snopów pszenicy, jak w Bawarii i Styrii (Štajerska). Dziwne…albo nie…

I talked about this in my post „Walking sheafs of wheat„…

Mówiłam o tym w moim poście „Chodzące snopy pszenicy”…

3. A fruit, grape picking basket,

3. Owoc, kosz do zbioru winogron,

Krampus carries this basket to take the bad children away…The ones who don’t pray to the new god…Represented by his enforcer, St Nick…Who is now bringing presents to children…Who pray…

Krampus niesie ten kosz, by zabrać złe dzieci… Te, które nie modlą się do nowego boga… Reprezentowanego przez jego egzekutora, Świętego Nicka… (Nicolausa /Mikołaja) Który teraz przynosi dzieciom prezenty…  tym które się modlą. …

Hmmm…Is it possible that it was Krampus who once brought presents to children (and adults) in his basket? And is it possible that Krampus’s position as the fruit, food (these were the presents in the old days) bringer, was usurped by Santa? Who turned Krampus into his opposite?

Hmmm… Czy to możliwe, że to Krampus przynosił kiedyś prezenty dzieciom (i dorosłym) w swoim koszyku? I czy to możliwe, że pozycja Krampusa jako dostawcy owoców, żywności (w dawnych czasach były to prezenty) została uzurpowana przez Mikołaja? Kto zmienił Krampusa w jego przeciwieństwo?

We have many examples of this happening all over Europe…According to the Serbian folk tradition, Hromi Daba was another name for the old god Dabog, „The Giving God”, the ancestral deity of the Serbs. Hromi Daba, Dabog was also said to be „the oldest devil”…

Mamy wiele przykładów na to w całej Europie… Zgodnie z serbską tradycją ludową, Hromi Daba było innym imieniem starego boga Daboga, „Bóg Dający”, narodowego bóstwa Serbów. Hromi Daba, Dabog również był uważany za „najstarszego diabła”…

4. Chains

Więzy, pęta, jarzmo

Krampus apparently carries chains to tie the devil up…Why would a demon, who looks like what most people imagine the devil would look like (half man half goat) cary chains to tie the devil??? To symbolically tie himself?

Krampus najwyraźniej nosi łańcuchy (jarzmo), aby związać demony (zdusze CB)… Dlaczego demon, który wygląda tak, jak większość ludzi wyobraża sobie diabła, (pół człowiek, pół koza) miałby nosić łańcuchy, aby związać demony??? Symbolicznie związać samego siebie?

So who is really Krampus, and why is he acting the goat?

Więc kim naprawdę jest Krampus i dlaczego ma postać kozy?

Well to find out the answer to this question, we have to look at real Alpine goats, and more particularly, Alpine Ibex…Alpine ibex goats are huge animals, with dark bodies and big horns.

Aby znaleźć odpowiedź na to pytanie, musimy przyjrzeć się prawdziwym kozom alpejskim ( i tatrzańskim CB), a dokładniej kozicom (koziorożcom) alpejskim… Kozice alpejskie to ogromne zwierzęta o ciemnych ciałach i dużych rogach.

Alpine ibex mating season starts in December, and ends in January typically lasting around six weeks…During which time they „dance” and „fight” to attract the females…

Okres godowy kozic alpejskich rozpoczyna się w grudniu, a kończy w styczniu i trwa zwykle około sześciu tygodni… W tym czasie koziorożce „tańczą” i „walczą” o przyciągnięcie samic…

So the Ibex goats start prancing around right at the time when Krampus does too…I talked about this in my post „Goat„…

But so what? Well:

Tak więc kozice Ibex zaczynają godować w tym samym czasie, kiedy Krampus też zacyzna paradować… Mówiłem o tym w moim poście „Koza”… No i co z tego?

Dobrze, zatem:

The Hunter (Sagittarius) shoots The Ibex (Capricorn). The wounded ibex wonders off. He is dying (Capricorn ends). But from The Ibex’s Blood (Aquarius) grows A Magic Flower (Spring). The Ibex eats one petal of this magic flower, and „springs” back to life.

Łowca / Łucznik (Strzelec) strzela do Koziorożca (Koziorożca). Ranny koziorożec odchodzi. Umiera (koniec Koziorożca). Ale z Krwi Koziorożca (Wodnika) wyrasta Magiczny Kwiat (Wiosna). Koziorożec zjada jeden płatek tego magicznego kwiatu i powraca do życia.

This is in short the essence of the Slovenian legend about Zlatorog (Ibex with golden horns)

To w skrócie esencja słoweńskiej legendy o Zlatorogu (Koziorożec ze złotymi rogami)

This legend is the key for understanding all Goat related European winter folklore…

This legend describes winter…

Ta legenda jest kluczem do zrozumienia całego europejskiego folkloru zimowego związanego z Kozłem… Ta legenda opisuje zimę…

The time of death…And resurrection…Of the sun…And nature…And the symbol of this resurrection is the crazy, dancing, copulating Ibex goat…

Czas śmierci…I zmartwychwstanie…Słońce…I natura…A symbolem tego zmartwychwstania jest szalona, tańcząca, kopulująca kozica Koziorożec…

Now in this Slovenian legend, The Hunter represents the beginning of winter, the time of the first snows, and the beginning of the fur hunting season in Continental Europe…This period is marked by Sagittarius…

Zatem w tej słoweńskiej legendzie Łowca reprezentuje początek zimy, czas pierwszych śniegów i początek sezonu polowań na futra w Europie kontynentalnej… Okres ten jest naznaczony przez Strzelca…

The Goat is the Solar Goat…Hence the golden horns…He primarily represents the death and resurrection of the sun, which happens on Winter Solstice, in the middle of the Aline Ibex mating period…The period is marked by Capricorn…

Koza to Słoneczny Koziorożec… Stąd złote rogi… Reprezentuje przede wszystkim śmierć i zmartwychwstanie słońca, które ma miejsce podczas przesilenia zimowego, w środku okresu godowego koziorożca… Okres ten jest oznaczony jest przez Koziorożca…

The goat’s blood, represents the snowmelt in Continental Europe which starts at the beginning of spring. In February…This period is marked by Aquarius…

Krew kozicy reprezentuje topnienie śniegu w Europie kontynentalnej, które rozpoczyna się na początku wiosny. W lutym… Okres ten wyznacza Wodnik…

The flowing water brings the revival of nature, and spring, which starts in the middle of Aquarius…And spring brings fruit, food (all the presents a peasant can want)…

Płynąca woda przynosi odrodzenie natury, a wiosna, która zaczyna się w środku Wodnika… – wiosna przynosi owoce, jedzenie (wszystkie prezenty, jakich może zapragnąć chłop)…

So the dancing, copulating, dying and resurrecting Solar Goat is the bringer of spring and fertility and the bringer of wealth that resurrected fertile nature produces…The real Santa…

Wait…Wasn’t pan, the Goat God of nature?

Tak więc tańcząca, kopulująca, umierająca i wskrzeszana Słoneczna Kozica jest nosicielem wiosny i płodności oraz nosicielem bogactwa, które wskrzeszona płodna natura produkuje… Prawdziwy Święty Mikołaj…

Czekaj… Czy Pan, Kozi Bóg natury, to nie to samo?

I talked about Pan and the lifecycle of Ibex goats in my post „Pan – Goat of rain„…

By the way, Aquarius is when Celts and Slavs celebrate the death of „Winter Hag” and the birth of „Spring Maiden”. The Bride…

O Panu i cyklu życia koziorożców opowiadałam w poście „Pan – Koza z deszczu”… Nawiasem mówiąc, Wodnik to czas, w którym Celtowie i Słowianie świętują śmierć „Zimowej Wiedźmy” i narodziny „Wiosennej Dziewicy”. Panna młoda…?

I talked about this in my posts „Gryla„, „The old woman of the mill dust” and „Babji mlin„…Is this what „the hag” and „the maiden”, which are sometimes found accompanying Krampus and St Nick, represent?

Mówiłem o tym w moich postach „Gryla”, „Stara kobieta z młyńskiego prochu” i „Babji mlin”… Czy to jest właśnie „wiedźma” i „dziewica”, które czasami znajdują się w towarzystwie Krampusa i św. Mikołaja,  czy ją mają przedstawiać?

By the way, the Goldhorn lives in the mountains with „white ladies”…

Nawiasem mówiąc, Złotoróg mieszka w górach z „białymi damami”…

That Goldhorn is not just a fluke crazy legend, and that „goat of resurrection of nature” is not something I have completely fabricated myself, can be seen from the fact that goats dance all over Slavic lands, from December to February…And not just Slavic lands…

To, że Złotoróg to nie tylko zwariowana legenda i że „kozioł zmartwychwstania natury” nie jest czymś, co sam do końca sfabrykowałem, widać po tym, że kozy tańczą we wszystkich słowiańskich ziemiach, od grudnia do lutego… nie tylko w ziemiach słowiańskich…

In Ukraine, the group of Koledari Carol singers (Old Winter Solstice pagan carols which predate Christmas carols) always contains a goat character…

Na Ukrainie w grupie kolędników Koledari (pogańskich kolęd – [CB pastorałek] –  z okresu przesilenia zimowego, które poprzedzają kolędy chxrześcijańaskie) zawsze występuje kozia postać…

Carolers would go through the village and would knock on every door asking for permission to sing. If the answer was yes, they entered the house and sang carols for each member of the family, even for the smallest child…

Kolędnicy przechodzili przez wioskę i pukali do wszystkich drzwi prosząc o pozwolenie na śpiewanie. Jeśli odpowiedź była twierdząca, wchodzili do domu i śpiewali kolędy-pastorałki dla każdego członka rodziny, nawet dla najmniejszego dziecka

Sometimes they even performed ritualistic dances. They also had to present a short comedy sketch involving the goat. The sketch showed the goat dying and then being brought back to life…Interesting right?

Czasami wykonywali nawet tańce rytualne. Musieli też przedstawić krótką komedię z udziałem kozy. Komedia pokazywała, jak koza umiera, a następnie zostaje przywrócona do życia… Ciekawe, prawda?

The same theme we find in Goldhorn legend. It symbolizes the death of the old solar year, which dies on winter solstice night and the birth of the new solar year which starts in Capricorn…The Sun Goat…But this „comedy sketch” also depicts the death of winter which is symbolised by a goat.

Ten sam temat, który znajdujemy w legendzie Złotoroga. Symbolizuje śmierć starego roku słonecznego, który umiera w noc przesilenia zimowego i narodziny nowego roku słonecznego, który zaczyna się w Koziorożcu… Koza Słońca… Ale ten „skecz komediowy” przedstawia również śmierć zimy, którą symbolizuje koza.

I talked about the animal symbols of seasons in my post „Symbols of seasons„The same goat character is found in Russia, Belarus, Poland as part of the ritual called „Walking with a goat, goat procession„…

O zwierzęcych symbolach pór roku pisałem w poście „Symbole pór roku” Ten sam kozioł występuje w Rosji, Białorusi, Polsce w ramach rytuału „Spacer z kozą, kozia procesja”…

And there too the goat dies and gets resurrected as part of a „comedy sketch”…Oh, by the way, a bear and a stork (crane), both symbols of death and resurrection, accompany the goat…

I tam też kozioł umiera i zmartwychwstaje w ramach „skeczu komediowego”… A tak przy okazji, kozie towarzyszą niedźwiedź i bocian (żuraw), oba symbole śmierci i zmartwychwstania…

This tradition survived until the mid 20th c. in Poland. But there it was performed during the period from Fat Thursday to Ash Wednesday. Beginning of spring…And surprise surprise, there is even a hunter with a bow and arrow who kills the goat…(Sagittarius killing Capricorn)

Tradycja ta przetrwała do połowy XX wieku w Polsce. Ale tam było to wykonywane w okresie od Tłustego Czwartku do Środy Popielcowej. Początek wiosny… I niespodzianka, jest nawet myśliwy z łukiem i strzałą, który zabija kozę… (Strzelec zabija Koziorożca)

By the way the first character in this picture is „solomenyj ded” (straw old man). Remember „Walking sheafs of wheat” from Austria…Who wonder about with Krampus and St Nick…

Nawiasem mówiąc, pierwszą postacią na tym obrazie jest „solomenyj ded” (słomiany starzec / dziad). Przypomnijcie sobie „Wędrujące snopy pszenicy” z Austrii… Kto wędruje z Krampusem i Świętym Nickiem…

Serbian supreme god Dabog (Giving god) was also known as Djed…In Ukraine, he was represented during Christmas (Winter Solstice) rituals by a decorated sheaf of wheat called Didukh (Grandfather, The Ancestor). I will talk about Didukh more soon…

Najwyższy serbski bóg Dabog (Dający bóg) był również znany jako Djed… Na Ukrainie podczas obrzędów Bożego Narodzenia (przesilenia zimowego) był reprezentowany przez ozdobiony snop pszenicy zwany Didukh (Diduh, Dziad, Przodek). Więcej o Diduhu powiem wkrótce…

In Cracow, Poland, goat went sometimes alone, accompanied only with a band and singers. In other parts of Poland, goat was accompanied by other masked characters (bear, stork, wedding couple, chimney sweep). The goat was however always the most important character…

W Krakowie kozioł chodził czasem sam, tylko w towarzystwie zespołu i śpiewaków. W innych częściach Polski kozie towarzyszyły inne zamaskowane postacie (niedźwiedź, bocian, para ślubna, kominiarz). Koza była jednak zawsze najważniejszą postacią…

Its costume consisted of a goat head mask with large horns, suite made from goat or sheep hide, a large stick and a large bell which was hang around the neck. Just like Krampus…But not evil…

Jego strój składał się z maski koziej głowy z dużymi rogami, stroju ze skóry koziej lub owczej, dużego kija i dużego dzwonka zawieszonego na szyi. Tak jak u Krampusa… Ale nie był on złym (diabłem)…

During the procession, goat would be jumping around the room, dancing and miming to the music of „goat band” consisting of bagpiper, bassist and drummer. The belief was that the goat procession will speed up the arrival of spring…See…

Podczas procesji koza skakała po placu, tańcząc i mimując do muzyki „koziego zespołu” składającego się z dudziarza, basisty i perkusisty. Wierzono, że procesja kozła przyspieszy nadejście wiosny…Patrz…

The best part: The procession was accompanied with a song:

Where the goat comes – grain will be born (will sprout, will grow),

Where the goat comes – grain will double,

Where the goat comes – grain stacks will rise.

Here’s what original Krampus looked like and acted like…

Teraz to co najlepsze: Procesji towarzyszyła pieśń:

Gdzie przychodzi koza – narodzi się ziarno (wykiełkuje, urośnie),

Gdzie przychodzi koza – ziarno się podwoi,

Tam, gdzie przychodzi koza – podniosą się stosy zboża.

Oto jak wyglądał i zachowywał się oryginalny Krampus…

The same goat of resurrection and fertility dances in Romania…There Capra (goat) dances on New Year eve. For Romanians too, the death and resurrection of the Capra reflects the death and rebirth of vegetation…

Ta sama koza odtańcowuje zmartwychwstanie i płodność w Rumunii… Tam Capra (koza) tańczy w sylwestra. Również dla Rumunów śmierć i zmartwychwstanie Capry odzwierciedla śmierć i odrodzenie roślinności…

This same goat also dances in Serbia, just before Christmas, as part of Winter Solstice Koleda procession, where he is accompanied by a bride, groom, musicians…

Ten sam kozioł tańczy również w Serbii, tuż przed Bożym Narodzeniem, w ramach procesji Koledy podczas zimowego przesilenia, gdzie towarzyszą mu „narzeczeni”, muzycy…

On the opposite part of Central Europe, in the Baltic we also find dancing goats…But there we see the distortion of the magic goat’s nature, which turned it from positive character of fertility magic, into an evil demon…

Na przeciwległym krańcu Europy Środkowej, po drugiej stronie Bałtyku, również znajdujemy tańczące kozy… Ale tam widzimy wypaczenie natury magicznej kozy, która z pozytywnego charakteru magii płodności zmieniła ją w złego demona..

It’s on the Feast Day of St. Knut, the end of Christmas celebration, that in Sweden and Finland goat figures visited houses…There is a saying that „Good [St.] Thomas brings Christmas, evil Knut takes [it] away”…See…Goat bad…Kids terrified…

To właśnie w święto św. Knuta, pod koniec obchodów Bożego Narodzenia, w Szwecji i Finlandii domy odwiedzały postacie kóz… Jest takie powiedzenie, że „Dobry [św.] Tomasz przynosi Boże Narodzenie, zły Knut [to] zabiera „… Zobacz… Koza zła… Dzieci przerażone…

The Finish name for this festival is Kekri, Keyri, Köyri or Käyri in variant spellings. It was still a living tradition in the Finnish countryside only 100 years ago, more important at one time than Easter or Christmas…

Fińska nazwa tego święta to Kekri, Keyri, Köyri lub Käyri w innej pisowni. Jeszcze 100 lat temu była to wciąż żywa tradycja na fińskiej wsi, kiedyś ważniejsza niż Wielkanoc czy Boże Narodzenie…

It was originally celebrated at the end of the agricultural year (!!! Dionysus), which all the way up north in Finland can be anywhere from Michaelmas (Sept 29) to All Saints Day (1 Nov)…So just like Samhain, the Celtic new year…

Pierwotnie obchodzone było pod koniec roku rolniczego (!!! Dionizos), który aż na północy w Finlandii może odbywać się w dowolnym momencie od Michaelmas (29 września) do Dnia Wszystkich Świętych (1 listopada) … Więc tak jak Samhain , celtycki nowy rok…

Fins believed that this is when the spirits of the dead walked the Earth…Surprise, surprise…The celebration involved a feast. The spirits of the dead were invited to participate in a feast and a sauna. Where birch twigs are used to swish the body to „rejuvenate it”…

Finowie wierzyli, że to właśnie wtedy duchy zmarłych chodziły po Ziemi… Niespodzianka, niespodzianka… Uroczystość obejmowała ucztę. Duchy zmarłych były zapraszane do udziału w uczcie i saunie. Gdzie brzozowe gałązki są używane do „obijania” ciała, aby je „odmłodzić”…

Young unmarried men would dress as Köyri goats, and would go from door to door begging for drink. The man of the house had to get as drunk as possible, so that the grain harvest next year might be equally indulgent. Dinysus??? Goat bringing grain fertility…Again…

Młodzi nieżonaci mężczyźni ubierali się jak kozy Köyri i chodzili od drzwi do drzwi, prosząc o napitek. Domownik musiał się jak najbardziej obficie upić, aby przyszłoroczne zbiory zboża mogły być równie obfite. Dinysus??? Koza przynosząca płodność ziarna… Znowu…

Then we have the Swedish Yule goat. Originally, the Yule goat was the same kind of goat masked character found in the rest of Central Europe…

Następnie mamy szwedzką kozę Yule. Pierwotnie koza Yule była tym samym rodzajem zamaskowanej postaci kozy, którą można znaleźć w pozostałej części Europy Środkowej…

He danced at either Christmas or Epiphany, as part of the band of young men in costumes, who would walk between houses singing songs, enacting plays and performing pranks. The Yule goat was „the rowdy and sometimes scary creature demanding gifts”…So not bringing gifts, nooo…

Tańczyła albo w Boże Narodzenie, albo w Święto Trzech Króli, jako członek zespołu młodych mężczyzn w kostiumach, którzy chodzili między domami śpiewając piosenki, grając sztuki i robiąc figle. Koza Yule była „awanturniczym, a czasem przerażającym stworzeniem domagającym się prezentów”…Więc nie przynosząc prezentów, nieee…

Believe or not, after forgetting the origin of the whole thing, without knowing what they were doing, in the 19th c. the Yule goat’s role in Scandinavia shifted towards becoming the giver of Christmas gifts, with one of the men in the family dressing up as the Yule goat…Love it…

Wierzcie lub nie, zapomniawszy o pochodzeniu całej rzeczy, nie wiedząc, co robili, w XIX wieku, rolę kozy Yule w Skandynawii przekształcili w Kozę dajacą prezenty świąteczne –  jeden z mężczyzn w rodzinie przebierał się za kozę Yule… Uwielbiam to…

But then…The goat was replaced by the jultomte (Father Christmas/Santa Claus) during the second half of the 19th century and early 20th century, although he is still sometimes called Joulupukki (Yule goat)…The goat was still there though…This time pulling the sled…

Ale potem… Koza została zastąpiona przez jultomte (Świętego Mikołaja) w drugiej połowie XIX wieku i na początku XX wieku, chociaż nadal jest czasami nazywana Joulupukki (koza Yule). Teraz jednak…Tym razem ciągnie już tylko sanie…

Interestingly, a Yule goat is also the name for the last sheaf of grain, which was often fashioned into a goat…A Golden Goat…Just like the Goldhorn from the Slovenian legend…Preserving grain spirit, grain fertility…

Co ciekawe, koza Yule to także nazwa ostatniego snopa zboża, który często był formowany w kozę… Złota Koza… Tak jak Złotorożec ze słoweńskiej legendy… dla zachowania ducha zboża, płodności ziarna. …

From Scandinavia, or maybe directly from Poland, with Knut the Great, the dancing goat arrived to England…There it is called Old Tup, sometimes Derby Tup. People think it’s a ram…But actually it’s the same old dancing, dying and resurrecting goat…

Ze Skandynawii, a może wprost z Polski, wraz z Knutem Wielkim, tańcząca koza dotarła do Anglii…Tam nazywa się ją Old Tup, czasem Derby Tup. Ludzie myślą, że to baran… Ale tak naprawdę to ta sama stara tańcząca, umierająca i zmartwychwstająca koza…

The Old Tup was part of the troupe made up of between four and six men and boys who all had blackened faces (the dead)…

Stary Tup był częścią trupy złożonej z czterech do sześciu mężczyzn i chłopców, którzy mieli poczerniałe twarze (umarli)…

The most common character in the troupe was the butcher, who carried a knife. And who eventually killed the goat! Another character carried a bowl to gather goats blood! But after the goat died, and bled, it jumped up, alive and well…Resurrected…

So, did I kill Krampus?

Najczęstszą postacią w trupie był rzeźnik, który nosił nóż. Ktoś w końcu zabijał kozę! Inna postać niosła miskę do zbierania koziej krwi! Ale kiedy koza umarła i wykrwawiła się, podskakiwała nagle, ożywała i była zdrowa… Zmartwychwstawała… Więc zabiłem Krampusa?

And here is the best bit…This goat character is an amazing example how an animal calendar marker gets mythologised, and how the myth evolves as the people who created move from one climatic zone to another…

A oto najlepsze… Ta postać kozy jest niesamowitym przykładem tego, jak zmitologizowany jest znacznik kalendarza zwierząt i jak mit ewoluuje, gdy ludzie, którzy go stworzyli, przemieszczają się z jednej strefy klimatycznej do drugiej…

And the first time I suspected this could be the case, was when I read this: „A popular theory is that the celebration of the goat is connected to worship of the Norse god Thor, who rode the sky in a chariot drawn by two goats”…

I po raz pierwszy podejrzewałem, że tak może być, gdy przeczytałem to: „Popularna teoria głosi, że celebracja kozy jest związana z kultem nordyckiego boga Thora, który jeździł po niebie w rydwanie ciągniętym przez dwie kozy „…

 

I wrote about this in my post „Goat riding thunder god„…

What??? Thor is a thunder, rain god…There is no thunder or rain in Scandinavia in the winter??? Or wild goats for that matter??? So what the heck is going on???

Soon…

Pisałem o tym w moim poście „Koza jeżdżący bóg piorunów”…

Co??? Thor jest piorunem, bogiem deszczu… Zimą w Skandynawii nie ma piorunów ani deszczu??? A może są dzikie kozy??? Więc co się do cholery dzieje???

O tym wkrótce…