Adrian Leszczyński: Fotoreportaż z krainy Słowian – Słowiński Park Narodowy

Słowiński Park Narodowy jest jednym z 23 parków narodowych w Polsce. Utworzony został w 1967 r. i zajmuje powierzchnię 18.069 ha (180,69 km²). Położony jest w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w środkowej części polskiego wybrzeża, nad Morzem Bałtyckim. Słynie on przede wszystkim z ruchomych wydm, będących najpopularniejszą tutejszą atrakcją. Poza wydmami cechami charakterystycznymi wyróżniającymi Słowiński Park Narodowy są dwa duże jeziora (Łebsko i Gardno) oraz kilka mniejszych zbiorników, a także lasy nadmorskie, bagna, łąki, torfowiska oraz dwie mierzeje – Łebska i Gardneńska. Symbolem parku narodowego jest mewa srebrzysta, a jego siedziba mieści się w miejscowości Smołdzino.

Nazwa parku pochodzi od Słowińców, pierwotnej słowiańskiej ludności tej ziemi, będącej odłamem Kaszubów. Tutejsza okolica w zasadzie do dziś zamieszkana jest przez Słowińców, a dokładnie przez ich nielicznych potomków.
Mimo, iż w XX w. Słowińcy zatracili swą słowiańską mowę ulegając językowemu zniemczeniu, to mieli jeszcze świadomość swych słowiańskich korzeni. Do dziś w okolicach wsi Kluki, Smołdzino, Rowy i Gardna Wielka mieszkają rodziny o słowińskim pochodzeniu, niestety nie rozmawiające już w słowińskiej mowie swoich przodków. Ich śladem są też nazwiska, często o słowiańskim brzmieniu, ale równie często silnie niemieckie. Sami Niemcy nazywali Słowińców mianem Kaszubów, Wendów lub Wandalów.

Poniższe zdjęcia z pięknej polskiej, pomorskiej krainy zostały wykonane pod koniec maja 2018 r.

Fot. 1: Wydma Łącka – stale wędrująca, największa wydma w Europie. Jak podaje tablica informacyjna w parku – ze względu na wiatry wiejące z zachodu, wydma wędruje na wschód. Przy wietrze wiejącym z prędkością 5 m/s (18 km/h) zaczyna się ruch wydmy. Ziarenka piasku toczone przez wiatr wędrują na wschód, a gdy dojdą do stoku zawietrznego, gwałtownie osypują się w dół. W ten sposób wydma wędruje przesuwając się kilkanaście metrów w roku. Wędrująca wydma zasypuje wszystko, co spotka na swej drodze. W przeszłości tutejsze ruchome piaski zasypały wioskę o nazwie Łączka. Stąd nazwa wydmy – Łącka.

Fot. 2: Na południe od wydm znajduje się Jezioro Łebsko.

Fot. 3: Widok z Wydmy Łąckiej na Jezioro Łebsko.

Fot. 4: Po północnej stronie wydm znajduje się Morze Bałtyckie.

Fot. 5: Wydma Łącka obecnie wdziera się w pobliski las olchowy, pochłaniając kolejne jego drzewa.

Fot. 6: Wydma wdzierająca się w las.

Fot. 7: Wydma Łącka – można by pomyśleć, że to Sahara. A to Polska właśnie!

Fot. 8: Z innej strony wydawać się też może, że to śnieg, a nie piasek.

Fot. 9: Roślinność na wydmach.

Fot. 10: Szeroka nadmorska plaża w Słowińskim Parku Narodowym.

Fot. 11: Widok na wschód z Góry Łąckiej, będącej najwyższym wzniesieniem Wydmy Łąckiej.

Fot. 12: Wydmy częściowo porośnięte roślinnością.

Fot. 13: Las pełen jagód w Słowińskim Parku Narodowym.

Fot. 14: Szlak do Latarni Morskiej Czołpino biegnący od strony Osady Latarników.

Fot. 15: Latarnia Morska Czołpino znajduje się na terenie Słowińskiego Parku Narodowego w pobliżu Wydmy Czołpińskiej. Latarnia funkcjonuje od 1875 r. W czasie II wojny światowej nie została zniszczona i po wojnie ponownie zaczęła funkcjonować od 7 grudnia 1945 r. Od 1994 r. jest udostępniona do zwiedzania. Latarnia stoi na leśnym wzniesieniu, a jej wysokość to 25,2 m.

Fot. 16: Widok z Latarni Morskiej Czołpino na wschód – na Mierzeję Łebską. Pośród nadmorskiego lasu widoczna jest Wydma Czołpińska. W oddali inne wydmy Słowińskiego Parku Narodowego. Po lewej widoczne Morze Bałtyckie, a po prawej niewielki fragment Jeziora Łebsko.

Fot. 17: Na pierwszym planie Wydma Czołpińska. Dalej za nią Sowie Góry, zaś na końcu po prawej stronie widoczny jest kompleks wydm, w skład których wchodzi Wydma Łącka.

Fot. 18: Widok z Latarni Morskiej Czołpino na południe. W dole widoczny prosty szlak niebieski łączący latarnię z Osadą Latarników, zaś na horyzoncie wzgórze Rowokół, na szczycie którego znajduje się wieża widokowa.

Fot. 19: Obok Latarni Morskiej Czołpino znajduje się teren wojskowy, na którym umieszczony jest Radar PO-21 widoczny ze szczytu latarni.

Fot. 20: Widok z Latani Morskiej Czołpino na zachód.

Fot. 21: Na terenie Słowińskiego Parku Narodowego położona jest słowińska wieś Kluki (kaszub. Klëczi), w której znajduje się Muzeum Wsi Słowińskiej będące skansenem. Każdy miłośnik Słowiańszczyzny powinien te miejsce odwiedzić. Przedstawiona jest tam niezwykle ciekawa historia Słowińców – słowiańskiej ludności tej ziemi.
Z ekspozycji znajdujących się wewnątrz chat można między innymi poznać historię Pomorza, miejscowe zwyczaje, gospodarkę i budownictwo. Można również dowiedzieć się jak władze niemieckie rugowały mowę polską z poszczególnych parafii ewangelickich na terenie Kaszub oraz kiedy Słowińcy ulegli językowej germanizacji.
Zaraz po II wojnie światowej część Słowińców została w Polsce. Ludność ta w dużej mierze miała świadomość swojego słowiańskiego pochodzenia, jednak nie mówiła już po słowiańsku. Władze Polski Ludowej postanowiły tę ludność repolonizować. W późniejszych latach część Słowińców wyjechała do Niemiec. Część jednak pozostała w Polsce i dziś nie wszystkie osoby zdają sobie sprawę ze swojego słowińskiego pochodzenia. W okolicach Kluk, Smołdzina, Rowów czy Gardny Wielkiej zachowały się jednak osoby ze słowińskimi nazwiskami.
Na zdjęciu: zagroda Reimannów z około 1850 r.

Fot. 22: Okno w zagrodzie Reimannów z wywieszkami w języku kaszubskim.

Fot. 23: W chacie Reimannów znajduje się kopia biblii przetłumaczonej w XVII w. na język polski, zwanym tu językiem wendyjskim, wandalskim i słowiańskim. O tej biblii, wydrukowanej w 1643 r. w Gdańsku, wspominałem w artykule „Dawne źródła historyczne łączące Wenedów, Wandalów i Słowian” zamieszczonym w Roczniku Polskiego Towarzystwa Historycznego – Oddział w Gorzowie Wielkopolskim (2016 r.).
Tytuł łaciński biblii brzmi: „Parvus Catechismus D. Martini Lutheri Germanica – Vandalicus”.
Tytuł niemiecki: „Der kleine Cathechismus D. Martini Lutheri / Deutsch und Wendisch…”.
Tytuł polski: „Mały Catechism D. Marcina Luthera Niemiecko – Wandalski abo Słowie(ń)ski, to jest z Niemieckiego języka w Słowie(ń)ski wystawiony…”.
Z zapisów tych jasno wynika, że język wendyjski znaczył to samo, co język wandalski lub język słowiański. Tym samym określenie „Wendowie” tożsame było z określeniem „Wandalowie” i „Słowianie”.

Fot. 24: W muzeum w Klukach warto też przeczytać co na temat pochodzenia Słowian pisał w XVI wieku niemieckojęzyczny, pomorski kronikarz Tomasz Kantzow. Jego narracja różni się znacznie od allochtonicznej propagandy szerzonej wbrew naukowym faktom i wbrew logice na polskich uniwersytetach.

Fot. 25: Jedna z tablic muzeum przedstawia mapę trwania mowy kaszubskiej w okolicach Słupska i Łeby.
Zwracają uwagę daty zniesienia nabożeństw ewangelickich w języku polskim w poszczególnych miejscowościach. W Słupsku nabożeństwa w języku polskim zniesiono około 1700 r., zaś w Łebie w 1850 r.

Fot. 26: Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach: dawne rybackie łodzie Słowińców. Rybołówstwo było jednym z głównych zajęć miejscowej ludności.

Fot. 27: Muzeum Wsi Słowińskiej w Klukach: wnętrze chałupy Alberta Klücka z połowy lat 30. XX wieku. Przy odtwarzaniu dawnych wnętrz brała udział rodzina gospodarza.

Fot. 28: Zabytkowe budynki w Muzeum Wsi Słowińskiej.

Fot. 29: Karczma „U Dargoscha”.

Fot. 30: Słowińska sielanka.

Fot. 31: Na terenie Słowińskiego Parku Narodowego znajduje się także kilka innych muzeów. Na uwagę zasługuje Muzeum Wyrzutni Rakiet. Znajduje się ono w miejscu dawnego niemieckiego poligonu rakietowego przy szlaku prowadzącym z Łeby na Wydmę Łącką. W czasie II wojny światowej Niemcy prowadzili tu testy rakiet w ramach programów „Rheintochter” oraz „Rheinbote” (V4). Po wojnie teren poligonu przejęła najpierw Armia Czerwona, a następnie w latach 1967-1974 utworzono tu Stację Sondażu Rakietowego, w ramach której testowano polską rakietę meteorologiczną „Meteor”.

Fot. 32: Słynna niemiecka rakieta V2 z czasów II wojny światowej.

Fot. 33: Sowiecka rakieta W-755 systemu S-75 „Wołchow”. Dnia 1 maja 1961 r. to właśnie rakieta W-755 zestrzeliła amerykański samolot zwiadowczy U2 nad terytorium ZSRR.

Fot. 34: Wydmy obok Muzeum Wyrzutni Rakiet.

Fot. 35: Łebsko – trzecie co do wielkości jezioro w Polsce. Jego powierzchnia to obecnie 71,4 km². Jezioro stale się zmniejsza poprzez wypłycanie i zarastanie jego brzegów przez roślinność. Zdjęcie wykonane zostało z południowego brzegu akwenu z wieży widokowej nieopodal wsi Kluki. Na horyzoncie, na drugim – północnym brzegu jeziora widać połyskujące jasnością, ruchome wydmy.

Fot. 36: Zarośnięte Ciemińskie Błota po południowej stronie Jeziora Łebsko.

Fot. 37: Jezioro Łebsko i widoczne wydmy po północnej stronie akwenu.

Fot. 38: Widok na Jezioro Łebsko od strony północnej z wieży widokowej w Rąbce. Po lewej stronie na horyzoncie widać wieś Żarnowska (kaszub. Żarnowskô).

Fot. 39: Jezioro Łebsko robi wrażenie swą wielkością.

Fot. 40: W Rąbce – dzielnicy Łeby, przy wejściu do parku narodowego od wschodniej strony, znajduje się Karczma Słowińska Wydma. Oferta karczmy charakteryzuje się bogatym menu oraz świeżymi i smacznymi potrawami. Można w niej wypić piwo w ceramicznym kuflu miejscowej roboty, który dodatkowo można kupić na pamiątkę.

Fot. 41: Na koniec jeszcze kilka fotografii z wydm. Na zdjęciu: punkt wejścia na Wydmę Łącką. Do tego miejsca z Łeby-Rąbki można dojść pieszo, dojechać rowerem lub meleksem.