Skała Czarownic – głos w dyskusji
Ostatnio na łamach Rock Art Research ukazał się artykuł „Rock art in Poland: contribution to discussion” , którego autorami są MACIEJ GRZELCZYK, KRZYSZTOF RAK and MICHAŁ JAKUBCZAK. Jeden z fragmentów artykułu odnosi się do Skały Czarownic, autorzy stawiają w nim tezę , że część rytów może mieć związek z tradycją tzw. leśnych kościołów, zakładanych przez ewangelików na skutek prowadzonej przez władze austriackie akcji kontrreformacyjnej. Teza ta budzi wątpliwości na gruncie historycznym. O ile leśne kościoły, we wskazanym kontekście, są spotykane w Beskidzie Śląskim , stanowiącym część tzw. Śląska Cieszyńskiego , który po bezpotomnej śmierci ostatniej władczyni Cieszyna z rodu Piastów przeszedł pod władanie Habsburgów , o tyle tereny Beskidu Małego, gdzie znajduje się Skała Czarownic, do czasu pierwszego rozbioru Polski znajdowały się w granicach I Rzeczypospolitej, która zapewniała wolność wyznania. Stąd też teza, iż Skała Czarownic miała pełnić funkcję leśnego kościoła, wydaje się mocno problematyczna.
Mając na uwadze powyższe zastrzeżenia , wskazać należy , że zdaniem autorów na chrześcijański charakter rytów mogą wskazywać formy krzyżowe i kielichy. Dla przypomnienia są to poniższe ryty:
źródło: http://halfsciencenonfiction.blogspot.com/2017/12/skaa-czarownic-gos-w-dyskusji.html
ujęcie ogólne skały z rytami
Autorzy artykułu nie dokonują jednak dalszej analizy tych symboli.
Warto w tym miejscu wskazać , że nie jest to jedyna możliwa do wywiedzenia interpretacja tych symboli. Jedną z nich wskazuje autor wpisu /http://bbfan.pl/tajemnicza-skala-czarownic-nawiedzone-miejsca-w-beskidach/ . Symbolika znana tzw. denarów krzyżowych nie wyczerpuje jednak dalszych możliwości interpretacyjnych. Warto wspomnieć o zagadnieniu symboli krzyżowych, znanych z den wczesnośredniowiecznych naczyń ceramicznych, przy czym w dyskusji nad ich znaczeniem pojawia się również głos , iż najwcześniejsze z nich odwołują się do symboliki pogańskiej – poprzez odniesienie się do bóstw uranicznych – powiązanych z ogniem lub Słońcem, jako opiekunów garncarzy.
Zatrzymajmy się przy przy możliwym odniesieniu solarny. W artykule Archeoastronomie , którego autorką jest Veronika Mikešová, pojawia się ciekawa uwaga:
„Jde o ukazatel, tyč zabodnutou do země kolmo, nebo přesněji ve směru zemské osy, která slouží k určení úhlové výšky Slunce podle délky a směru stínu. Gnómón je vlastně i součástí slunečních hodin, osamoceně se však podle cesty jeho stínu dá určit den rovnodennosti a slunovratu.
Pokud mluvíme o rovnodennosti, musíme si uvědomit, že je rozdíl mezi rovnodenností astronomickou a neolitickou. Astronomická rovnodennost značí den, kdy Slunce na ekliptice přechází světový rovník, to však nemohli naši předkové přesně určit. Míra přiblížení je tedy stanovená v tzv. neolitické rovnodennosti. Ta se dá, jak už bylo zmíněno výše, určit pomocí gnómonu. Stopa stínu vrcholu tyče vyznačuje v průběhu dne před rovnodenností mírně prohnutou hyperbolu, která se s blížící se rovnodenností napřimuje. O rovnodennosti, kdy je Slunce na nebeském rovníku, je stopa přímá a rovná. Po jarní rovnodennosti se hyperbola ohýbá na opačnou stranu s rameny přivrácenými k tyči. Používání stínu gnómonu mohlo mít také hlubší smysl, nežli se zdá. Stín člověka mohl znamenat protipól lidské bytosti pocházející ze zásvětí, mohl být pojímán jako projev sil, které byly nad rámec chápání člověka. Měření pomocí stínu mohlo tedy jít o zprostředkované spojení s „božským“ Sluncem.”*
Zatem , czy forma krzyżowa, występująca jako element rytów na skale , może stanowić element symboliki solarnej? Można postawić tezę , iż tak jest, a dla jej udowodnienia możemy posłużyć się prostymi grafikami.
♦
więcej u źródła: http://halfsciencenonfiction.blogspot.com/2017/12/skaa-czarownic-gos-w-dyskusji.html
* język czeski, CB