W marcu 2014 roku w Krakowie miały miejsce obchody Miesiąca Kurdyjskiego. Jakie są związki Kurdów ze Słowianami? Będziecie zdziwieni kiedy podam wam tylko cztery fakty: Czy można świętować nowy rok w marcu? Gdzie leży Erbil i jak wygląda tamtejsza Cytadela? Co to jest dolma i fattusz? Na wszystkie pytania odpowiedź można było znaleźć w trakcie „Kurdyjskiego Miesiąca w Krakowie”.
Cytadela w Erbilu – ma kształt typowego słowiańskiego pagu-pągu, czyli okołu, opola, kolisty. Ten kształt wyróżniał wsie słowiańskie na Załabiu (dzisiejsze Niemcy) i do dzisiaj jest widoczny w tamtejszych odtworzonych grodach Słowian, czy też odkrywanych z nalotów powietrznych miejscach o znaczeniu archeologicznym. Zwracam wam uwagę że odsetek ludzi o haplogrupie R1a pośród Kurdów jest niesłychanie wysoki, prawie tak wysoki jak na Ukrainie czy w Rosji.
– Marzec to miesiąc wyjątkowy dla Kurdów. Pełen doniosłych wydarzeń, zarówno szczęśliwych, jak i dramatycznych. Od wieków radośnie obchodzony jest Newroz, czyli Kurdyjski Nowy Rok. Wtedy wspominamy też pierwszy traktat pokojowy z Irakiem zawarty 11 marca 1970 roku oraz powstanie z marca 1991, które było początkiem drogi do wolności. W marcu urodził się i zmarł legendarny przywódca Kurdów Mustafa Barzani. Jednocześnie w marcu upamiętniamy ofiary ataków chemicznych w Halabja oraz operację Anfal, w wyniku której zginęło ponad 180 tysięcy Kurdów.Tak więc zarówno czas i sposób obchodzenie Nowego Roku w marcu (21 marca) jak i sposób zamieszkiwania terenu były dla Kurdów i starożytnych Polaków wspólne. A co jeszcze? czym jest dolma? To nic innego jak gołąbki tyleże nie w liściu kapusty a w liściu winogrona.
Dolma – Gołąbki w liściach winogron
Gołąbki zawija się w liście kapusty, a dolmę w liście winogron. Jedynym powodem, dlaczego drugie danie nie przyjęło się u nas tak jak na południu jest ograniczony dostęp do świeżych liści winogron, które idealnie nadają się do zawijania.
Świetny przepis i tekst znajdziecie na stronie MagicznySkladnik.pl: TUTAJ
Ja tutaj zaprezentuję tylko z tejże strony internetowej świetny przykład twórczego zastosowania możliwości NETu i obróbki multimedialnej w przepisach na gotowanie, i w Internetowych Książkach Kucharskich:
Farsz do tych gołąbków może być wegetariański (z soczewica, grilowanymi bakłażanem, papryką) jak i klasyczny (z mieloną wieprzowiną). Liście winogron muszą być duże.
Fattusz
To nic innego jak warzywna sałatka z chlebem, z tym iż używa się do niej czerstwy chleb prażony, na grzankę lub placki w rodzaju znanych z polskiej wsi pieczonych na gorącej blasze podpłomyków . Najczęściej warzywny wkład do tego dania stanowią świeże pomidory i ogórki oraz zielona pietruszka i świeża cebula. U nas dawniej sałatkę tą zaprawiało się octem, teraz stosuje się cytrynę, a Kurdowie mają swoją lokalną kwaśną zaprawę – sumak.
Tak więc to ów sumak zamiast soku z cytryny czy octu oraz podpłomyk, prażone pieczywo typu grzanka jest jedyną różnicą – u nas podaje się do tego świeży chleb z masłem i wedliną.
Sumak – jako przyprawa (odurzający lub inaczej octowy)
ze strony: http://www.przyprawowy.pl/sumak.html
Sumak pochodzi z jagód (owoców) dziko rosnącego krzaka, który rośnie na wszystkich obszarach śródziemnomorskich, zwłaszcza na Sycylii i południowych Włoszech oraz w części środkowej Bliskiego Wschodu głównie w Iranie.
Jest niezbędnym składnikiem w kuchni arabskiej i jest używany zamiast cytryny ze względu na swoją kwaskowatość i cierpkość.
Wiele innych odmian sumaka występuje w umiarkowanych regionach świata. W Ameryce Północnej odmianę „Rhus glabra” używa się w przemyśle garbarskim oraz dla jej właściwości leczniczych.
Krzaczasty krzew z rodziny Anacardiaceae , osiągający do 3 m. Ma jasnoszare lub czerwonawe pędy, które podczas cięcia wydzielają żywicę. Młode gałęzie mają włoski. Liście są owłosione na spodzie. Jesienią liście zmieniają kolor na jasny czerwony. Białe kwiaty są w grupach i układają się w stożek, każdy zamknięty w czerwono-brązowe pokrycie z włoskami.
Jagody suszy się i rozdrabnia, aby otrzymać grubo ziarnisty czerwono-bordowyy proszek. Owoce rosną w gęstych gromadach. Owoce są małe, okrągłe, ok. 10 mm średnicy, o rudym kolorze i pokryte są włoskami.
Bukiet: lekko aromatyczny
Smak: kwaśny, owocowy i cierpki
Skala ostrość: 1
Przygotowanie i przechowywanie Sumaku
Owoce mogą być suszone, mielone i w tej postaci używane do gotowania lub można je macerować w gorącej wodzie, aby uzyskać z nich sok. Otrzymaną ciecz można stosować zamiast soku z cytryny. Zmielony sumak trzyma się dobrze, jeśli jest przechowywany z dala od światła w szczelnie zamkniętym pojemniku.
Zastosowanie kulinarne
Sumak jest szeroko stosowany w sztuce kulinarnej w krajach arabskich, Turcji i na Bliskim Wschodzie, a zwłaszcza w kuchni libańskiej. W tych rejonach jest głównym kwaśnym składnikiem kulinarnym, gdy inne regiony będą stosować tamarynd, cytryny lub ocet.
Sumak wciera się przed grilowaniem w kebaby, ryby i kurczaka.
Sok uzyskiwany z sumaka jest popularny w sałatkach i marynatach. W postaci sproszkowanej używany jest w gulaszu z kurczaka oraz z warzywami i do zapiekanek. Mieszanka jogurtu z sumakiem jest często podawane jako sos do kebabu.
Za’atar jest mieszanką sumaka i tymianku, sumak dodaje smaku labni / labneh (kremowy ser zrobiony z arabskiego, tureckiego lub greckiego jogurtu przeciśniętego przez gazę).
Skórka z cytryny z odrobiną soli może zastąpić sumak w kuchni.
Sumak używa się w „Jujeh al Sammak” i ormiańskim Manti. Sumak jest składnikiem w śródziemnomorskiej kolekcji przypraw.
Właściwości lecznicze sumaku
Jagody mają właściwości diuretyczne (moczopędne) i są stosowane w dolegliwościach jelitowych oraz zmniejszają gorączkę. Na Bliskim Wschodzie, kwaśny napój pity w celu łagodzenia dolegliwości żołądkowych.
Uprawa sumaku
Łatwo rozmnaża się z nasion, sumak najlepiej rośnie na glebach ubogich. Na Sycylii, gdzie jest powszechnie uprawiany rośnie też dziko w górach, jego jakość jest proporcjonalna do wysokości uprawy.
Inne nazwy: Elm-leafed Sumac, Sicilian Sumac, Sumach, Sumak, Summak, Tanner’s Sumach, sumac, sommacco, zumaque, sammak
Odkryto osadę sprzed 7 000 lat z Erbil w Kurdystanie!
Według Departamentu Archeologii w Erbil, miasto obfituje w stanowiska archeologiczne, z których jedynie niewielki procent został odpowiednio przebadany.
Po wstępnych badaniach na wzgórzu ulokowanym na wschodnich krańcach miasta Erbil, archeolog Nadir Babakir stwierdził iż jest to stanowisko o wartości historycznej. O swoim odkryciu powiadomił Departament Archeologii w Erbil oraz Ministerstwo Turystyki.
Departament Archeologii w Erbil wysłał na miejsce grupę badaczy, którzy potwierdzili, że jest to stanowisko archeologiczne. Natychmiast przerwano również trwające w okolicy prace inwestycyjne, związane z budową nowych budynków mieszkalnych. Władze wypłaciły właścicielom gruntów odszkodowania.
W dalszej kolejności podpisano zgodę na prowadzenie badań archeologicznych na nowo odkrytym stanowisku z Uniwersytetem w Atenach. Ekipa greckich archeologów prowadziła tu prace wykopaliskowe przez miesiąc. Po ich zakończeniu, stojący na czele grupy badaczy dr Kosta, poinformował na konferencji prasowej, że stanowisko pochodzi najprawdopodobniej sprzed 7 000 lat. Do tej pory udało się wydobyć ponad 1000 różnych artefaktów. Archeolodzy zamierzają powrócić tu jesienią. Badania archeologiczne na stanowisku mają być kontynuowane na przestrzeni najbliższych 5 lat.
Według Departamentu Archeologii w Erbil, miasto obfituje w stanowiska archeologiczne, z których jedynie niewielki procent został odpowiednio przebadany. Jednym z najbardziej znanych obiektów miasta jest położona w jego centrum cytadela, usytuowana na 32 metrowym nasypie ziemnym. Uważa się, że jej teren był zamieszkiwany i użytkowany na przestrzeni ostatnich siedmiu tysięcy lat.