Zasłużeni dla Wiary Przyrody: Astrolodzy: Jan Latos (1539 – 1608), Aleksander Baliński z Balina (zm. po 1506), Kacper Goski (zm. 1576)

Jan Latos (także Latosz, 1539 – 1608) – był doktorem medycyny, astrologiem i profesorem Akademii Krakowskiej, znanym z krytyki kalendarza gregoriańskiego. Plany jego ulepszenia autorstwa Latosa, złożone na ręce nuncjusza apostolskiego, nie zostały przychylnie rozpatrzone. Narzekając, iż nowy kalendarz zepsuł rachubę czasu, Latos wszedł w konflikt z przedstawicielami Kościoła, a w związku z naciskami biskupa krakowskiego, Bernarda Maciejowskiego, został zmuszony do przeniesienia się do Ostroga na Wołyniu, gdzie kontynuował swoje prace jako lekarz ks. Kontantego Ostrogskiego19. W swych dziełach Latos odwoływał się do wpływu układów gwiazd i planet na losy świata, dzieląc astrologię na taką, która zajmuje się dziejami człowieka i narodów, astrologię meteorologiczno-medyczną, zajmującą się przepowiadaniem stanu zdrowia i pogody oraz taką, która wyznacza najlepszy czas do danych czynności20. Do jego dzieł należą m.in. „Prognosticum Joanne Latosinio” (1595), dedykowane cesarzowi Rudolfowi II oraz „Kometa z podziwieniem” (1596).

Aleksander Baliński z Balina (zm. po 1506) był jednym z najgłośniejszych medyków i alchemików początku XVI w., głównie za sprawą skandalu z kuracją Aleksandra Jagiellończyka. Marcin Bielski wspomina w swej relacji, iż był to człowiek nieznanego pochodzenia, podający się za Greka12. Pochodził z Olkusza i cieszył się dużą popularnością u krakowskich mieszczan, wśród których zyskał sobie przydomek „Setnika”, gdyż za wizytę pobierał nie mniej niż 100 dukatów. Baliński wezwany w 1506 r. do Wilna przez króla Aleksandra Jagiellończyka poddał go kuracji na bazie ziół, po której stan władcy pogorszył się. Medyk został uwięziony przez kanclerza Łaskiego, jednak zdołał zbiec13. Po śmierci króla ponownie osadzono go w więzieniu, jednak został z niego zwolniony z powodu złego stanu zdrowia. Baliński, który przybrał nazwisko po swoim teściu, właścicielu wsi Balin pod Olkuszem twierdził, że był uczniem Jana z Piotrkowa – rektora Uniwersytetu Krakowskiego. Był także autorem księgi „De praestantia medicinae”, która nie zachowała się do dzisiejszych czasów. Po uwolnieniu wrócił do alchemii, jednak na eksperymenty roztrwonił resztę majątku. Okoliczności i data jego śmierci nie są znane.

 

Kacper Goski (zm. 1576) był studentem, a od 1547 r. wykładowcą Akademii Krakowskiej. Po okresie studiów we Włoszech i uzyskaniu doktoratu z medycyny, wrócił do kraju w 1551 r. i został lekarzem prymasa Mikołaja Dzierzgowskiego. Po jego śmierci w 1552 r. udał się do Poznania, gdzie objął urząd burmistrza. Goski największą sławę zyskał jako astrolog, wydając między 1551 a 1563 r. prognostyki wychodzące w Krakowie i Wrocławiu. Najsławniejszy z nich odnosił się do wielkiego zwycięstwa chrześcijaństwa nad islamem w przygotowywanym starciu z Turcją i wypełnił w postaci wyniku bitwy pod Lepanto. W uznaniu za pomyślną przepowiednię, 15 października 1571 r. władze Republiki Weneckiej ufundowały Goskiemu miedziany posąg oraz coroczną pensję w wysokości 300 dukatów, mającą być zachętą dla innych astrologów14.

Podziel się!