Hilary Koprowski (1916-2013) – skuteczna szczepionka przeciw wirusowi Polio

Z Wiki:

Hilary Koprowski (ur. 5 grudnia 1916 w Warszawie, zm. 11 kwietnia 2013 w Filadelfii) – polski lekarz, wirusolog i immunolog, odkrywca i twórca, pierwszej w świecie (1950), skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi polio, wywołującemu chorobę Heinego-Medina.

Urodził się w rodzinie o żydowskich korzeniach^[1]. Dorastał w Warszawie, gdzie ukończył XI LO im. Mikołaja Reja, a później studia medyczne, uzyskując dyplom na Uniwersytecie Warszawskim; studiował też w konserwatorium muzycznym w Warszawie oraz w Akademii Św. Cecylii w Rzymie. Od lipca 1938 roku żonaty z Ireną Koprowską, cytologiem i lekarką, z którą miał dwóch synów Claude’a i Christophera. Od 1939 roku poza Polską, od 1944 w USA. Profesor nadzwyczajny na Thomas Jefferson University, członek Polskiej Akademii Nauk.

W trakcie badań nad wirusem, po wielu próbach, znalazł gospodarza, który w warunkach naturalnych nie zakaża się i z którego wirus wychodzi osłabiony (był to szczur bawełniany). Koprowski wraz ze swymi asystentami pobierał od zakażonych szczurów wycinki mózgu i wstrzykiwał je następnemu szczurowi. Po kilkunastu takich zabiegach otrzymywano żywego, lecz osłabionego wirusa.

Po raz pierwszy szczepionka Koprowskiego została podana 27 lutego 1950 roku, a pierwsze masowe szczepienie miało miejsce w roku 1958 roku w Kongo. Dzięki wygodnej, doustnej formie podawania, w ciągu zaledwie sześciu tygodni zaszczepiono ponad 250 tysięcy dzieci i niemowląt. Jesienią 1959 roku z inicjatywy ówczesnego dyrektora Państwowego Zakładu Higieny w Warszawie profesora Feliksa Przesmyckiego rozpoczęto masowe szczepienia w Polsce. Od 1951 r. w Polsce trwała epidemia polio, początkowo rocznie chorowało 2–3 tysięcy dzieci, w 1958 roku już 6 tysięcy. Koprowski dzięki swym wpływom uzyskał od firmy farmaceutycznej Wyeth dziewięć milionów dawek, które zużytkowano w czasie ośmiu miesięcy szczepień. Efekt był natychmiastowy, liczba zachorowań zaczęła gwałtownie spadać. O ile w 1959 roku zanotowano jeszcze ponad 1000 zachorowań, o tyle w roku 1963 już tylko 30 nowych przypadków, a liczba zgonów spadła z kilkuset rocznie do dwóch^[2].

Wiele lat mieszkał w USA, opublikował ponad 850 prac naukowych, przez wiele lat kierował Instytutem Wistara w Filadelfii. Mimo sędziwego wieku, do śmierci był dyrektorem Instytutu Biotechnologii i Zaawansowanej Medycyny Molekularnej oraz Centrum Neurowirusologii na Uniwersytecie Thomasa Jeffersona w Filadelfii. Założył Fundację im. Koprowskich, mającą na celu przede wszystkim wspieranie rozwoju nauki w Polsce oraz współpracy naukowej polsko-amerykańskiej. Jest również autorem utworów muzycznych.

We francuskim filmie dokumentalnym pt. Czy świat oszalał? Skąd wzięło się AIDS, twierdzono, powtarzając oskarżenie z 1992 r. publikowane na łamach pisma „Rolling Stone” oraz tygodników „Nature” i „Science”, że przyczyną rozpowszechnienia się AIDS w Afryce, a następnie na całym świecie, była wynaleziona przez Koprowskiego szczepionka przeciwko chorobie Heinego-Medina. Oskarżenia te zostały obalone przez naukowców^[3].

Odznaczenia i nagrody

Postanowieniem prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego z 13 lipca 2007 „za wybitne zasługi w działalności naukowej i charytatywnej dla dobra społeczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej” został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski^[4]; wcześniej, postanowieniem z 12 maja 1998, uhonorowany był Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski^[5].

Od 1991 r. był członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk; doktoraty honoris causa otrzymał m.in. od Akademii Medycznej w Poznaniu (1998) i Warszawie (2000) oraz Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego (28 listopada 2008). 24 maja 2007 r. Rada Miasta Stołecznego Warszawy przyznała mu tytuł Honorowego Obywatela, dyplom odebrał 31 lipca 2007 r., w przeddzień Dnia Pamięci Warszawy. 25 maja 2007 r. otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Celestynowa. Kawaler Order Uśmiechu.

W 2010 r. został laureatem pierwszej edycji konkursu Wybitny Polak, organizowanego przez Fundację Polskiego Godła Promocyjnego Teraz Polska^[6].

Upamiętnienie

Hilary Koprowski jest patronem Gdańskiego Parku Naukowo-Technologicznego.

12 czerwca 2014 roku została odsłonięta tablica poświęcona profesorowi Hilaremu Koprowskiemu przy Publicznej Szkole Podstawowej im. Batalionu „Zośka” w Celestynowie, która mieści się na dawnej działce profesora.

Książki

Koprowski jest autorem książki autobiograficznej Wygrać każdy dzień (we współpracy z Agatą Tuszyńską; Wyd. Diana, Warszawa 1996, ​ISBN 83-906011-0-9​).

W 1999 w Stanach Zjednoczonych ukazała się też biografia Koprowskiego, autorstwa Rogera Vaughana pt. „Listen to the Music. The Life of Hilary Koprowski” (tłumaczenie polskie pt. Takty i fakty, Wydawnictwo Poznańskie 1999, ​ISBN 83-7177-065-0​).

Przypisy

• David M. Oshinsky, Polio: An American Story, Oxford: Oxford University Press, 2005, ISBN 0-19-515294-8, OCLC 56834404.
• Biuletyn nr 6 Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie, Historia odkryć szczepionek i rozwoju szczepień na świecie. [1].
• „Polak roznosicielem AIDS?”.
• M.P. z 2007 r. Nr 76, poz. 807.
• M.P. z 1998 r. Nr 28, poz. 350.

Bibliografia

• David M. Oshinsky: Polio. Historia pokonania choroby Heinego-Medina. Warszawa: Prószyński i S=ka, 2015. ISBN 978-83-8069-046-2.

Linki zewnętrzne

• Hilary Koprowski w bazie „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI).
• Biografie polskich odkrywców szczepionek
• Lucjan Wolanowski, „Rozmowa dziś – o medycynie jutra” (o prof. Hilarym Koprowskim)
• Audycja PR I: Wieczór odkrywców – „Profesor Hilary Koprowski”, red. Krzysztof Michalski

źródło: https://www.crazynauka.pl/hilary-koprowski-szczepienia-polio/

W latach 50. na polio, czyli chorobę Heinego-Medina, chorowało w Europie i USA jedno na 5000 dzieci. Choroba wirusowa atakująca ośrodkowy układ nerwowy prowadzi do porażenia mięśni, a niekiedy i śmierci.

Polski wirusolog Hilary Koprowski wyjechał z kraju w 1939 roku i po wojnie znalazł się w USA. Tam pod koniec lat 40. opracował pierwszą szczepionkę przeciw polio. W 1950 roku została podana po raz pierwszy, a w 1958 roku zaszczepiono nią 250 tys. kongijskich dzieci.

Nie weszła jednak do masowej produkcji, bo wyparły ją dwie inne szczepionki opracowane w amerykańskich laboratoriach. Jedna stworzona przez Alberta Sabina, druga – przez Jonasa Salka. W Polsce obecnie szczepi się dzieci szczepionką Salka, a dawka uzupełniająca pochodzi od Sabina. Salk wyrósł na bohatera narodowego w USA, bo świadomie nie opatentował swojej szczepionki, by więcej osób miało do niej dostęp (http://on.fb.me/WEuR4x).

Naszym bohaterem jest jednak Koprowski. Od 1951 roku w Polsce szalała epidemia polio. Zachorowało wiele tysięcy dzieci (brak dokładnych statystyk), kilkaset zmarło. Wtedy Feliks Przesmycki, dyrektor Państwowego Zakładu Higieny, zwrócił się o pomoc do Koprowskiego.

– Nasza akcja trwała od jesieni 1959 do maja 1960 roku – stwierdził w jednym z wywiadów Koprowski. – Firma Wyeth przygotowała dla nas dziewięć milionów dawek szczepionki, a firma okrętowa Moore McCormick przetransportowała szczepionkę do Polski. Tym samym statkiem popłynął mój asystent, który dozorował całą operację. Liczba zachorowań spadła ze 1112 przypadków w roku 1959 do około 30 w 1963, a liczba zgonów z 111 do dwóch. Szczepionkę otrzymaliśmy za darmo.

W 2001 roku Światowa Organizacja Zdrowia uznała Europę za wolną od polio.

Szczepionka prof. Koprowskiego wiele lat po szczepieniach w Kongu została oskarżona o wywołanie epidemii HIV w Afryce. Zarzut został naukowo obalony, ale wciąż w internecie można się natknąć na te absurdalne zarzuty.

Hilary Koprowski zmarł 11 kwietnia 2013 roku. Miał 96 lat.