Janusz Christa (1934 – 2008) – Pomorski Strażnik Wiary Słowian

W roku 2000 (Wikipedia) – Janusz Christa na spotkaniu z czytelnikami podczas XI Międzynarodowego Festiwalu Komiksu w Łodzi (Łódzki Dom Kultury, 7 października 2000). Fot.: Arek1979

Janusz Christa (ur. 19 lipca 1934 w Wilnie, zm. 15 listopada 2008 w Sopocie) – autor komiksów, rysownik i scenarzysta, z wykształcenia ekonomista. Autor jednej z najpopularniejszych polskich serii komiksów – Kajko i Kokosz.

Jeden z największych polskich twórców komiksu (a może największy). Zdążył narysować 4.700 komiksowych pasków, 700 plansz i olbrzymią ilość ilustracji. Wydał około 40 albumów komiksowych w łącznym nakładzie 10 milionów egzemplarzy. Przeżył 74 lata, dorobiwszy się małego mieszkanka w Sopocie, medalu Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” i niezliczonej rzeszy wielbicieli. Stworzone przez niego serie komiksowe „Kajko i Kokosz” oraz „Kajtek i Koko” od pokoleń cieszą się mianem kultowych, a ich bohaterowie znani są chyba wszystkim Polakom.

Christa urodził się 19 lipca 1934 w Wilnie, wówczas jeszcze polskim mieście na kresach wschodnich. W 1939 Wilno znalazło się pod okupacją radziecką, a w 1941 – niemiecką. Ojciec i dwaj starsi bracia małego Janusza wstąpili do Wileńskiego Okręgu AK. Po ponownym wkroczeniu Rosjan do Wilna, cała rodzina – choć osobno – wyruszyła do Polski, by przez radzieckie więzienia i poniemieckie obozy, leśne bazy żołnierzy wyklętych (bracia walczyli w oddziale Łupaszki) i koszary Ludowego Wojska Polskiego, trafić w końcu do Sopotu. Tu Janusz poszedł do szkoły i wstąpił do harcerstwa. Nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia plastycznego. Pracę rozpoczął zaraz po małej maturze, którą zrobił w szkole handlowej. Początkowo imał się rozmaitych zajęć: był magazynierem, „normowszczykiem” i jazzowym perkusistą.

Jako rysownik zadebiutował w roku 1956 na łamach miesięcznika „Jazz”. Przez następne dwa lata miotał się od gazety do gazety, publikując gdzie się dało komiksy o dzieciach, milicjantach, kowbojach, a nawet o Tarzanie. Chałturnicza tułaczka dobiegła końca 15 września 1958, wraz z pierwszym paskiem o Kajtku-Majtku. Rozpoczęty w ten sposób cykl „Kajtek i Koko”, a później „Kajko i Kokosz” zagościł w „Wieczorze Wybrzeża” na całe 17 lat, ukazując się dzień w dzień, za wyjątkiem niedziel. W międzyczasie rysownik eksternistycznie zdał dużą maturę w Technikum Ekonomicznym dla Pracujących. Współpracę z gdańską popołudniówką Christa przerwał w roku 1975, by wraz ze swoimi bohaterami przejść do „Świata Młodych”, a wkrótce potem do magazynu „Relax”. Przyniosło mu to ogólnopolską sławę, porównywalną jedynie z popularnością Papcia Chmiela. Niestety, w wieku zaledwie 55 lat Christa niespodziewanie zakończył karierę albumem „Mirmił w opałach”, który okazał się pożegnaniem nie tylko z PRL-em, ale i z parą jego sztandarowych bohaterów. Potem tworzył już niewiele, głównie do szuflady.

Janusz Christa był nie tylko wybitnym twórcą, ale i niezrównanym gawędziarzem. Niestety nigdy nie dowiemy się, czy zabawne anegdoty, którymi chętnie okraszał wywiady (niby wciąż te same, ale nigdy nie takie same) były częścią jego życia, czy też jeszcze jednym komiksem, tym razem bez rysunków.

http://na-plasterki.blogspot.com/p/biografia.html

 

Żeby dostać pracę rysownika w redakcji „Przygody”, Christa podał się za repatrianta ze Szwecji. Przyjęto go, ale problem pojawił się, kiedy musiał stawić się osobiście w redakcji. Pochodzący z Wilna, siedemnastoletni wówczas Christa wpadł w panikę. Udało mu się jednak obrócić sytuację w żart. Jego komiksy o Kajtku i Koko cieszyły się bardzo dużą popularnością, podobno „Wieczór Wybrzeża”, w którym się ukazywały, zaczynało się czytać właśnie od komiksu Christy. Autor często sięgał po tematykę fantastyczną, czego świetnym przykładem jest „Kajtek i Koko w kosmosie”, który przez cztery lata ukazywał się w gazecie. Po ponad 40 latach doczekał się albumowego wydania – tom ma blisko 600 stron i jest najdłuższym polskim komiksem.

Christa ceniony jest przede wszystkim za mistrzowski warsztat i perfekcyjną kreskę. Rysował bardzo stylowo, a jego kreska była pewna i wyrazista. Potrafił także świetnie opowiadać. Jego fabuły były lekkie, nienachalne i dowcipne. Często zawierały aluzje do rzeczywistości PRL. Adresatami jego komiksów byli jednak przede wszystkim młodsi odbiorcy. Udało mu się stworzyć bardzo wyrazistych i oryginalnych bohaterów. Po serii marynistycznych komiksów postanowił osadzić akcję we wczesnym średniowieczu. Kajko i Kokosz, woje Mirmiła, którzy walczyli ze Zbójcerzami pod wodzą Hegemona (przypominali Krzyżaków), zwykle byli utożsamiani ze Słowianami. Christa nie chciał mieć problemów z cenzurą PRL i Kościołem Katolickim, dlatego akcję osadził w bliżej nieokreślonej, parasłowiańskiej rzeczywistości. Komiksy z tej serii powstawały do lat 90. XX wieku. Wtedy też autor ze względu na pogarszające się zdrowie zrezygnował z rysowania. Obok komiksu jego największą pasją był jazz. Sam grał na perkusji.

Kontrowersje budziło podobieństwo Kajka i Kokosza do Asteriksa i Obeliksa René Goscinnego i Alberta Uderzo. Bohaterowie obu serii to wojowie, jeden jest mały i sprytny, drugi duży, gruby i niezbyt lotny. Ten drugi jest też obdarzony dużą siłą (Obeliks wpadł do kociołka z magicznym napojem, we wczesnych komiksach Kokosz nabierał siły w zależności od wielkości cienia, jaki rzucał). Akcja została zaś cofnięta w archaiczne czasy. Christa bronił się, że takich bohaterów o różnicującym zespole cech jest wielu. Pierwszy komiks o Asteriksie ukazał pod koniec 1959 roku, a o Kajku i Kokoszu w 1972 roku. Komiksy o Kajtku i Koku, których śmiało można nazwać prekursorami rodzimych wojów (podobne imiona, koncepty postaci), pojawiły się jednak już w 1958 roku. Inspiracje Christy śledzi poświęcony mu blog na-plasterki.blogspot.com. Podobieństwo do francuskich komiksów w niczym nie umniejsza geniuszu i roli, jaką Christa odebrał w historii polskiego komiksu. Autorowi udało się bowiem wykreować własny świat i specyficznych bohaterów, silnie przefitrowanych przez własną wrażliwość zarówno w zakresie grafiki jak i scenariusza.

Na podstawie albumu „Festiwal Czarownic” w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie odbyła się w 2010 roku premiera przedstawienia „Kajko i Kokosz” (reżyseria Marta Ogrodzińska). Już w latach 80. próbowano nakręcić film animowany, a później także aktorski na podstawie komiksów Christy. W 2006 roku do kin trafiła 16 minutowa animacja oparta na albumie „Zamach na Milusia”. Ukazały się dwie gry planszowe z Kajko i Kokoszem („Wielki wyścig” i „Wyprawa śmiałków”) i w sumie sześć gier komputerowych (w tym jedna na Amigę). Władze Sopotu, w którym mieszkał całe życie Christa, zastanawiają się nad stworzeniem parku Kajka i Kokosza. Ci bohaterowie doczekali się także swoich figurek z tworzywa sztucznego. W 2006 roku wydawnictwo Egmont ogłosiło konkurs na kontynuację przygód Kajko i Kokosza, ale nie zdecydowało się ostatecznie na wydawanie komiksów tworzonych przez innych autorów.

Wikipedia:

W „Wieczorem Wybrzeża” i drukował w nim najpierw przygody Kajtka-Majtka, potem Kajtka i Koka (z najdłuższą polską epopeją komiksową W Kosmosie), oraz trzy pierwsze historyjki o Kajku i Kokoszu (Złoty puchar, Szranki i konkury, Woje Mirmiła).

 

Jego najpopularniejsze dzieło, Kajko i Kokosz, powstało w 1972 i zasłynęło na całą Polskę, gdy po raz pierwszy ukazało się, jako odcinkowa historia jednostronicowa, w Świecie Młodych (de facto była to czwarta historyjka o obu wojach). Gucek i Roch to dwóch nowych bohaterów stworzonych w 1978^[1]. Christa był autorem scenariusza, chociaż podpisał go nazwiskiem Adama Kołodziejczyka^[2].

Na początku lat 90. XX wieku przestał tworzyć ze względu na stan zdrowia. Na początku XXI wieku wydawnictwo Egmont Polska zaczęło wydawać tomy jego klasycznych, w większości „wybrzeżowych”, komiksów. Natomiast w listopadzie 2005 ukazały się edycja śląska Szkoły latania (Szkoła furganio) i kaszubska Na wczasach (Na latowisku), w 2006 edycja góralska Wielkiego turnieju (Ogromniasto gońba).

Trzykrotnie podejmowano próby ekranizacji komiksów Janusza Christy. Na przełomie lat 80 i 90. XX wieku polski oddział amerykańskiego potentata kreskówkowego Hanna-Barbera, wspólnie ze Studiem Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej podjął pierwszą próbę filmowej adaptacji przygód Kajka i Kokosza, która zakończyła się na etapie testów i wstępnych animacji, wiernych komiksowemu pierwowzorowi. Od 2001 trwały prace nad aktorską adaptacją Kajka i Kokosza, które zostały wstrzymane z powodu zbyt niskiego budżetu. 23 czerwca 2006 miała miejsce premiera 16-minutowego filmu Kajko i Kokosz w reżyserii Daniela Zduńczyka i Marcina Męczkowskiego, wyprodukowanego w studiu Virtual Magic, zrealizowanego techniką animacji komputerowej, na bazie jednego z wątków komiksu „Zamach na Milusia”. Historia ta została przedstawiona z punktu widzenia przyglądającej się mrówki, pokrywa się w dużej mierze z pierwowzorem i wypełniają ją zabawne scenki oraz żarty głównych bohaterów. Film miał być wstępem do dużo większego projektu, lecz do śmierci twórcy komiksu nie udało się go zrealizować.

31 maja 2007 został odznaczony przez ministra kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierza Michała Ujazdowskiego Srebrnym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis^[3]. W 2008, na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu w Łodzi, świętowano 50-lecie narodzin Kajtka i Koka.

Od 1945 mieszkał w Sopocie, kolejno przy ul. Helskiej, 23 Marca, Wybickiego^[4].

Władze Sopotu planują utworzyć w mieście gród Kajka i Kokosza, by mogli stać się jednym z symboli kurortu^[5].

Kajtek i Koko – dwóch skrajnie różniących się przyjaciół, bohaterów pasków komiksowych Janusza Christy drukowanych na łamach „Wieczoru Wybrzeża”. Pierwszy czarno-biały pasek pojawił się 29 kwietnia 1968 i rozpoczął serię Kajtek i Koko w kosmosie. Obaj bohaterowie spodobali się czytelnikom na tyle, że doczekali się swych bliźniaczo podobnych następców (właściwie przodków): Kajka i Kokosza.

Najobszerniejszym i najsławniejszym komiksem z udziałem pary przyjaciół jest serial komiksowy Kajtek i Koko w kosmosie powstały w latach 1968-1972. Stanowi on filar polskiego komiksu zarówno pod względem treści, jak i rozmiaru.

 

Kajtek

Historia Kajtka sięga lat 50. kiedy to ukazywały się paski komiksowe Janusza Christy w „Wieczorze Wybrzeża”. Pierwszy, zatytułowany Niezwykłe przygody Kajtka-Majtka (1958), rozpoczął prawdziwie niezwykłe przygody marynarza rozgrywające się na: morzu, lądzie, kosmosie a nawet przyszłości i przeszłości. Te paski komiksowe ukazywały się do 1962. Na początku przygody te Kajtek odbywał samotnie lub wraz z szalonym profesorem Kosmosikiem.

Janusz Christa zdobył sympatię czytelników nie tylko swym humorem, ale i niezwykłą pomysłowością. Przedstawiając przygody podróży w czasie do fantastycznego średniowiecza z elementami techniki współczesnej, a nawet futurystycznej zadziwia do dziś. Niezwykłe przygody Kajtka-Majtka (1958-1960) stanowią wzór dla następnych pokoleń pisarzy fantasy. Następnie autor rozwinął to unikalne połączenie baśni z techniką ze zdwojoną siłą w Przygodach Kajtka i Koka.

Koko

Później pojawił się Koko, który początkowo nosił imię Frank. Z racji swych wielu wad stanowił dobry kontrast dla Kajtka, wpisując się w kanon komicznej pary przyjaciół jak Flip i Flap. Dodatkowo autor zmienił nieco osobowość Kajtka, aby lepiej pasowała do Koka.

Istnieją dwie serie komiksowe, w których Koko występuje samotnie: Opowiadanie Koka oraz Opowieść Koka, które traktowane są jak rarytas przez kolekcjonerów i miłośników polskiego komiksu.

Wspólne przygody

Kajtek i Koko pojawili się razem po raz pierwszy w paskach komiksowych drukowanych w „Wieczorze Wybrzeża” w serii Przygody Kajtka i Koka (1963-1964).

W swoich przygodach Kajtek i Koko bawili czytelników: zagadkami kryminalnymi (sensacja i akcja), unikalnym połączeniem baśni z techniką oraz treściami fantastycznymi i kosmicznymi.

Kajtek i Koko w kosmosie

Ostatnim komiksem, w którym pojawili się wspólnie Kajtek i Koko, był Kajtek i Koko w kosmosie (1968-1972). Jest to aktualnie najdłuższy polski komiks. Ukazywał się nieprzerwanie przez 4 lata na łamach „Wieczoru Wybrzeża” osiągając rekordową długość 1270 odcinków. Długość ta była wymuszona przez czytelników, którzy nie zgadzali się na zbyt wczesne zakończenie przygód. Opowieść, rozpoczęta 29 kwietnia 1968, została zakończona 31 lipca 1972 paskiem z numerem 1265. Wynika to z pomyłki Christy, który niewłaściwie oznaczył odcinek 192 (jako 187). Nie poprawił tego aż do końca historii.

Jeden z pasków komiksu został zatrzymany przez cenzurę w grudniu 1970. Christa narysował na nim spalony dom pewnego kosmicznego kacyka, co mogło się kojarzyć z podpaleniem budynku Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku podczas buntu robotników na Wybrzeżu.

Komiks w wersji albumowej ukazał się po raz pierwszy w 1974 w gdańskim wydawnictwie. Nie zawierał całości historii, a poszczególne epizody ułożone były w innej kolejności niż pierwotne paski. Miał przerobiony wstęp i zakończenie, pewne fragmenty zostały narysowane na nowo, inne nieznacznie zmienione. Ponad stutysięczny nakład został w krótkim czasie wykupiony, tak samo jak kolejne dodruki.

W 1991 i 1992 opublikowane zostały trzy albumy (z planowanych dwunastu), obejmujące początkowe epizody komiksu, tym razem w wersji kolorowej.

Wydanie Egmontu z 2001 jest, jak sam wydawca pisze, pierwszą niemal pełną^[1] wersją przygód w kosmosie. Wydawnictwo nie było w stanie zgromadzić kompletu pasków.

W 2012 ukazało się wydanie uzupełnione o brakujące paski.

Opowieści z cyklu Kajtek i Koko

Paski komiksowe

Wszystkie komiksy (poza Franek! Kajtek!) ukazały się w „Wieczorze Wybrzeża”.

• Latający Holender – 1958, 78 odcinków
• Profesor Kosmosik i Marsjanie – 1958-1959, 146 odcinków
• Czarny rycerz – 1959-1960, 282 odcinki
• Utracony skarb – 1960, konkurs w formie komiksu
• Franek! Kajtek! – Tygodnik Morski 1960, historia 3-obrazkowa
• Na morze – 1961, historyjka składająca się z 25 kadrów z tekstem Agnieszki Osieckiej
• Poszukiwany Zyg-Zak – 1961, 129 odcinków
• Wybory do rad narodowych – 1961, odcinek specjalny i 3 żarty rysunkowe
• Dni Gdańska – 1961, 80 odcinków
• Kajtek, Koko i piraci – 1961-1962, 222 odcinki
• Opowiadanie Koka – 1962-1963, 120 odcinków
• W krainie baśni – 1963-1964, 348 odcinków
• Na tropach pitekantropa – 1964-1965, 369 odcinków
• Kajtek i Koko na wakacjach – 1965, 56 odcinków
• Opowieść Koka – 1965-1966, 207 odcinków
• Śladem białego wilka – 1966-1967, 312 odcinków
• Jubileusz 10-lecia „Wieczoru Wybrzeża” 1967, jeden pasek
• Zwariowana wyspa – 1967, 137 odcinków
• Londyński kryminał – 1967-1968, 137 odcinków
• Kajtek i Koko w kosmosie – 1968-1972, 1270 odcinków
• Opowieści Koka – 1993

Albumy

• Kajtek i Koko w kosmosie – Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne 1974
• Śladem białego wilka – KAW 1989
• Duch bunkra – KAW 1989
• Chybiony strzał – KAW 1990
• Zwariowana wyspa (2 t.) – Zespół 1990
• Londyński kryminał (2 t.) – Zespół 1990
• Pojedynek z Abrą – Adarex 1991
• Zabłąkana rakieta – Adarex 1991
  (pierwszy album serii Kajtek i Koko w kosmosie)
• Twierdza tyrana – Adarex 1991
  (drugi album serii Kajtek i Koko w kosmosie)
• Kosmiczni piraci – Wojtek-press 1992
  (trzeci album serii Kajtek i Koko w kosmosie)
• Kajtek i Koko w kosmosie – Egmont Polska 2001
• Kajtek i Koko na tropach pitekantropa – Egmont Polska 2001
  zawiera: Kajtek i Koko na tropach pitekantropa, Kajtek i Koko w krainie baśni, w tym Pojedynek z Abrą, oraz Wśród piratów
• Kajtek, Koko i inni – Egmont Polska 2004
• Kajtek i Koko w Londynie – Egmont Polska 2005
  zawiera: Londyński kryminał, Zwariowana wyspa, Kajtek i Koko na wakacjach
• Kajtek i Koko – Profesor Kosmosik – Egmont Polska 2006
• Kajtek i Koko – Śladem białego wilka – Egmont Polska 2007
• Kajtek i Koko – Poszukiwany Zyg-Zak – Egmont Polska 2009
  zawiera: Latający Holender, Profesor Kosmosik i Marsjanie, Poszukiwany Zyg-Zak
• Kajtek i Koko – Opowieści Koka – Egmont Polska 2011

 

Kajko i Kokosz – seria komiksów autorstwa Janusza Christy, która stała się jego najpopularniejszym dziełem. Bohaterami komiksu są tytułowi Kajko i Kokosz, dwaj słowiańscy wojowie, mieszkający w grodzie kasztelana Mirmiła. Ich głównymi wrogami są Zbójcerze pod komendą Hegemona i jego zastępcy Kaprala. Do innych ważnych bohaterów komiksu należą: żona Mirmiła, Lubawa, mały smok Miluś, czarownica Jaga i jej mąż – zbój Łamignat, oraz ciamajdowaty zbójcerz Oferma.

Pierwszy pasek z ich przygodami ukazał się w Wieczorze Wybrzeża w 1972 i zawierał części historii Złote prosię, wydanej później pod zmienionym tytułem Złoty puchar. Kolejnymi wydanymi w ten sposób tomami były: Szranki i konkury i Woje Mirmiła. Wkrótce autor przeszedł do Świata Młodych. Jedna historia ukazała się w magazynie Relax, dwie kolejne zostały od razu wydrukowane w formie albumowej. Kolejne albumy wydawano do 1990. Niedługo później twórca przestał rysować ze względu na pogarszający się stan zdrowia. W lutym 2003 wydawnictwo Egmont Polska rozpoczęło reedycję serii.

W 2016 pojawiła się oficjalna kontynuacja serii zatytułowana „Obłęd Hegemona” stworzona przez innych autorów w formie krótszych historii^[1].

 

Komiksy z cyklu Kajko i Kokosz

• Szkoła latania (1975 – początkowo w Świecie Młodych; edycja śląska pt. Szkoła furganio)^[a]
• Wielki turniej (1975; edycja góralska pt. Ogromniasto gońba)
• Zamach na Milusia (1977; 1989 – wydanie rozszerzone)
• Skarby Mirmiła (1980)
• Festiwal czarownic (1982)
• Na wczasach (1983; edycja kaszubska pt. Na latowiskù)
• Cudowny lek (1984)
• Dzień Śmiechały (1984)
• Złoty puchar (1985 – 2 części; w wersji Wieczoru Wybrzeża pt. Złote prosię)
• Szranki i konkury (1985 – 2 części)
• Urodziny Milusia (1986; 2004 – w zbiorach komiksów Fortuna Amelii i Urodziny Milusia)
• Łaźnia (1986; 2004 – w zbiorach komiksów Fortuna Amelii i Urodziny Milusia)
• Rozprawa z Dajmiechem (1987 – c.d. Wojów Mirmiła)
• Koncert Kaprala (1987; 2004 – w zbiorach komiksów Bambi i Urodziny Milusia)
• W krainie borostworów (1987; też jako dodatek do gry komputerowej Kajko i Kokosz)
• Woje Mirmiła (1988; c.d. w Rozprawie z Dajmiechem)
• Profesor Stokrotek (1988; 2004 – w zbiorach komiksów Wygnaniec i Urodziny Milusia)
• Mirmił w opałach (1990)
• Pasowanie (1993 – w magazynie Super Boom nr 4/93; 2004 – w zbiorze komiksów Urodziny Milusia)
• Srebrny denar (2004 – w zbiorze komiksów Urodziny Milusia)
• Obłęd Hegemona (2016 – antologia czterech historii stworzonych przez nowych autorów)

Pierwsze wydanie albumów Szkoła latania oraz Wielki turniej było wydaniem łączonym i miało dwie okładki tytułowe. Z jednej strony była Szkoła latania, z drugiej Wielki turniej.

Komiksy Złoty puchar, Szranki i konkury oraz Woje Mirmiła (razem z Rozprawą z Dajmiechem) w wydaniu wydawnictwa Egmont zostały podzielone na trzy części. Komiksy wydawane przez Egmont są wzbogacone m.in. o kalendarz z lat 80. z ilustracjami z serii. Dodatkowo Egmont wznowił trzy komiksy w kaszubskim języku regionalnym oraz etnolekcie śląskim i gwarze podhalańskiej.

Bohaterowie

• Kajko – niski, bardzo inteligentny i odważny. Najlepszy przyjaciel Kokosza. Uosobienie cech pozytywnych, choć od czasu do czasu, podobnie jak Kokosz, ulega różnym pokusom (np. w Skarbach Mirmiła wraz z kompanem ukradł magiczną maść Jagi). On zazwyczaj się zastanawia nad naprawą wszelkich sytuacji, przykładowo wtedy, gdy Mirmił traci wiarę w siebie. W pierwszych historiach nosił miecz. Umie także strzelać bardzo zręcznie z łuku a także umiejętnie włada mieczem. Czasem bywa na Kokosza zły za to, że wyjada on mięsne potrawy czy też że ma ich więcej niż on.
• Kokosz – dość tęgi i łysy przyjaciel Kajka. Lubi dużo jeść, jest też dość tchórzliwy, a także przesądny (np. w Złotym Pucharze wierzy, że jego siła zależy od długości jego cienia); nie lubi, gdy mu się przeszkadza podczas posiłku grożąc innym że doprowadzi to do rękoczynów. Miał wuja, który był właścicielem karczmy, jednakże od albumu „Woje Mirmiła” Łamignat został „podmieniony” jako członek rodziny bohatera. Kokosz często je, wypija eliksiry i napoje, których nie wolno kosztować, co wywołuje u niego zmianę podejścia do otoczenia.
• Mirmił – kasztelan (w pierwszych komiksach – książę) Mirmiłowa o długich rudych wąsach oraz skrajnie łysy przypominając posturą i wyglądem Władysława Łokietka. Wcześniej miał długie proste włosy (do albumu „Rozprawa z Dajmiechem”) oraz krótkie wąsy (aż do albumu „Na wczasach”). Mimo że z natury jest miły, łatwo popada w depresję i czasami miewa myśli samobójcze często polecając żonie Lubawie, by zasadziła na jego grobie orchidee. Czasem zdarza mu się też puszyć, traktować innych z wyższością i być upartym w stosunku do małych istot czy mieszkańców grodu. Czasami kiedy w grodzie nie ma jego wojów (głównych bohaterów) opuszcza dziedziniec w celu ich odnalezienia, czego bardzo nie lubi obawiając się, że albo jego albo Kajka i Kokosza złapać mogą Zbójcerze.
• Jaga – czarownica, ciotka Kokosza (w pierwszych komiksach nazwana Zielachą). Jest bardzo mądra i dysponuje magicznymi mocami. Potrafi latać na miotle i przygotowywać czarodziejskie eliksiry. W albumie „Festiwal czarownic” została zwyciężczynią konkursu, w którym wraz z innymi czarownicami walczyła swoimi czarami oraz eliksirami. W albumie Woje Mirmiła nie miała męża. Wyszła za Łamignata wtedy gdy zbójowi groziła egzekucja. Ma gadającego kruka imieniem Gdaś, który informuje ją lub wojów o istotnych obserwacjach.
• Łamignat – zbój, przyjaciel Kajka i Kokosza o bardzo życzliwej, wrażliwej i przyjaznej naturze. Jego ulubione powiedzonko to Lelum polelum. Zawodowo okrada bogatych i wspomaga biednych. Ma maczugę, którą nazywa Bacikiem, i którą tylko on jest w stanie podnieść lub osoba, która wymówi odpowiednie zaklęcie. Mimo prawie nadludzkiej siły często czuje się słaby; by dodać mu otuchy jego żona, wiedźma Jaga, podarowała mu fujarkę mówiąc, że jej muzyka zwielokrotni jego siły chociaż w rzeczywistości nie ma ona właściwości magicznych. Często, kiedy grozi mu niebezpieczeństwo, używa tego instrumentu. Łamignat czasem działa na nerwy Kokoszowi. Nie potrafi czytać. Po raz pierwszy pojawia się w Wojach Mirmiła.
• Lubawa – żona Mirmiła (nazywana dawniej księżną) i kuzynka księcia Popiela. O wiele wyższa i potężniejsza pod względem fizycznym od swojego męża, który jest jej często bardzo posłuszny. Zwykle stara się wybijać mu z głowy głupie pomysły strasząc go, że wyprowadzi się do swojej matki. Bardzo często wstaje z łóżka przed mężem oraz prosi, aby Mirmił się kładł pod pierzynę.
• Zbójcerze – gromada wyglądających nieco jak Krzyżacy rycerzy-rozbójników, których głównym celem jest złupienie i zdobycie Mirmiłowa, co nie jest dla niech prostym wyzwaniem, gdyż za każdym razem zostają pobici. Pod wpływem piwa mają skłonności do bójek. Pierwszy raz pojawili się w albumie „Szkoła latania”. W początkowych tomach seri byli bardzo liczni, zaś od albumu „Skarby Mirmiła” jest ich nieco mniej. Najważniejsi zbójcerze to:
  • Hegemon – wódz zbójcerzy. Czasami musi doprowadzić ich do porządku wtedy, gdy widzi bójkę. Z natury władczy i przebiegły. Żywi nienawiść do wszystkich mieszkańców Mirmiłowa często grożąc, kiedy akcja zdobycia grodu jest nieudana, że dobierze się ze swoimi poddanymi do skóry grodzian. Zawsze gdy usłyszy od Kaprala sprytny plan zdobycia grodu czy osłabienia Mirmiła uznaje jego zastępcę za geniusza oraz obiecuje, że otrzyma on od Hegemona nagrodę lub awans.
  • Kapral – prawa ręka Hegemona. Z wyglądu przypomina nieco Adolfa Hitlera. On zazwyczaj wydaje komendy zbójcerzom. Gdy nadarzy się okazja, próbuje zdetronizować Hegemona co zawsze kończy się fiaskiem. Często mu się podlizuje.
  • Oferma – gruby (początkowo nie), niezbyt inteligentny zbójcerz o dobrotliwej naturze. Zawsze wybierany jako ochotnik do wykonywania niewdzięcznych zadań. Często działa na nerwy Kapralowi, choć Hegemon bywa wobec niego bardziej sympatyczny. Wyjątkiem, w którym Kapral go pochwalił była sytuacja gdy Hegemon trafił do podziemnego lochu w grodzie w albumie „Festiwal czarownic”. To on często najlepiej wykonuje rozkazy i ma najlepsze pomysły, ale nikt go wtedy nie słucha. Wzorowany na Szwejku.
  • Siłacz – wysoki i najsilniejszy ze zbójcerzy.
• Walwuch – dowódca bandy Rarogów. Silny i dobrze zbudowany, razem ze swoimi zbójcami próbował zdobyć Mirmiłowo.
• Smok Miluś – smok, który wykluł się z jajka znalezionego w lesie przez Kajka i Kokosza. Boi się małych zwierzątek, gdy je widzi zieje ogniem. Po pewnym czasie wyrosły mu skrzydła i nauczył się startować, ale tylko z powierzchni wody (Skarby Mirmiła). Ostatecznie spotkał smoczycę i razem z nią odfrunął do krainy smoków. Pojawia się w albumach Zamach na Milusia, Skarby Mirmiła, Cudowny Lek i Urodziny Milusia.
• Wit – woj, przyjaciel Kajka i Kokosza. Spotkali go w czasie swoich przygód w komiksie Szranki i konkury (gdzie początkowo mówił rymem), a następnie powrócił w Na wczasach (gdzie zachowaniem przypominał nieco Don Kichota). Po tej drugiej historii zamieszkał w Mirmiłowie i od tego momentu występował głównie jako postać epizodyczna. W albumie Mirmił w Opałach powrócił do mówienia rymem. Na początku miał obsesję na punkcie dokonywania walecznych czynów, potem zajął się tworzeniem wynalazków (w Mirmile w Opałach wynalazł proch). Początkowo towarzyszył mu jego koń.
• Wojmił – brat Mirmiła. Jak wskazuje jego imię, ma wojowniczą naturę, ale jest zarazem honorowy. Pojawia się w albumach Szranki i konkury i Woje Mirmiła
• Borostwory – stwory zamieszkujące dzikie lasy. Bardzo boją się cywilizacji. Występują w komiksie W krainie borostworów, strzegą Pani Przyrody.

Podobieństwo do serii o Asteriksie i Obeliksie

Seria komiksów o Kajku i Kokoszu pod wieloma względami przypomina francuskie komiksy o Asteriksie i Obeliksie. Wiele elementów w serii średniowiecznej jest niemal identycznych z tymi, występującymi w Asteriksie^[2].

Fani często stawiali zarzuty o plagiat po obu stronach. Seria Christy Kajtek i Koko powstała przed Asteriksem, jednak średniowieczna wersja owych bohaterów – Kajko i Kokosz – powstała długo po pierwszych przygodach Galów.

Kajko i Kokosz w kulturze

Zobacz w Wikicytatach kolekcję cytatów z Kajka i Kokosza

Film

Na przełomie lat 80. i 90. XX wieku w Bielsku-Białej podjęto próby stworzenia serialu animowanego, jednak zakończyły się one niepowodzeniem. W 2001 rozpoczęły się zdjęcia do filmu fabularnego na podstawie albumu Dzień Śmiechały ale zarzucono ten projekt. Zrealizowany został również krótkometrażowy film animowany oparty na albumie Zamach na Milusia. 16-minutowy film został wyemitowany w kinach w 2006 roku i spotkał się z negatywnymi reakcjami fanów^{[potrzebny przypis]}. Głosu Kajkowi użyczył Maciej Stuhr, a Kokoszowi Cezary Żak, który miał także grać postać Kokosza w wersji fabularnej; projekt ten jednak także zarzucono.

Gry

Komiks stał się podstawą do stworzenia wielu gier komputerowych. Pierwszą z nich była stworzona w 1994 gra Kajko i Kokosz, wydana na komputery Amiga^[3]. Jej rozszerzona konwersja na komputery PC, Kajko i Kokosz w Krainie Borostworów, trafiła do sprzedaży 15 czerwca 1998^[4]. 11 kwietnia 2005 wydana została pierwsza gra 3D nawiązująca do komiksu – Kajko i Kokosz: Szkoła latania^[5], a 15 maja 2006 Kajko i Kokosz 2: Cudowny lek^[6]. W 2011 roku powstała gra przygodowa Kajko i Kokosz: Mirmiłowo Wielkie, Podstęp kaprala i Rozprawa z Hordonem – przygotowana przez zespół Dagiel i Honey Flavour^[7]. Pod koniec roku 2011 została wydana gra Kajko i Kokosz: Twierdza Czarnoksiężnika^[8].

Jesienią 2009 wydawnictwo Egmont wydało grę planszową pt. Kajko i Kokosz – Wielki wyścig. Zadaniem graczy jest zwyciężyć w organizowanym przez księcia Bolka wyścigu dookoła grodu. Autorem gry jest Adam Kałuża. Kolejną grą planszową wydaną przez tę samą firmę była Kajko i Kokosz – Wyprawa śmiałków, której autorem jest Roberto Fraga.

Teatr

W grudniu 2010 w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie odbyła się premiera przedstawienia Kajko i Kokosz będącego sceniczną adaptacją tomu Festiwal Czarownic. Reżyserem przedstawienia była Marta Ogrodzińska^[9].

Park rozrywki

Władze Sopotu, wieloletniego miejsca zamieszkania Janusza Christy, planują utworzyć w mieście gród Kajka i Kokosza, by mogli stać się jednym z symboli kurortu^[10].

Zabawki

Polska firma TissoToys wyprodukowała figurki z postaciami z komiksu Kajko i Kokosz w serii poświęconej bohaterom polskich komiksów^[11]. Firma otrzymała Medal Targów Kielce za figurki przedstawiające kultowe postacie z polskich bajek^[12]. Autorem projektów w 3D Milusia, Kajka, Kokosza, Hegemona, Kaprala oraz Łamignata jest Grzegorz Kupiec^[13]. Oficjalna premiera figurek odbyła się na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi w 2012^[14].

Przypisy

• Kajko i Kokosz: Nowe Przygody – 1 – Obłęd Hegemona. komiks.gildia.pl. [dostęp 2016-08-22].
• Na plasterki!!!
• Kajko i Kokosz (ang.). MobyGames. [dostęp 2011-10-26].
• Kajko i Kokosz w Krainie Borostworów. gry-online.pl. [dostęp 2011-10-26].
• Kajko i Kokosz: Szkoła Latania. gry-online.pl. [dostęp 2011-10-26].
• Kajko i Kokosz 2: Cudowny Lek. gry-online.pl. [dostęp 2011-10-26].
• Kajko i Kokosz podbijają świat gier komputerowych!. gildia.pl, 2010-07-10. [dostęp 2011-10-26].
• Kajko i Kokosz: Twierdza Czarnoksiężnika w planie wydawniczym firmy Cenega. cenega.pl, 2011-10-28. [dostęp 2011-11-02].
• Kajko i Kokosz. Teatr im. Stefana Jaracza w Olsztynie. [dostęp 2011-10-26].
• Kajko i Kokosz dostaną… ławeczkę. trojmiasto.pl, 2011-05-28. [dostęp 2011-05-28].
• Figurki z polskich bajek
• Nagroda dla TissoToys na stronach Targów w Kielcach
• Figurki na stronach Gazety Wyborczej

Figurki z bohaterami Kajka i Kokosza

 

https://www.youtube.com/watch?v=JdOuc7uyqnM