Jacek Wierzbicki, Safronow, Rezepkin i inni – Tocharowie oraz Indie i Iran

Cytuję bez zbędnego komentarza ze strony księdza Pietrzaka, coś co mnie absolutnie przekonuje i ma solidne poparcie wybitnych archeologów, lingwistów, antropologów i genetyków:

http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/polacy1.htm#Praindoeuropejczycy

Uwaga. W ostatnim czasie Jacek Wierzbicki wysunął nieźle uzasadnioną tezę, że „W efekcie przerwania  połączeń komunikacyjnych między [różnymi grupami ludności Kultury Pucharów Lejkowatych] dochodzi do zaniechania stosowania wspólnej, charakterystycznej dla tej ludności i akceptowanych przez nią wartości, symboliki. Lukę tę zapełnia pojawienie się grup ludności Kultury Ceramiki Sznurowej  /Kultury Grobów Jednostkowych/, które choć niewielkie, dzięki swej ruchliwości na nowo scalają i „udrażniają” cały obszar wielkodolinny/…/ Dzięki temu trwanie grup ludności postpucharowej można śledzić w głąb KCSz, przynajmniej do horyzontu grup lokalnych„. Przeżywanie technologicznych cech „pucharowych” w wytwórczości społeczności KCSz „można uznać za dowód na przetrwanie jakiejś postaci grup ludności, dziedziczących pucharowe tradycje wytwarzania naczyń aż … do poziomów grup lokalnych KCSz„. Widocznie zmiana identyfikowanej kultury archeologicznej (w tym, przypadku KPL > KCSz) „nie musi być równoznaczna ze zmianą etnosu, a zanik kultury archeologicznej nie jest wystarczającą przesłanką aby podejrzewać wymarcie jej etnosu” (J. Wierzbicki, Wielka kolonizacja. Społeczności kultury pucharów lejkowatych w dorzeczu środkowej Warty, Poznań 2013, s.295-297).

Powyższa teoria J. Wierzbickiego może być potwierdzeniem charakteru jednostki taksonomicznej ceramiki sznurowej nie jako  kultury, lecz horyzontu, w którym obok populacji haplogrupy R1a, praindoeuropejskiej, znalazły swoje miejsce także bardziej od nich autochtonne populacje haplogrupy I1-I2, staroeuropejskie (zob. cz. IV), a od połowy III tysiąclecia – także kultura pucharów dzwonowatych (KPDz; zob. część V).
Wraz z wymianą kulturową między KAK a KCSz szła zapewne i jakaś ekspansja elementu ludzkiego. Zresztą juz od lat, zwłaszcza od prac M.Gimbutas, przypisuje się „sznurowcom”, choć niestety  bardziej tylko intuicyjnie,  etniczną indoeuropejskość. Tu trzeba przypomnieć, że genetyczne badania archeologicznych szczątków znad Solawy (Eulau) , które ujawniły haplogrupę R1a (z gałęzi północno-zachodniej) przez autorów badań zostały związane z kręgiem  KCSz.  Ta zaś na solawskim terenie, jak i na całym Połabiu, pokrywa się zarazem z KAK.

dalej u księdza Pietrzaka czytamy:

Wschodnioeuropejskie i azjatyckie migracje rodu R1a-M417.
Indo-irańscy Ariowie

1) Archeologiczna NEGACJA TEORII KURHANOWEJ na rzecz ŚRODKOWOEUROPEJSKIEJ,
a właściwie KUJAWSKIEJ
   (Nikołajewa, Rezepkin, Safronow, Szmyt, Kozincev i inni).

         Istnieje dotąd dość upowszechnione przekonanie, funkcjonujące w ramach teorii kurhanowej M. Gimbutas, że kultura grobów jamowych (Jamnaja – zob. mapa wyżej) była pierwszym stepowym nośnikiem indoeuropeizmu ku środkowej Europie, który mógł przejść do KCSz, i w kierunku Azji. Ale według nowszych autorów (archeologów i genealogów genetycznych) zespół kultur jamowych może być traktowany jako późniejszy owoc ekspansji praindoeuropejskiej ludności, od której pochodzą m.in. indo-irańscy Ariowie. Kultura jamowa przeszła zapewne w kulturę Abaszewo i uralską Sintaszta (w kręgu kultury andronowskiej, w której ujawniono jednoznaczne archeologiczne Y-DNA Rodu R1a).
Istnieje więc  wyraźna ścieżka, wskazująca na odwrotny niż to proponuje tzw. teoria kurhanowa kierunek migracji: od Europy w kierunku wschodnim, ku nadczarnomorskim stepom i Kaukazowi, a stąd ku Azji. Ta ekspansja dokonała się w kulturze  amfor kulistych oraz towarzyszącej jej ludności kultur pucharów lejkowatych i ceramiki sznurowej, co jest zresztą potwierdzeniem „polskiego” pochodzenie indoeuropeizmu.
Oto ponad 100 lat temu, bo 1892 r. w miejscowości Novosvobodnaja pod Kaukazem, w areale związanej z mezopotamską kulturą Uruk słynnej północnokaukaskiej kultury Majkop, wyodrębniono archeologiczną  kulturę, która w niczym nie przystawała do kultury Majkop. W roku 1952 światowej sławy angielski archeolog Gordon Childe rozpoznał tu zupełnie odrębną jednostkę archeologiczną,  kulturę amfor kulistych (KAK) i wskazał na jej pochodzenie z polskiego jej areału. Tę odrębność i jej związek z Europą Środkową  potwierdzili archeolodzy A.D. Rezepkin oraz A.N. Gej. Następnie para badaczy rosyjskich, W.A. Safronov i N.A. Nikołajeva, podejmując w 1974 r. badania licznych kurhanów na teranie osady Novosvobodnaja, nie tylko jednoznacznie potwierdzili istnienie tam kamiennych i ceramicznych zabytków oraz dolmenowych obrzędów grzebalnych kultury, wywodzącej się ze środkowo-europejskiego areału KAK (w tym tzw. „amfory kujawskie”), ale je znacznie ubogacili swoimi odkryciami i publikacjami naukowymi.

Osada Novosvobodnaja i lokalizacja kultury nowoswobodnieńskiej ( Новосвободненская культура – Wikipedia).

         Na szczególną uwagę zasługują podkaukaskie dolmeny i groby megalitowe w Novosvobodnaja, mające bardzo bliskie pokrewieństwa z podobnymi na Kujawach, tzw. groby „Cist” (to pod Kaukazem typ dolmenów tzw. środkowoeuropejski, a raczej kujawski; zobacz: Дольмены Западного Кавказа ), mające jednak datowanie znacznie młodsze niż zabytki kujawskie.
Nadto  Nikołajewa (1978 r.) na terenie północnego Kaukazu rozpoznaje i wydziela kulturę kubano-terską, położoną w górnym międzyrzeczu Kubań-Terek, ze szczególnym wyróżnieniem rejonu Osetii Północnej, kraju  pod szczytami Kaukazu. Kulturę kubano-terską datuje się obecnie na ostatnie dwa wieki III tysiąclecia przed Chr. i początek II tysiąclecia przed Chr., czyli na epokę schyłku kultury Majkop, choć M. Szmyt, polska badaczka kultury amfor kulistych, nie wyklucza daleko wcześniejszego datowania niektórych, zwłaszcza grobowych obiektów – już na początek III tysiąclecia (dotychczasowe datowanie kaukaskich zabytków jest niedopracowane, na co wskazuje M. Szmyt i co w przyszłości może nieco zmienić pogląd na wzajemne zależności KAK w Polsce i na Kaukazie).
Równocześnie w pólnocnokaukaskiej grupie języków kartwelskich lingwiści, np. G.A. Klimov (1994), rozpoznali liczne elementy języka praindoeuropejskiego, a w konsekwencji uczeni wskazują także na środkowoeuropejskie pochodzenie pierwotnych jakichś grup ludności na terenie dzisiejszej Osetii Północnej, areału język indoeuropejskiego grupy indo-irańskiej.
Wskazano także inne enklawy kultury amfor kulistych pochodzenia europejskiego. Nad Dolnym Dnieprem: Mihailovka, Baratovka i Boguslav; na Krymie Kemi-Oba; nadto wiele zabytków nad rzeką Kubań. Dlatego Safronow i inni wymieniają osobną kulturę, zwaną zwaną kubano-dnieprowską.
To wszystko stało się podstawą sformułowania tezy o ojczyźnie Praindoeuropejczyków w Europie Środkowej, którą usilnie głosi zwłaszcza W.A Safronov (zob. http://istorya.ru/book/safronov/index.php ). Sekunduje mu także archeolog, zwany ojcem archeologii Kaukazu i Środkowej Azji, A.D. Rezepkin (zob. Резепкин, Алексей Дмитриевич – Wikipedia, tam literatura). Rezepkin jednak w zabytkach kultur kaukaskich widzi raczej kulturę pucharów lejkowatych (wg niego związaną z ziemiami niemieckimi). Ale już sam ten fakt, że w archeologicznej kulturze północnego Kaukazu widzi się nawet trzy kultury, najściślej związane z ziemiami polskimi, świadczy o kierunku migracji ludności: z Polski na południowy wschód, a nawet dalej – ku Iranowi i Indiom).
Ogłoszone (15.9.2014) wyniki badań archeologicznego mtDNA a grobu w Novosvobodnaja podają datę grobu: 3500 lat przed Chr. i jego przynależność do środkowoeuropejskiej kultury pucharów lejkowatych.

         WYBÓR LITERATURY TEGO TEMATU – odsyłaczy do dalszej literatury

1) Н. А. Николаева, ЦЕНТРАЛЬНО-ЕВРОПЕЙСКАЯ ЛИНИЯ В РАЗВИТИИ БРОНЗОВОГО ВЕКА СЕВЕРНОГО КАВКАЗА
(N.A.Nikolaeva, Central-European Tradition in the developmemnt of the Bronze Age in the Northern Caucasus)
– http://vestnik.kemsu.ru/Content/documents/Bulletin_Kemsu_11_3.pdf,  p.49-55. Akademia.edu. Tam dalsza literatura.

2) N.A. Nikolajeva, Etnokulturowe procesy na północnym Kaukazie w III-II tysiącleciu p.n.e. według danych archeologii, lingwistyki i mitologii, Moskwa 2011, http://archaeolog.ru/media/ksia/223/09_nikolaeva.pdf

3) Н. А. Николаева, ПЕРИОДИЗАЦИЯ КУБАНО-ТЕРСКОЙ КУЛЬТУРЫ (КОНЕЦ III – НАЧАЛО II ТЫС. ДО Н.Э.),
(N.A. Nikołajeva, Periodyzacja kubano-terskiej kultury (koniec III – początek II tys. p.n.e., Moskwa 2012)
–  http://www.vestnik.vsu.ru/pdf/history/2011/02/2011-02-23.pdf

4) Н. А. Николаева, Европа и Кавказ: культурно-исторические параллели Вестник ТГПУ . 2011.
N.A. Nikołajeva, Europa i Kaukaz: kulturowo-historyczne paralele, Moskwa 2011
–  http://vestnik.tspu.ru/files/PDF/articles/nikolaeva_n._a._83_86_11_113_2011.pdf

5) В. А. Сафронов, Индоевропейские прародины, Moskwa 2005 (str. 402, online) – http://istorya.ru/book/safronov/index.php
(W.A. Safronov, Indoeuropejskie praojczyzny, Moskwa 1989 (2005 online).

6) Н. А. Николаева, Этно-культурные процессы на Северном Кавказе в III – II тыс. до н.э в контексте древней истории Европы и Ближнего Востока.  –  Этно-культурные процессы на Северном Кавказе в III – II тыс. до … www.academia.edu/…/. .
(N.A. Nikolajeva, Etnokulturowe procesy na Północnym Kaukazie w III-II tysiącleciu w kontekście starożytnej historii Europy i Bliskiego Wschodu, Moskwa  2011, monografia, s.536, online). Tam pełna literatura i dokumentacja badań.

7) Новосвободненская культура , Wikipedia ;     Резепкин, Алексей Дмитриевич

8) G.A. Klimov, Drevniejszije indoeuropeizmy kartwelskich jazykov 1994  (‚Starożytne indoeuropeizmy w kartwelskich językach’)

9) Wiadomość agencji RIA Novosti (badania archeologicznego PIE-mtDNA) : http://ria.ru/science/20140915/1024223871.html

 10) N.A.Nikolaeva, O koncepcji czterech praojczyzn Indoeuropejczyków, Zbiór zrtykułów pamięci V.A.Safronova, Moskwa 2010.
https://www.academia.edu/attachments/33792035/download_file?st=MTQxMjQyMDY0NCwzMS42LjIxOS4yLDc4ODc0MjA%3D&s=sidebar

Archeolog północnego Kaukazu V.A.Safronov  w monografiach (n.p. В.А.Сафронов, Индоевропейские прародины, 1989 /online 2005/ oraz w: Николаева Н.А., Сафронов В.А. Истоки славянской и евразийской мифологии, 1999) i w kilkudziesięciu innych publikacjach rozwinął koncepcję czterech praojczyn Indoeuropejczyków (albo inaczej: czterech ojczyzn Praindoeuropejczyków). Według niego poszczególne etapy migracji pre- i praindoeuropejskiej ludności rozpoznawalne są  na podstawie archeologicznych kultur i ich ciągłości oraz śladów ewolucji języka od borealnego (euroazyjskiego) do praindoeuropejskiego.
Szczególnym zwornikiem tych prac jest Nikolaevej, Safronova i kilku wcześniejszych uczonych dokładne rozpoznanie na północnym Kaukazie i na dniepro-kubańskich nizinach kultur archeologicznych pochodzących z Europy Środkowej: KPL, KCSz, a zwłaszcza KAK. Na skutek tego w diametralny sposób zmienili oni kierunek historycznych migracji ludności i kultur, ustalony przez M. Gimbutas w teorii kurhanowej (z Powołża i Nadczarnomorskich Stepów na zachód), a przez wielu naukowców przeważnie bezmyślnie i sztucznie podtrzymywany.
Oto poszczególne ojczyzny Pre- i Pra-indoeuropejczyków
1. Archeologiczna kultura świderska w regionie karpacko-poleskim, język borealno-eurazyjski – zachodni oddział kultury świderskiej, rozpoznany na przestrzeni od północnego przykarpacia do obrzeża zlodowacenia blisko Bałtyku i datowany na IX tysiąclecie przed Chr. Pod koniec IX tysiąclecia, na skutek powrotu zlodowacenia – migracja kultury do Kotliny Karpackiej i Podunajskiej. Kultura świderska to archeologiczny ekwiwalent procesu wydzielanie się gałęzi praindoeuropekiej z borealnego („eurazyjskiego”) prajęzyka, zidentyfikowanego przez N.D. Andreeva.
2. Archeologiczna kultura tahuńska na wschodnim wybrzeżu M. Śródziemnego i w Azji Mniejszej – nazwa kultury od potoku Wadi Tahuna koło Betlejem; rozpoznana na stanowisku Jerycho B nad Jordanem, w Bejda na półwyspie Synaj oraz w  Catal Hojuk w Anatolii; tam liczne analogie kultury świderskiej; ośrodki datowane są na VIII-VII tysiąclecie przed Chr. po domyślnej migracji kultury świderskiej na wschodnie wybrzeże M. Śródziemnego, Palestyny i Azji Mniejszej; to neolit przedceramiczny – początki hodowli zwierząt, upraw roślin, budowy prostokątnych domów, obwarowań i protomiast; językowa wspólnota protoindoeuropejska.
3. Archeologiczna kultura Vinca (Vincza) na Bałkanach – datowana przez autorów na drugą połowę V i całe IV tysiąclecie przed Chr. (jej pochodne: Bojan, Gumelnita, Cucuteni-Tripolje); rozciąga swoje wpływy niemal ku środkowym i zachodnim Karpatom; jest ona jakby podosnową dla kultur eneolitu południowego rejonu, a w dziedzinie przestrzeni i formacji języka określa ojczyznę środkowego praindoeuropeizmu. Z tym kręgiem Safronov kojarzy migracje Tocharów ku Chinom Zachodnim.
4. Archeologiczna kultura lendzielska; jej pochodna – pucharów lejkowatych oraz pochodne KPL – kultury amfor kulistych i ceramiki sznurowej – to kultury IV i III tysiąclecie przed Chr.; określają one środkowoeuropejską, ostatnią praojczyznę i etap „późnego praindoeuropeizmu”. Kultura lendzielska (od nazwy węgierskiej miejscowości Lengyel: ‚Polak’ – a więc nomen omen) jest przez Safronowa nazwana podosnową dla kultur eneolitu środkowej Europy. Szczególnym ośrodkiem jej uformowania się były Łużanki w zachodniej Słowacji, ale swoją bezpośrednią obecność rozciągała przez Małopolskę aż do polskich Kujaw; a pośrednią – przez kultury KPL, KAK i KCSz – od Renu na Zachodzie do Donu i Północnego Kaukazu na Wschodzie.

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

Teoria Safronowa, Nikolaevej i innych o ekspansji Praindoeuropejczyków znad Wisły i Odry i w ogóle z Europy Środkowej w kulturach KPL, KCSz i KPL w kierunku Północnego Kaukazu i stąd do Stepów Nadczarnomorskich w IV i III tysiącleciu przed Chr. jest archeologicznie i lingwistycznie dobrze uzasadniona i wiarygodna, potwierdzona także badaniami antropologicznym, np. A. Kozinceva (zob. niżej). W istocie potwierdza ona naszą teorię Kujawskiej ojczyny Praindoeuropejczyków.
Natomiast jest wątpliwa w punkcie wyjaśniania ich pojawienia się i przybycia do środkowoeuropejskiej, tzw. późnej praojczyzny Indoeuropejczyków.  Autorzy Safronow i Nikołajewa wykorzystują niektóre dotąd nierozwiązane problemy nauki: pojawienie się lub zanik niektórych kultur lub społeczności ludzkich w Europie lub Azji Mniejszej; by przy pomocy niekiedy niewielu danych lub wbrew wbrew  tworzyć własny obraz ciągłości kultur archeologicznych jako ekwiwalentów rozwoju ludności praindoeuropejskiej.
Raczej niewiele wskazuje na to, by np. KAK (GAC)  wyłoniła się z KPL (FBC/TRB); ludność ‚amforowa’ była bardzo dbała o swoje cechy dystynktywne i zachowanie swojej pierwotnej odrębności, co jej gwarantowało długie, bo około dwa tysiące lat  trwanie na polskich ziemiach; na terenie Niemiec wykazała nawet wyraźny konflikt wobec KPL (gdzie pojawiła się ta pierwsza, ta druga zanikła). Także niewiele wskazuje na to, aby KPL pochodziła od Lengyel w zachodniej Słowacji; choć wykazuje ona wiele cech naddunajskiej kultury Lengyel , bo powstała pod jej wpływem, jednak wytworzyła się na Kujawach wśród ludności miejscowej, późno-linearnej, PKCLR, grupy brzesko-kujawskiej; Lengyel też nie demonstruje pochodzenia od Vinca. Nie można też udowodnić pochodzenia tej ostatniej z kultury Tahun. Teoria tej czteroetapowej migracji Praindoeuropejczyków nie spotkała się więc w większym odzewem w naukowej archeologii (zob. Петр Золин 2: http://www.proza.ru/2010/10/21/258 :Н.А.Николаева, В.А.Сафронов в книге «Истоки славянской и евразийской мифологии»).
Dlatego mimo dostarczonych przez autorów argumentacji i olbrzymiego wkładu pracy, wobec ich „teorii czterech ojczyzn PIE” należy zachować dystans.
Zachowuje jednak moc podstawowa teza Safronowa i Nikołajewej, współodkrywców i wielkich znawców kultur na Północnym Kaukazie i przyległych ziemiach, o ich środkowoeuropejskim pochodzeniu z kultury  amfor kulistych, „kujawskich” i zindoeuropeizowanych przez nią środkowoeuropejskich KPL i KCSz. Potwierdzeniem tej tezy jest też sygnalizowana przez lingwistów obecność licznych elementów języka praindoeuropejskiego w formie pierwotnej (niedialektalnej), zwanego przez nich staroeuropejskim, w językach grupy kartwelskiej (na Południowym Kaukazie i w Osetii). Swoją wymowę ma też bardzo rozwinięta na północnym Kaukazie mitologia eposu o Nartach, ale teraz przez kulturoznawców (m.in. przez Dumezila i Nikolaevą)  rozpoznana jako pochodna od eposu i systemu wartości staroeuropejskiego ludu PIE.
Zachowuje także aktualność nasza teza o lokalnej genezie KAK na Kujawach, wytworzonej przez małą resztkę ludności haplogrupy R1a, przybyłej kiedyś na tę ziemię z Bliskiego Wschodu przez Kaukaz (Edzani), Krym i Rudoj Ostrov nad Dnieprem i pojawieniu się w kulturze janisławickiej na Kujawach, by około połowy VI tysiąclecia przed Chr. w osadzie Dęby 29 rozpocząć protoneolityczną egzystencję i swój biologiczny rozwój, który zapoczątkował wielką rodzinę Praindoeuropejczyków rodu R1a z ojcowską mutacją M417.
Proces indoeuropeizacji kultur sąsiednich wobec KAK, np. wcześniejszej KPL lub późniejszych badeńskiej, KCSz, unietyckiej i pucharów dzwonowatych doprowadził do poszerzenia terenu ekspansji i powstania pierwszych dialektów środkowoeuropejskich języka PIE, a potem wschodnioeuropejskich i azjatyckich.
Indoeuropejskie dialekty w Azji Mniejszej – anatolijskie i inne – to owoc dwukrotnych migracji rodu R1a przez Kaukaz: w VII tysiącleciu ku Europie i w III-II tysiącleciu ku wyżynie Irańskiej i Afgańskiej.

……………………………
2) Antropologiczna negacja teorii kurhanowej
na rzecz teorii migracji indoeuropejskiej kultury amfor kulistych jako praojczyzny Indoeuropejczyków
na wschód, a więc w sumie – NA RZECZ TEORII KUJAWSKIEJ.

W 12013 r. w Rostowie nad Donem w Rosji odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa: „Zasiedlenie Rosji Południowej od czasów starożytnych do dni dzisiejszych” Ważne jest to, że w kilku wykładach sugerowano przeciwny teorii kurhanowej kierunek migracji Praindoeuropejczyków i ich archeologicznych kultur: Od Środkowej Europy (KAK) na wschód aż do Ałtaju.  Wykłady, przeważnie w skrótach, są dostępne w PDF:
Международная научная конференция: «НАСЕЛЕНИЕ ЮГА РОССИИ С ДРЕВНЕЙШИХ ВРЕМЕН ДО НАШИХ ДНЕЙ» (ДОНСКИЕ АНТРОПОЛОГИЧЕСКИЕ ЧТЕНИЯ), International Scientific Conference: «THE POPULATION OF SOUTHERN RUSSIA ACROSS THE AGES» (THE DON READINGS IN PHYSICAL ANTHROPOLOGY),  Collection of papers 26–30 August 2013 Rostov-on-Don Russia;  http://ssc-ras.ru/files/files/Southerns … lation.pdf

Tezę tę szczególnie opracował europejskiej sławy rosyjski antrololog Aleksander Kozincev,  Zob. tam str. 34.
Jego wykład (z przeźroczami) prezentuje związki zwłaszcza kraniometryczne i pomiary szkieletowe (przeważnie jeszcze niepublikowane) tysięcy szkieletów archeologicznych kultur Europy, południowej Rosji i Azji Środkowej.„Kraniometria osadnictwa południoworosyjskich stepów w epoce brązu (w związku a indeoeuropejską problematyką)”
Aleksander Kozincev, Краниометрия населения южнорусских степей в эпоху бронзы (в связи с индоевропейской проблемой), презентация, 2013. (Craniometry of southern Russian and Ukrainian Bronze Age steppe populations, with reference to the Indo-European problem (PowerPoint, 2013)) https://www.academia.edu/4740966/%D0%9A … oint_2013_

W temacie pochodzenia środkowoazjatyckiego wariantu kultury amfor kulistych Kozincev korzysta z odkryć niemieckich antropologów i archeologów, którzy odkrywali i badali kurhany w „Dolinie Królów” (Republika Tuwa), a zwłaszcza w osadzie Ajmyrlyg nad Jenisejem. Niemcy tę protoscytyjską kulturę porównywali tylko z kulturą amforową u siebie, na terenie Niemiec w Osdorf, dziś dzielnica Hamburga (autor błędnie zapisał: Ostorf). Autor (i nie tylko on) sugeruje, że Scytowie powstali z emigrantów kultury amforowej z Europy Środkowej, a po blisko dwóch tysiącach lat życia w otoczeniu plemion prototureckich w Azji Środkowej, wracali ku Europie z dialektami tureckimi (z wyjątkiem tych, którzy migrowali przez Iran).
………………….

         Wyłoniona w grupie R1a poniżej mutacji M417 i Z645, satemizowana  haplogrupa z mutacją Z93 migrowała więc zapewne także poprzez kultury Północnego Kaukazu, Jamowej i Abaszewo dalej na wschód, by w kulturze Sintaszta na Południowym Uralu ostatecznie uformować się etnicznie do wymarszu na południe pod nazwaniem Aria (Ariowie). Ariowie z definicji – to ta populacja, w kręgu której po emigracji na południe na terytorium Iranu i Indii powstały święte księgi Rigwedy i Awesty. Zdobyły one szerokie wpływy w tamtejszych systemach religijnych (np. w najwyższej kaście hinduskich braminów – 72 procent) i politycznych. Dialekty indoeuropejskie stanowią tam w sumie najliczniejszą grupę językową.

Mapa wskazuje na tych, których zasługą jest przeniesienie aryjskich  języków indoeuropejskich do Indii i Iranu.

Czas powstania gałęzi rody R1a-Z93
Pineski karmazynowe – z około 3500 lat przed Chr.
Pineski fioletowe – z około 2400 lat przed Chr.
Pineski zielone – z około 700 r. AD, grupa kirgiska.
Europejska część populacji Z93 to przeważnie imigranci z Bliskiego Wschodu – Żydzi aszkenazyjscy.
Żródło: mapy I.Rożanskiego, marzec 2012,  http://www.r1a.org/3.htm#top

Poznaliśmy już SNP wszystkich siedmiu mumii męskich z populacji Tocharów, którzy zapewne jako pierwsi, bo jeszcze z językową wersją kentumową, migrowali z Europy na Wschód, by osiedlić się w kotlinie Tarim Basin na obrzeżach pustyni Takla Makan w zachodnich Chinach i tam na swój, dziś już wymarły język tocharski wcześnie przetłumaczyli religijne księgi buddyjskie. Chińscy genetycy Chunxiang Li et al., 2010 stwierdzili u nich kaukaskie, europejskie cechy rasowe i u wszystkich  zidentyfikowano tylko mutację M198, gdyż w czasie dokonanych badań jej podrzędne mutacje, M417 i Z93, nie były jeszcze genetyce znane. Ich oddzielenie się od populacji M417 mogło nastąpić przed  dokonaniem się satemizacji, albo  ich pierwotny język satemowy uległ kentumizacji w środowisku jakiejś azjatyckiej grupy populacji R1b.

(Uwaga. Na rosyjskich ziemiach brak śladów najstarszych gałęzi spod R1a-M417, które dziś rozpoznawane są w rejonie Środkowej, Zachodniej i Północnej Europy. Oznacza to, że one powstały raczej w środkowej Europie. Oznacza to także, że i główna ojcowska mutacja, M417, musiała powstać raczej w Środkowej Europie albo jako pierwsza do niej przyemigrować, by tu realizować kulturę amfor kulistych; kolebki M417 nie można lokalizować nad Wołgą, jak to czynią – na wyczucie –  niektórzy autorzy).

*   *   *  

W kulturze indo-aryjskiej znajdujemy dodatkowe potwierdzenia obecności
kujawskiego (KAK), a więc środkowoeuropejskiego pochodzenia PIE

Prócz omówionych wyżej archeologicznych i obrzędowo-pogrzebowych znalezisk kultury amfor kulistych ze środkowej Europy, a także towarzyszących im elementów środkowoeuropejskiej kultury pucharów lejkowatych i ceramiki sznurowej oraz indoeuroopejskich lingwistycznych śladów na Północnym Kaukazie, zwłaszcza w kulturze Nowosvobodnaja i Kuban-Terek (Safronow, Rezepkin, Nikołajewa, Szmyt) oraz także jednoznacznych argumentów antropologicznych (A Kozincew) zauważyć trzeba także inne dowody, potwierdzające związek indo-irańskiego rodu Ariów i całej azjatyckiej gałęzi, wyróżnionej mutacją Z93, z polską praojczyzną w kulturze amfor kulistych.

1. Polskie mtDNA  w otoczeniu migrantów Z93 w Azji.
   Opublikowane 2 czerwca 2014 r. wyniki badań genetycznych, antropologicznych i archeologicznych szczątków, zwłaszcza ze środkowego okresu epoki brązu, wydobytych z grobów na terenie południowego Ałtaju (na terenie zachodniej Mongolii), które wskazują, że dwóch spośród czterech mężczyzn z indoeuropejską mutacją Z93 odznaczało się jednoznacznymi europejskimi cechami fizycznymi (np. niebieski kolor oczu i rozjaśniony kolor włosów), a kobiece szczątki wykazały rzadką mitochondrialną grupę H1b, dla której znaleziono pięć współczesnych meczów mt w Polsce i jeden w Portugalii. Ten mitochondrialny związek z Polską świadczy zapewne o wspólnej, męsko-żeńskiej migracji na Wschód, w kierunku Ałtaju – z naszego właśnie kraju.
   Omówienie wyników badań: http://eurogenes.blogspot.com.au/2014/06/r1a-z93-from-bronze-age-mongolia.html
2. Kultowy i znak swastyki u indyjskich Ariów, wcześniej obecny na terenie polskiej KAK.
   W hinduizmie rozwinięta jest tradycja swastyki jako symbolu kultu solarnego. Choć swastyka jest obecna wwiększości starożytnych kultur świata, to jednak jej euroazjatycki najstarszy ślad w hinduizmie ma – jak sie wydaje – swoje źródło w starszej kulturze amfor kulistych w Polsce  w postaci znaku swastyki na ścianach zewnątrz i wewnątrz amfor (np. Rębków, woj. mazowieckie), czas co najmniej 3,100 przed Chr., i bardzo licznych podobnych znaków solarnego kultu, np. w wyrobach bursztynowych.

Na temat tradycji swastyki w kulturach: http://pl.wikipedia.org/wiki/Swastyka
W świecie indoeuropejskim nie znaleziono symbolu swastyki wcześniejszego niż w polskiej KAK.
Niemiecka encyklopedia o „Hakenkreuz” podaje, że w Europie (poza przemilczaną przez nią Polską) najstarsze symbole swastyki  znaleziono w Drosa w widłach Solawy i Łaby oraz w Roßlau nad Łabą z czasu około 3,000 przed Chr. [czyli na terenie pochodzącej z Polski kultury amfor kulistych]. Droga pochodzącego z Europy symbolu wiodła przez Azję Mniejszą do Indii. Ustalono dotąd, że im im dalej od obszaru znalezisk w Europie Środkowej, tym młodsze są znaleziska tego symbolu. W Azji Mniejszej w Troy – około 2,500 lat przed Chr.

3. Hinduski obrzęd sati, zapoczątkowany i praktykowany wcześniej w KAK w Polsce.
   Na podstawie materiałów grobowych archeolodzy domyślają się istnienia w kulturze amfor kulistych obrzędu pogrzebowego par ludzkich, zwanego na terenie hinduizmu sati. Obrzęd taki realizowany był pochówkami żon zmarłego mężczyzny lub pochówkami umiłowanych przez niego zwierząt domowych, wyposażanych dodatkowo w honorowe dary. Paralelę ideologiczną między ofiarą lub samoofiarą żon lub umiłowanych zwierząt szczególnie dostrzegała M. Gimbutas, widząc w tej praktyce rezultat dominującej roli mężczyzny w ustroju patriarchalnym; patriarchat panował przecież już w rodach kultury amforowej. Ślad obrzędu sati dostrzeżono także w  praktykachgrupy złockiej.
   Obyczaj sati został przeniesiony, z pewnością przez ludzi haplogrupy Z93, do Indii, gdzie w hinduizmie od starożytności prawie do współczesności praktykowano dobrowolne lub wymuszone przez tradycję (samo)spalenie czy zabijanie i pogrzebanie żony obok zmarłego męża. Z Indii ideologia ta przenosi się później na niektóre inne kraje Azji.
   Na temat tradycji obrzędu sati w kulturach: http://pl.wikipedia.org/wiki/Sati_(ceremonia)
4. Symbolika zębu jako znaku siły i trwania.

Jest ona wyraźna w hinduiźmie, w kulcie jednego z największych bogów o imieniu Śiwa. W przedstawieniach występuje on z atrybutem trójzębu, triśula (‚trójząb’). Triśula jest symbolem trzech sił (gun) i trzech epok czasu. Streszczając, jedna siła świata to dobroć, która władała przeszłością.  Druga siła to żądze i namiętności, do których należy teraźniejszość. Trzecia siła to głupota, a ona będzie rządzić w przyszłości, dokonując zniszczenia i końca świata.
Trójząb, symbol ponadczasowych sił, był już godłem założycieli ruskiej dynastii Rurykowiczów, później znalazł się w herbie Kijowa, a teraz jest godłem państwa ukraińskiego.
Z wymową zębu, jako przedchrześcijańskiego i zapewne praindoeuropejskiego symbolu siły i trwania, spotykam się np. w jednym ze starych drewnianych kościółków małopolskich (miejscowości tu nie wymienię), początkiem sięgającym średniowiecza. W nim między belkami znajdują się bardzo liczne, mocno wciśnięte zęby ludzkie, wyjęte może z grobów wcześniejszego tam cmentarza. Służą one zapewne dla dodania siły i trwania tej świętej budowli.

więcej: http://www.tropie.tarnow.opoka.org.pl/polacy1.htm#Praindoeuropejczycy