Jan Karol Sas-Zubrzycki (Jan Zubrzycki h. Sas, ur. 25 czerwca 1860 w Tłustem, zm. 4 sierpnia 1935 we Lwowie) – polski architekt, teoretyk architektury, konserwator sztuki.

W latach 1878-1884 studiował na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej. W latach 1886-1912 mieszkał w Krakowie. W 1901 r. wybudował swoją willę w Zabierzowie. W 1898 r. wraz z siostrą Jadwigą z Łobzowa założył Towarzystwo Rękodzielników Polskich „Gwiazda” od 1912 mieszczące się we Lwowie. W latach 1900-1912 pełnił obowiązki inspektora Budownictwa Miejskiego w Krakowie. W 1916 r. był współzałożycielem Towarzystwa Opieki nad Zabytkami Sztuki i Kultury we Lwowie. Był członkiem Polskiej Akademii Umiejętności. W 1919 r. został profesorem zwyczajnym Katedry Historii Architektury i Estetyki Politechniki Lwowskiej, jako profesor i wykładowca Politechniki pracował do 1929 r. W 1929 r. został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.

Opublikował liczne prace zawierające m.in. rozważania na temat polskiego stylu narodowego. Wskazywał na oryginalne, rodzime cechy polskiej architektury. Jako architekt tworzył głównie w duchu neogotyku.  Opracowywał też projekty przebudowy kamienic i budowy świeckich budowli publicznych m.in. ratusze w Jordanowie i Niepołomicach. Projektował okazałe kościoły, opracowywał też projekty świeckich budowli użyteczności publicznej i budynków na zamówienia prywatne. Badał polskie style budownictwa monumentalnego i drewnianego. Był świetnym rysownikiem, akwarelistą i fotografikiem. Na jego artystyczny dorobek składa się około 40 kościołów wybudowanych i około 20 przebudowanych na terenie Małopolski, Podola i Bukowiny, w stylu neogotyku „nadwiślańskiego” lub neorenesansu „zygmuntowskiego”.  Niestety Sas Zubrzycki by móc realizować swoje projekty, przyczynił się do zniszczenia kilku starych, czasem bardzo wartościowych kościołów.

Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie.

Realizacje

• kościoły (w nawiasach podano rok ukończenia budowy):
  • Bielcza (1908)
  • Błażowa (1900)
  • Bruśnik (1904)
  • Cieklin (1903)
  • Ciężkowice (1903)
  • Czortków (1918) – kościół dominikanów
  • Górno (1913)
  • Jadowniki Podgórne (1910)
  • Jedlicze (1925)
  • Jordanów (1913)
  • Kasinka Mała (1913)
  • Kraków – kościół św. Józefa w Podgórzu (1909), kościół redemptorystów (1907)
  • Lubatowa (1921)
  • Lubcza (1899)
  • Lwów – kościół kapucynów (1930)
  • Łapczyca (1933)
  • Łężkowice (1921)
  • Masłów Pierwszy (1938)
  • Miejsce Piastowe – kościół Michalitów
  • Niewodna (1923)
  • Nowy Sącz Biegonice (1904)
  • Otfinów (1929)
  • Piotrkowice (1907)
  • Porąbka Uszewska (1918)
  • Poręba Radlna (1905)
  • Ryglice (1940)
  • Siedliska-Bogusz (1912)
  • Sokołów Małopolski (1914)
  • Suków
  • Szczepanów (1914)
  • Szczurowa (1893)
  • Tarnów – kościół Świętej Rodziny (1906)
  • Tłuste
  • Trzebinia – kościół Salwatorianów, Najświętszego Serca Pana Jezusa – projekt częściowo niezrealizowany
  • Trześniów
  • Wietrzychowice (1924)
  • Zaleszany (1905)
  • Żeleźnikowa
• kościoły przebudowane:
  • Bochnia (1905)
  • Borzęcin
  • Szczucin (1905)
  • Tarnobrzeg, kościół dominikanów
  • Tarnawa
  • Trzciana k. Bochni
• ratusze:
  • Jordanów
  • Myślenice
  • Niepołomice
  • Zator

SAS Zubrzycki Jan Mistrz Twardowski Białoksiężnik polski

SAS Zubrzycki Jan Mistrz Twardowski Białoksiężnik polski. Prawda z podań. Miejsce Piastowe 1928. Wydawnictwo Książnicy – Michalineum. s.407. liczne il. opr. kartonowa. brak przedniej okładki. stan bloku bardzo dobry. 21 cm. Te książkę kupiono na aukcji internetowej za 189 PLN.

Wybrane książki Zubrzyckiego

• Zwięzła historja sztuki od od najpierwszych jej zaczątków aż po czasy napoleońskie (1914)
• Wawel przeddziejowy (1918)
• Obsypiny… Obsyłania… Rąbek złoty z czasów dobrobytu i oświaty Polaków dawnych (1921)
• Zabytki miasta Lwowa (1928)
• Serce : rozbiór pierwiastków polskiej sztuki ludowej i narodowej (z rysunkami), Lwów 1921.

Dziadek wybudował cegła po cegle niemal całą ulicę Kalwaryjską i cały Rynek Podgórski, łącznie z kościołem Świętego Józefa – bardzo pięknym i cudownie położonym na Krzemionkach.

Kościół Św. Józefa

Kościół parafialny pw. św. Józefa – świątynia w Krakowie, usytuowana w Rynku Podgórskim na północnych stokach Krzemionek Podgórskich w południowo-środkowej części Krakowa, zbudowana w latach 1905-1909 według projektu Jana Sas-Zubrzyckiego, według architektury neogotyckiej. Jest to największy kościół w Podgórzu.

[Kogo mógł ezoteryk, okultysta i rodzimowierca Sas-Zubrzycki zatrudnić do budowy tego swojego, wypieszczonego architektonicznie kościoła? Władysława Białczyńskiego – wolno-murarza?].

Kościół wrasta w skały

[W tych skałach znajdowała się niegdyś pracownia alchemiczna Mistrza Twardowskiego – i przy okazji budowy tego kościoła dokonano jej odkrycia oraz przebadania archeologicznego]. Tak działali Strażnicy Wiary Słowian.

Kościół wrasta w skały

Życie Jana Sas-Zubrzyckiego – Patrona Szkoły

„Życie Jana Sasa Zubrzyckiego wypełniała intensywna praca, której głównym impulsem była miłość ojczyzny i próba ocalenia od zapomnienia tego, co w przeszłości najcenniejsze – poczucia piękna, harmonii i prawdy. Był obrońcą podstawowych, ponadczasowych wartości”.

K. Stefański

„Jan Sas Zubrzycki przez całe życie angażował się w sprawy narodowe, a swoje przywiązanie do idei niepodległej Rzeczypospolitej manifestował nawet elementami stroju, nosił zawsze wpiętą w ubiór odznakę orła w koronie”.

„Cieśla polski i Murarz polski” – zbiór 10 zeszytów autorstwa Jana Sasa Zubrzyckiego wydanych w latach: Cieśla 1915-1916; Murarz 1917-1919

Zeszyty te stanowią doskonałe uzupełnienie „Cieślictwa polskiego” oraz „Polskiego budownictwa drewnianego”.

Wzory sztuki ciesielskiej wywodzące się ze sztuki ludowej, tradycyjne polskie wykończenia i zabudowy.Plany, rzuty, zdjęcia, przykłady mieczowań, odrzwia i drzwi staropolskie, wiązania, bramy, stropy drewniane, słupy z mieczowaniem, zdjęcia domów wiejskich i dworów, dachów, szczytnic, okien i okienek.Obiekty przedstawione na zdjęciach w większości już nie istnieją.
Zawartość:
Cieśla polski: Zeszyty I-V – 40 tablic i 20 stron objaśnień
Murarz polski: Zeszyty I-V – 40 tablic i 20 stron objaśnień

Jan Sas Zubrzycki (1860-1935), architekt, konserwator sztuki, profesor Politechniki Lwowskiej. Opublikował liczne prace zawierające m.in. rozważania na temat polskiego stylu narodowego. Wskazywał na oryginalne, rodzime cechy polskiej architektury. Jako architekt tworzył głównie w duchu neogotyku. Wybudował ponad 40 kościołów i przebudował około 20. Opracowywał też projekty przebudowy kamienic i budowy świeckich budowli publicznych m.in. ratusze w Jordanowie i Niepołomicach.

Wydawca Graf_ika
Data wydania    2010
Oprawa: twarda, szyta, okładka drukowana w kolorze, pokryta matową folią; ozdobna, zadrukowana wyklejka.
Format: 32 x 22 cm
Liczba stron: 158
ISBN-10/13    978-83-61889-02-1

Kraków. W pobliżu kościoła św. Floriana można zobaczyć wspaniale odrestaurowaną kamienicę Jana Zimlera. Budynek został zbudowany w 1892 roku, a jego projektantami byli Józef Donhajzer i Jan Sas Zubrzycki

Dr Jan Sas Zubrzycki: „Dzwon wolności”: Dzwony zwyczajne i dzwony niezwykłe, dzwony cudowne, sakralne, bajeczne w dziejach i polskiej tradycji historycznej i mitycznej. „Zdaje się nam powszechnie, jakoby dzwony były w Polsce najpóźniej do kościołów wprowadzone i wszystkie miały do nas przyjść z Niemiec, albowiem ukuto prawidełko sztuczne, wedle którego wszyscy ludzie mieliby prawo do pierwszeństwa na każdym polu, tylko nie my Polacy. Jest to wielka nieprawda. Dzwony u nas w Polsce o wiele wcześniej były znane niżeli w V stuleciu, bo mamy na to wiele dowodów pewnych!”

„W nauce polskiej od czasu dawnego pojawiają się dzieła, koniecznie mówiące o mitologii, jakby tu nieodwołalnie musiał się objawiać związek nierozerwalny między Niebem Grecji Starożytnej a Niebem Staro-Lechii. Jeżeli da się wprowadzić tę zgodność pomiędzy wiarę Hellenów a wiarę Sarmacji, to dobrze, w przeciwnym razie nie pozostaje nic innego, jak przekreślić całą przeszłość pogaństwa Polski najdawniejszej i orzec, że panowało tutaj nie tylko barbarzyństwo najciemniejsze, ale i próżnia, po prostu nicość…”

Było jednak zgoła inaczej. „Naród polski od prawieków słynął bogactwami stanowiącymi dobrobyt jego umysłowy i obyczajowy, a Polacy mieli ukształtowane bogato wierzenia swoje w siły przyrodzone, które czcili zmysłowo wprawdzie, lecz z podniesieniem ducha równoczesnym.”

Autor książki omawia sylwetki słowiańskich bogów, staropolskie wierzenia oraz symbolikę religijną na tle  dziejów. W publikacji opisano również znaczenie naszej rodzimej kultury i tradycji oraz jej wpływ na rytuały i zwyczaje ogólnoeuropejskie. Książka – choć niewielka objętościowo – jest niezwykle bogata w wartościowe treści, z którymi powinien zapoznać się każdy, kto chce dowiedzieć się czegoś na temat pochodzenia naszej bogatej tradycji i kultury.