Hymn Wszechsłowian (przypomniała Pola Dec) oraz o Słowackim Strażniku Wiary i Wiedy Słowian - Samo Tomášiku (Kozodolským)

Hymn Wszechsłowian (przypomniała Pola Dec) oraz o Słowackim Strażniku Wiary i Wiedy Słowian – Samo Tomášiku (Kozodolským)

Pisaliśmy o tym w roku 2016, ale warto tamten artykuł uzupełnić i poszerzyć, jako że polskie słowa tergo hymnu przypomniała ostatnio Pola Dec. Są po prostu piękne, a historię tego hymnu, który OBOWIĄZUJE Słowian od roku 1848 jest równie piękna i wspaniała.

Hymn Wszechsłowiański / Гимн славянской / Slavic Anthem – Mazurek Dąbrowskiego

https://www.youtube.com/watch?v=ZERpJ4G1S-k

Hymn Wszechsłowiański – pieśń Hej, Słowianie (pierwotnie zatytułowana Hej, Słowacy), ułożona w 1834 roku do melodii wzorowanej na Mazurku Dąbrowskiego przez słowackiego poetę i działacza narodowego Samuela Tomášika.

W okresie poprzedzającym Wiosnę Ludów pieśń była szeroko rozpowszechniona wśród narodów słowiańskich. W 1848 roku, na Zjeździe Wszechsłowiańskim w Pradze, przyjęto ją jako oficjalny hymn wszechsłowiański. W latach 1939–1945 była hymnem państwowym Słowacji. Po 1945 roku została przyjęta przez Socjalistyczną Federacyjną Republikę Jugosławii jako hymn państwowy. W 1992 stała się hymnem Federalnej Republiki Jugosławii, następnie w latach 2003–2006 była hymnem Serbii i Czarnogóry.

W 2006 roku pieśń została nagrana przez słoweński zespół Laibach i umieszczona na płycie Volk. W wersji tej formacji znajdują się słowa poświęcone Polsce, która zdaniem muzyków jest ostatnim obecnie krajem słowiańskim, który nie stracił swej duszy.

Hej, Słowianie jako hymn państwowy

Pieśń Hej, Słowianie była hymnem państwowym w następujących krajach:

Słowacja (1939–1945);
Jugosławia (1945–1992);
Jugosławia (1992–2003);
Serbia i Czarnogóra (2003–2006).

Słowa hymnu

Język polski

wersja pierwsza: Hej, Słowianie, jeszcze nasza Słowian mowa żyje, póki nasze wierne serce za nasz naród bije. Żyje, żyje duch słowiański, i żyć będzie wiecznie, Gromy, piekło – złości waszej ujdziem my bezpiecznie! Mowę naszą ukochaną, Bóg nam zwierzył w darze. Wydrzeć nam ją – nikt na świecie tego nie dokaże. Ilu ludzi, tylu wrogów, możem mieć na świecie, Bóg jest z nami, kto nam wrogiem, tego Bóg nasz zmiecie! I niechaj się ponad nami groźna burza wzniesie, skała pęka, dąb się łamie, ziemia niech się trzęsie. My stoimy stale, pewnie, jako mury grodu. Czarna ziemio, pochłoń tego, kto zdrajcą narodu!^[1]	wersja druga: Hej, Słowianie, jeszcze nasza Słowian mowa żyje, póki nasze wierne serce za nasz naród bije. Żyje, żyje duch słowiański, i żyć będzie wiecznie, Gromy, piekło – złości waszej ujdziem my bezpiecznie! Dar języka zwierzył nam Bóg, Bóg nasz gromowładny. Nie śmie nam go tedy wyrwać Na świecie człek żadny. Ilu ludzi, tylu wrogów, Możem mieć na świecie, Bóg jest z nami, kto nam wrogiem, Tego Piorun zmiecie! I niechaj się ponad nami groźna burza wzniesie, skała pęka, dąb się łamie, ziemia niech się trzęsie. My stoimy stale, pewnie, jako mury grodu. Czarna ziemio, pochłoń tego, kto zdrajcą narodu!^[2]

Język bułgarski

Хей, славяни, ще живее наш’та реч звънлива! Ще живее, докогато има хора живи. Ще живее и пребъде и духът славянски, който разгромява твърдо ордите тирански. Тази реч е наша слава и победно знаме. Който нея изостави, той ни е душманин. Нека стръвно ни напада мракът с тъмни орди, с нас е слънчевата правда и затуй сме горди! Нека страшна буря вие над главите наши. Нека гърмове ни бият, няма да се плашим! Ние бдим на вечна стража като планините и готови сме да смажем всеки похитител!	transkrypcja: Chej, sławjani, szte żiwee naszta recz zwynliwa! Szte żiwee, dokogato ima chora żiwi. Szte żiwee i prebyde i duchyt sławjanski, kojto razgromjawa twyrdo, ordite tiranski. Tazi recz e nasza sława i pobedno zname. Kojto neja izostawi, toj ni e duszmanin. Neka strywno ni napada mrakyt s tymni ordi. s nas e słynczewata prawda i zatuj sme gordi! Neka straszna burja wie nad gławite naszi. neka gyrmowe ni bijat njama da se płaszim! Nie bdim na weczna straża kato płaninite. i gotowi sme da smażem wseki pochititeł!

Język czeski

Hej Slované, ještě naše slovanská řeč žije, pokud naše věrné srdce pro náš národ bije. Žije, žije duch slovanský, bude žít na věky. Hrom a peklo, marné vaše, proti nám jsou vzteky. Jazyka dar svěřil nám Bůh, Bůh náš hromovládný. Nesmí nám ho tedy vyrvat na tom světě žádný. I nechať je tolik lidí, kolik čertů v světě. Bůh je s námi, kdo proti nám, toho Perun smete. I nechať se též nad námi, hrozná bouře vznese. Skála puká, dub se láme. Země ať se třese! My stojíme stále pevně, jako stěny hradné. Černá zem pohltí toho, kdo odstoupí zrádně …

Język macedoński

Еј, Словени, жив е тука зборот свет на родот штом за народ срце чука преку син во внукот! Жив е вечно, жив е духот словенски во слога. Не нè плашат адски бездни ниту громов оган! Пустошејќи, нека бура и над нас се втурне! Пука даб и карпа сура, тлото ќе се урне: Стоиме на стамен-прагот – клисури и бедем! Проклет да е тој што предал Родина на врагот!	transliteracja: Eǰ, Sloveni, živ e tuka zborot svet na rodot štom za narod srce čuka preku sin vo vnukot! Živ e večno, živ e duhot slovenski vo sloga. Ne né plašat adski bezdni nitu gromov ogan! Pustošeǰḱi, neka bura i nad nas se vturne! Puka dab i karpa sura, tloto ḱe se urne: Stoime na stamen-pragot – klisuri i bedem! Proklet da e toǰ što predal Rodina na vragot!

Język rosyjski

Гей, славяне, наше слово Песней звонкой льётся И не смолкнет, пока сердце За народ свой бьётся. Наше слово дал нам Бог На то Его воля! Кто заставит нашу песню Смолкнуть в чистом поле? Дух Славянский жив на веки В нас он не угаснет, Беснованье силы вражьей Против нас напрасно. Против нас хоть весь мир, что нам Восставай задорно. С нами Бог наш, кто не с нами — Тот умрёт позорно.	transkrypcja: Giej, Sławianie, nasze słowo Piesniej zwonkoj ljotsia I nie smołkniet, poka sierdce Za narod swoj bjotsia. Nasze słowo dał nam Bog Na to Jego wola! Kto zastawit naszu piesniu Smołknuť w czistom pole? Duch Sławianskij żiw na wieki W nas on nie ugasniet, Biesnowanje siły wrażjej Protiw nas naprasno. Protiw nas choť wieś mir, czto nam Wosstawaj zadorno. S nami Bog nasz, kto nie s nami – Tot umriot pozorno.

Język rusiński

Гий Славляне, ищи жиє дух нашых дідôв ! Кой за нарôд сирцё биє йих вірных сынôв ! Живи, живи дух Славлянськый живи лем вікамы ! Нам нестрашны бездны адськы прокляты бісамы ! Нич ся трафит кой над намы ся буря рознесе, Стіна пукне, дуб ся зломит зимля ся розтресе Стойиме сьме, постояны гикой йсі скалины ! Проклят буде, уддаватиль своєй утцюзнины !	transkrypcja: Hij Slavljane, yszczy żyje duch naszych didôv! Koj za narôd syrcjo byje jich wirnych synôv! Żywy, żywy duch Slawjanskyj żywy lem wikamy! Nam nestraszny bezdny adsky prokljaty bisamy! Nycz sja trafyt koj had namy sja burja roznese Stina pukne, dub sja zlomyt zymlja sja rozstrese Stojyme s’me, postojany hikoj jci skalyny! Prokljat bude, uddawatyl’ swojej utcjuznyny!

Język serbsko-chorwacki

Хеј, Словени, још сте живи Дух наших дедова, Док за народ срце бије Њихових синова . Живи, живи, дух словенски Живеће веков’ма. Залуд прети понор пакла, Залуд ватра грома! Нек’ се сада и над нама Буром све разнесе, Стена пуца, дуб се лама, Земља нек’ се тресе. Ми стојимо постојано Кано клисурине. Проклет био издајица Своје домовине!	transkrypcja: Hej Slaveni, još ste živi Riječ (duh) naših djedova Dok za narod srce bije Njihovih sinova Živi, živi duh slavenski Živjet će vjekov’ma Zalud prijeti ponor pakla Zalud vatra groma Nek se sada i nad nama Burom sve raznese Stijena puca, dub se lama Zemlja nek se trese Mi stojimo postojano Kano klisurine Proklet bio izdajica Svoje domovine!

Język chorwacki (hymn używany przez partyzantów)

Oj Slaveni, zemlja tutnji s Volge do Triglava; istim glasom huče Visla, Jadran, Timok, Sava. Živi, živi duh slavenski, živjet ćeš vjekovma; zalud ponor prijeti pakla, zalud vatra groma! Gromko kliče drug nam Staljin iz ruskih nizina, odzivlje se drug mu Tito s bosanskih planina: Mi stojimo postojano kano klisurine, proklet bio izdajica svoje domovine! Za slobodu na braniku uvijek ćemo biti, naše zemlje neće nikad dušman pokoriti. Makar na nas navalile cijelog svijeta čete, mi smo složni, tko prot nama, s njime hajd pod pete!^[3]

Język słowacki

Hej, Slováci, ešte naša slovenská reč žije, Dokiaľ naše verné srdce za náš národ bije. Žije, žije, duch slovenský, bude žiť na veky, Hrom a peklo, márne vaše proti nám sú vzteky! Jazyka dar sveril nám Boh, Boh náš hromovládny, Nesmie nám ho teda vyrvať na tom svete žiadny; I nechže je koľko ľudí, toľko čertov v svete; Boh je s nami: kto proti nám, toho parom zmetie. I nechže sa aj nad nami hrozná búra vznesie, Skala puká, dub sa láme a zem nech sa trasie; My stojíme stále pevne, ako múry hradné Čierna zem pohltí toho, kto odstúpi zradne!

Język słoweński

Hej Slovani, naša reč slovanska živo klije dokler naše verno srce za naš narod bije Živi, živi, duh slovanski, bodi živ na veke, grom in peklo, prazne vaše proti nam so steke Naj tedaj nad nami strašna burja se le znese, skala poka, dob se lomi, zemlja naj se strese Bratje, mi stojimo trdno kakor zidi grada, črna zemlja naj pogreznetega, kdor odpada!

Język ukraiński

Гей, слов’яни, наше слово Піснею лунає І не стихне, поки серце За народ страждає Наше слово дав Господь нам На те Його воля Хто примусить нашу пісню Змовкнути у полі? Дух слов’янський живе вічно В нас він не погасне Злої сили біснування Проти нас завчасне Проти нас хоч світ повстане Але нам те марно З нами Бог, а хто не з нами- Згине той безславно.	transkrypcja: Hej, słowjany, nasze słowo Pisneju łunaje I ne stychne, poky serce Za narod strażdaje Nasze słowo daw Hospod’ nam Na te Joho wola Chto prymusyt’ naszu pisniu Zmowknuty u poli? Duch słowjanśkyj żywe viczno W nas win ne pohasne Złoji syły bisnuwannia Proty nas zawczasne Proty nas chocz swit powstane Ałe nam te marno Z namy Boh, a chto ne z namy – Zhyne toj bezsławno.

Samo Tomášik, właśc. Samuel Tomášik, ps. Kozodolský, Tomášek (ur. 8 lutego 1813 w Jelšavskej Teplicy, obecnie Gemerské Teplice, zm. 10 września 1887 w Chyžném) – słowacki poeta romantyczny i prozaik oraz pastor luterański.

Swoją edukację rozpoczął w Jelšavie oraz Gemerze. Później studiował w Rożniawie oraz Kieżmarku, Krakowie i Wieliczce. Po zakończeniu studiów dwa lata był nauczycielem w Bánréve, ale powrócił do domu, gdy nagle zachorował jego ojciec. Po śmierci ojca został pastorem luterańskim w Chyžném. W latach 1856–1860 był nauczycielem w pierwszej słowackiej szkole wyższej w Revúcy.

Hej Słowianie

Osobny artykuł: Hymn wszechsłowiański.

Samo Tomášik najbardziej znany jest obecnie z wiersza Hej Słowacy (Hej, Slováci) z 1834 roku, który stał się hymnem wszechsłowiańskim. Do jego napisania zainspirował go Mazurek Dąbrowskiego^[1] – polski hymn narodowy. W pierwszych wydaniach druków pieśni Tomášika, w których nie było zapisu nutowego, przy tekście umieszczano uwagę: Spiva se jako „Jeste Polska”^[2]. Słowacka pieśń wzorowana na Mazurku Dąbrowskiego napisana przez Tomášika została wkrótce przetłumaczona na język czeski oraz język rosyjski. Pieśń wkrótce stała się hymnem panslawistów głoszących jedność wszystkich Słowian.

W 1848 roku na Zjeździe Wszechsłowiańskim w Pradze, została przyjęta jako oficjalny hymn wszechsłowiański^[3]. Później w latach 1939–1945 stał się także hymnem państwowym Słowacji, a po 1945 roku został przyjęty przez Jugosławię jako hymn państwowy. Po rozpadzie Jugosławii w 1992 przyjęto pieśń jako hymn FRJ, następnie w latach 2003–2006 stała się ona hymnem Serbii i Czarnogóry.

Dzieła

Oprócz tekstu do pieśni Hej Słowianie Samo Tomášik napisał również wiele innych utworów, m.in.

Básně a písně – zbiór opowiadań (1888)
Hej, Slováci (oryginalnie Hej Slovane) – Hymn wszechsłowiański (1834)
Hladomra – legenda (1846)
Bašovci na Muránskom zámku – powieść (1864)
Sečovci, veľmoži gemerskí – powieść (1865)
Vešelínovo dobytie Muráňa – powieść (1867)
Odboj Vešelínov – powieść (1870)
Malkotenti – powieść (1873)
Kuruci – powieść (1876)
Pamäti gemersko-malohontské (1872)
Denkwürdigkeiten des Muranyer Schlosses, mit Bezug auf die Vaterländische Geschichte (1883)
Barón Trenck
Svadba pod Kohoutem – dramat (w rękopisie)
Kolo Tatier čierňava – pieśń rewolucyjna
Hej, pod Kriváňom (oryginalnie Hej, pod Muráňom) – pieśń
Ja som bača veľmi starý

Przypisy

Stanisław Russocki, Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
Wacław Panek, Gaude mater Polonia, Nasza księgarnia, Warszawa 1990

Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny T.1, PWN, Warszawa 1984, hasło Mazurek Dąbrowskiego s. 647

Bibliografia

Stanisław Russocki, Godło, barwy i hymn Rzeczypospolitej. Zarys dziejów, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1978.
Wacław Panek, Gaude mater Polonia, Nasza księgarnia, Warszawa 1990.
J. Gołąbek, Jeszcze Polska nie zginęła wśród Slowian, Przegląd Humanistyczny 1924.

https://zlatyfond.sme.sk/autor/128/Samo-Tomasik

Samo Tomášik

(* 1813 Jelšavská Teplica — † 1887 Chyžné)— básnik a prozaik, známy ako autor hymn. piesne Hej, Slováci a historických próz, v ktorých zdôrazňuje význam Slovákov v uhorských dejinách

Životopis Sama Tomášika:

https://sk.wikipedia.org/wiki/Samo_Tom%C3%A1%C5%A1ik

Samo Tomášik vo fotografiách a portrétoch:

Zaujímavé odkazy týkajúce sa Sama Tomášika:

„Hej Slováci!“, alebo – neurážajme našu hymnickú pieseň!

Čítajte viac: https://zlatyfond.sme.sk/autor/128/Samo-Tomasik#ixzz737ESBqK9

Hymn Wszechsłowiański / Гимн славянской / Slavic Anthem – Mazurek Dąbrowskiego, także po słowacku i ukraińsku, czyli narodowy hymn Wolnej Słowacji i Wolnej Ukrainy

Podziel się!

Białczyński

oficjalna strona Czesława Białczyńskiego