Żywie – Szywa
W tym miejscu chciałem wrócić raz jeszcze do legendy związanej z kaplicą Św. Wita , która miała być założona w miejscu , które dawniej poświęcone było słowiańskiej Żywi.
Jak widać na powyższym zdjęciu w dniu 15 czerwca Słońce zachodzi na tle gwiazdozbioru Byka, a wspomnienie liturgiczne Św. Wita w kościele katolickim obchodzone jest właśnie w dniu 15 czerwca.
Jednak co łączy akurat te dwie daty z tym konkretnym miejscem?
Poniżej znajduje się fragment austriackiej mapy katastralnej z XIX wieku, na której zaznaczona jest kaplica oraz biegnące do niej dojście. Jak już pisałem o tym wcześniej, na podstawie zebranych informacji domniemywałem, że kaplica zwrócona była frontem w stronę płn – zach. Poniższa mapa potwierdza to domniemanie.
Kaplica nie została więc zorientowana na linii wschód – zachód, tak jak zwykle to czyniono. Musiał zatem istnieć ku temu istotny powód. Jeden z nich wskazałem we wpisie Lwy i św. Wit .
Jak wiemy z historii w czasie chrystianizacji miejsca kultu pogańskiego zastępowano miejscami kultu nowej wiary, a przejścia od jednej religii do drugiej następowało często z zachowaniem atrybutów starej wiary lecz już w nowej – chrześcijańskiej „interpretacji”.
Jaki zatem można odnaleźć związek pomiędzy Żywie, a Św.Witem?
Poszlakę można odnaleźć w języku serbskim , w którym dzień Św.Vita nosi nazwę Vidovdan. Mamy tu nawiązanie do Vid, a słowa Vit i Vid pozostają ze sobą w bliskiej relacji fonetycznej, przy czym określenie wid w języku polskim jednoznacznie odnosi się do „widzieć” (stąd też woda ze źródła bijącego u stóp naszej kapliczki, zgodnie z lokalną legendą, miała uzdrowić oczy króla Jana Kazimierza). Widzenie nieodłącznie związane jest ze światłem, a to ostatnie ze Słońcem. I tym sposobem wracamy znów do Żywie (Apisa). W epoce brązu byk niewątpliwie postrzegany był jako święte zwierzę. Można się tylko domyślać , iż działo się tak z uwagi na to , iż z uwagi na precesję punktu równonocy, w epoce brązu wiosna następowała właśnie w znaku byka. A dla społeczności rolniczych jest to niewątpliwie najważniejsza pora roku.