Włodzimierz Skupień – Gród Warzno – Grody słowiańskie w Niemczech

Gród Warzno – Grody słowiańskie w Niemczech

z cyklu: Slavia & Germania

 

Pierwsze zapisy i nazwa grodu Waren pojawia się, według niemieckich badaczy, już  w mapach Ptolemeusza w roku 150. naszej ery, jako Virunum i tym samym gród ten jest jednym z najstarszych miejsc zarejestrowanych na terytorium dzisiejszej Meklemburgii-Pomorza Przedniego. Nazwa miasta  pochodzi z języka słowiańskiego i miała oznaczać wrony. W literaturze występuje też polska forma: Warzno. Tym samym Waren jest trzecim grodem (obok Gnoien i Butzow) zidentyfikowanym z map geografa aleksandryjskiego.

Współcześnie w użyciu występuje forma Waren-Muritz, co wynika z położenia miasta nad jeziorem Muritz (nazwa jeziora też ma konotacje słowiańskie i ponoć wywodzi się od wendyjskiego słowa morcze, oznaczającego morze). Dla ułatwienia lokalizacji prezentuję poniżej fragment mapy:

Miasto dzisiaj ma walory kurortu – piękne hotele, mariny, jachty i sanatoria, starówka, zabytki.

 W średniowieczu najwcześniej wzmiankowane około 1260 roku jako osada na szlakach handlowych ze Starogardu i Wismaru, budowana w  pobliżu słowiańskiego grodu i podgrodzia przez osadników z Westfalii. Osadnictwo niemieckie, inicjowane przez kościół, oznaczało rozwiązanie kwestii własnościowych poprzez przejęcie całości terenu na rzecz biskupa czy zakonu oraz eliminację zagrożenia za strony tubylców. Osiadłe na tych ziemiach od wieków słowiańskie plemiona traciły w tym procesie wszelkie prawa. Ci, którzy przeżyli, musieli przyjąć prawo najeźdźcy albo opuścić ten teren.

Z poniżej zamieszczonej mapy plemiennej Połabia można wnioskować, że tereny te zamieszkane były przez plemię Warnów. Potwierdza to również nazwa grodu. Jest też pewna kontrowersja, co do przynależności Warnów do większej grupy plemiennej. Są nawet przypuszczenia, że początkowo nazwa ta odnosiła się do germańskiego plemienia osiadłego na środkowym Połabiu. O Warnach wspomina bowiem Prokopiusz z Cezarei w związku z migracją Herulów nad rzekę Warnow. Germańscy Warnowie, wg innych przekazów, zostali rozbici przez Franków w 595 roku n.e. Ich niedobitki mogły pozostać, mieszając się z czasem z plemionami słowiańskimi – stąd późniejsi słowiańscy Warnowie. Plemię to, osiadłe nad górną Warnawą, zalicza się do zespołu plemion obodrzyckickich.

W 1292 r. Waren został opisany po raz pierwszy jako civitas (co oznaczało, że otrzymał prawa miejskie), a od 1331 – jako oppidum (małe miasto). W 1306 roku miasto otrzymało prawo do połowu ryb nad jeziorem Müritz.

 

Heraldyka podkreśla przynależność do Meklemburgi (koronowany byk):

Od 1347 do 1425 roku miasto Waren było rezydencją rodziny von Werle, spowinowaconej z potomkami króla Obodrzyców Niklota. Zgermanizowani potomkowie Niklota, jako lennicy Rzeszy, byli rodem panującym w Meklemburgii aż do 1918 roku. Stąd pomnik Niklota na zamku w Szwerinie. Poniżej panorama średniowiecznego miasta Waren.

O Waren pisze też Ronny Kruger na swojej stronie Slawenburgen. Lokalizuje on gród słowiański na niewielkiej wyspie  małego  jeziora Feisnecksee (czerwony wykrzyknik) na południe od miasta.

Co możemy u Ronnego przeczytać? Tłumaczę:

Na jeziorze Feisneck, w pobliżu Waren Muritz, znajdował się tzw. gród wyspowy, który był zasiedlony od przynajmniej VIII wieku. Dziś dojście do wyspy możliwe jest tylko zimą, gdy zamarzną wody jeziora i można chodzić po lodzie, albo w lecie za pomocą łodzi (poniżej szkic Ronny Krugera).

 W południowej części wyspy widoczny jest sztuczny nasyp, który nie wygląda teraz za bardzo na wał umacniający grodzisko, ale jest jego pozostałością.


Gród zajmował tylko część wyspy i nie było na niej podgrodzia. Musiał znajdować się na stałym lądzie i być połączony z wyspą długim, mającym od 100 -160 metrów drewnianym mostem. W 2008 roku miały miejsce ostatnie badania archeologiczne. Wcześniejsze były prowadzone w latach 1926, 1953 i 1956. Wykazały one pozostałości wału pierścieniowego oraz ślady osadnictwa datowanego od środkowego do późnego średniowiecza (szkic Ronny Krugera).


Współcześnie teren jest bardzo zakrzaczony i zalesiony.

Tyle ze strony Slawenburgen. Teraz kilka słów najnowszej historii miasta Waren-Muritz:

W 1920 roku w mieście zaczęło funkcjonować uzdrowisko. W czasie II wojny światowej, w centrum uzdrowiska, istniał szpital dla lotników. W dniu 1 maja 1945 roku Armia Czerwona zajęła miasto bez walki. Biuro NKWD na Kietzstraße 10 znane było jako „House of Horrors”. Tam odbywały się przesłuchania  i tortury. Pod koniec roku dotarło do miasta ponad 6 tys. uchodźców z terenów wschodnich. Na wiosnę 1946 roku doszło do epidemii tyfusu, było wiele ofiar. Zakłady produkcyjne „Memefa”, młyn parowy i fabrykę Thiele Buggisch rozebrano w ramach reparacji wojennych i wysłano do Związku Radzieckiego. Rozebrane zostały też linie kolejowe oraz odcinki linii z Malchow do Karow i z Möllenhagen do Neubrandenburg, a także z Rostocka do Neustrelitz. Tory wywieziono do Rosji.W 1970 roku dużą część historycznego starego miasta rozebrano, a to celem wprowadzenia nowego układu drogowego. Zrodził się ruch obywatelski „Save the Old Town” (i to na długo przed upadkiem muru berlińskiego, i ponownym otwarciem granic), a jego praca przyczyniła się znacznie do zachowania uroku współczesnego centrum miasta. W latach tzw. zimnej wojny Waren było siedzibą jednej z czterech głównych baz rakiet  jądrowych Grupy Wojsk Radzieckich w Niemczech. W roku 1991, po zjednoczeniu Niemiec, zabytkowe centrum miasta – pomiędzy jeziorem Müritz a jeziorem Tiefwarensee – zostało odnowione. Od 1 maja 1999 roku miasto zyskało znowu status uzdrowiska, a jego celem jest stać się uznanym słonowodnym ośrodkiem SPA (występują tam słone źródła).

Artykuł ukazał się pierwotnie na portalu Taraka.pl
Podziel się!