Jedzmy kwiaty – sałatki z nasturcji, fiołków i inne

Nasturcje

Czy wiecie, że cała nasturcja jest jadalna? Ma pikantny i delikatnie piekący smak. Liści używa się do surówek jak sałatę albo przekłada się nimi kanapki. Kwiaty ożywią kolorystycznie sałatkę. Z nasion robi się kapary. Nasiona trzeba zebrać jeszcze zielone, powinno się zostawić kawałek ogonka, umyć, włożyć do słoika i zalać świeżo zagotowanym jabłkowym octem.

Kwiat liliowca

Pąki liliowców (nie mylić z liliami!) też są jadalne, można je dodawać do zup (wzbogacają ich smak dodane kilka minut przed końcem gotowania), a kwiaty można smażyć w cieście. Należy wtedy odciąć podstawę, rozpłaszczyć kwiat, zanurzyć w cieście i przyrumienić z obu stron.

Ciasto:
3 jajka rozbić z ½ szklanki mąki, dodać sól, pieprz, gałkę muszkatołową, ½ podsmażonego na oliwie ząbka czosnku, ew. trochę mleka dla uzyskania odpowiedniej gęstości.

Kwiat ogórecznika

Liście i kwiaty ogórecznika też dodajemy do wiosennych i letnich sałatek.

Lawenda

Płatki lawendy wzbogacają smak napojów z soku ananasowego.

Nagietek

Płatki nagietka można dodawać do jajecznicy, sufletów, ciastek, również można nimi ozdabiać potrawy.

aksamitka

Płatki aksamitki nadają się do kurczaków, ziemniaków, ryżu, sosu serowego, pieczeni wołowej.

kwiat szczypiorku

Kwiaty szczypiorku można dodawać do sałatek ziemniaczanych i omletów.

fiołki

Fiołki w kuchni

Wszyscy czasem jadamy kwiaty – kalafior i brokuł to nic innego jak pąki kwiatowe. Można jednak jeść inne, takie, które z jedzeniem się nie kojarzą. Na przykład…fiołki.

Fiołek zawiera bardzo dużo wit.C (liście mają jej więcej niż wszelkie warzywa – można dodawać je do sałatek).

Syrop fiołkowy: 4 filiżanki kwiatów włóż do szklanego słoja i zalej wrzątkiem. Po 5 min. zakryj płótnem i odstaw na 48 godzin. Odcedź, zmierz ilość płynu i dodaj 2 filiżanki cukru na filiżankę naparu. Doprowadź do wrzenia i gotuj na małym ogniu 10 min. potem wlej do słoików. Do użytku nadaje się po tygodniu przechowywania w ciepłym miejscu.

Coctail fiołkowy: 2-3 kostki lodu, 2 łyżki stołowe syropu zalej wodą i zamieszaj.

Fiołki w cukrze: Ubij białko na sztywną pianę i rozprowadź pędzelkiem na kwiatach. Przy pomocy szczypiec obtocz każdy w drobnoziarnistym cukrze, strząśnij nadmiar, obtocz ponownie. Wysusz na pergaminie w temp. nie wyższej niż 90 st. C. Przechowuj w szczelnych słoikach, poszczególne warstwy oddzielone pergaminem. Są efektowną dekoracją (jadalną oczywiście).

Nasturcja

Nasturcja

Jest rośliną ozdobną o żółtych i pomarańczowych kwiatach. Kwitnie od czerwca do przymrozków. Jadalne są liście i kwiaty. Ma bardzo intensywny zapach i ostry smak. Nasturcja może być wykorzystana do potraw z serem, jajkami, do wzbogacenia smaku pasztetów, sufletów, zapiekanek. Pączki możemy marynować, a niedojrzałe nasiona zastępują w potrawach kapary. Zawiera sole mineralne, olejki eteryczne, błonnik. Ma działanie bakteriobójcze, zalecana w zakażeniach dróg oddechowych i moczowych.

Nietypowe niebieskie nasturcje

Kwiaty nasturcji z pomidorkami koktajlowymi i brzoskwinią

• 2 garści kwiatów nasturcji
• 1 łyżka usiekanej natki pietruszki
• 10 pomidorków koktajlowych
• 1 połówka brzoskwini z syropu
• 2 łyżki oleju słonecznikowego
• 1 łyżeczka soku z cytryny
• 2 łyżki syropu od brzoskwiń
• sól
• cukier
• biały pieprz mielony

Delikatnie umyć kwiaty nasturcji. W misce ułożyć kwiaty , dodać przekrojone pomidorki, usiekaną natkę . Wymieszać olej z sokiem z cytryny, odrobiną soli, cukru i pieprzu. Polać kwiaty. Delikatnie zamieszać .
Robić bezpośrednio przed podaniem bo inaczej kwiaty zmiękną i stracą kształt.

Nasturcja jako dodatek do potraw

Nasturcja – Tropaeolum majus L. = Nasturtium z rodziny Tropaeolaceae bogata jest w glukozynolaty, czyli organiczne związki siarki, w tym w formie olejku gorczycznego oraz glikozydów siarkowych. Liście oraz owoce tej rośliny w stanie świeżym są ciekawą przyprawą do mięs, sałatek i tłustych zup. Owoce marynowane w oliwce z dodatkiem octu mogą być spożywane podobnie jak kapary (Capparis) i karczochy. Doskonale smakują także po konserwacji winem. Owoce i listki nasturcji posłużyć mogą do ozdabiania i przyprawiania tatara, wędlin, sałatek, ryb, potraw jajecznych, serów. Do octu 5% należy dodać nieco cukru i oliwy z oliwek, czosnku, ziela angielskiego, następnie owoce lub liście nasturcji, albo wierzchołki pędów nasturcji. Po kilku tygodniach nadają się do spożycia. Ocet warto przyprawić winem lub od razu zastosować ocet winny, co uzupełni walory smakowe nasturcji.

Zupa – Pomidorowa zupa-krem z kwiatem nasturcji

Składniki:

– 0,8 l wody

– 200 g włoszczyzny

– 1 kg pomidorów

– 1 cebula

– 40 g masła

– 1 łyżka maki

– 60 ml śmietanki

– 1 łyżka cukru

– sól do smaku

– po 1 łyżeczce gęstej śmietany na osobę

– po 1 listku bazylii na osobę

– po 1 kwiatku nasturcji na osobę

Sposób przygotowania

Z włoszczyzny ugotować wywar. Pokrojone pomidory i cebulę krótko przesmażyć w

połowie masła, podlać małą ilością wywaru. Przetrzeć przez sito, połączyć z przecedzonym

wywarem. Podprawić mąką rozmieszaną w śmietanie z małą ilością wywaru. Zagotować,

dodać cukier oraz sól do smaku. Przed podaniem dodać pozostałą część masła.

Sposób podania

Zupę nalewamy do  bulionówek, na wierzch kładziemy duży kleks śmietany i dekorujemy listkiem bazylii i kwiatem nasturcji. Kwiaty nasturcji powinny  być wcześniej obficie skropione sokiem z cytryny – wtedy będą się nadawały do zjedzenia.

Lecznicza sałatka z liści nasturcji

7-10 świeżych liści nasturcji

Posiekać, skropić cytryną i oliwą.

Idealna przy anginach, przeziębieniach, zapaleniach dróg oddechowych i moczowych, przy grypie, chorobach oskrzeli. Jeść codzienne – 1 raz dziennie, aż do ustania choroby. Liście nasturcji w odpowiedniej ilości działają jak antybiotyk, podobnie jak nalewka z pokrzywy.

Nasturcje Stanisława Wyspiańskiego – na gobelinie

KWIAT NA TRĄDZIK – Nasturcja Surowcem  są owoce, kwiaty i liście, które zbiera się do września, wiesza na sznurku i suszy w dobrze przewietrzanym miejscu (najlepiej na przeciągu) w temp. do 40o C. Ziele można też szybko wysuszyć w otwartym, lekko ogrzanym piekarniku. Zastosowanie Nasturcja działa silnie odkażająco i to nie tylko na układ pokarmowy i oddechowy, ale również na układ moczowy, wykrztuśnie, silnie żółciopędnie, moczopędnie, napotnie, rozkurczowo, przeciwzapalnie, przeciwgnilnie, wiatropędnie, ogólnie wzmacniająco i odtruwająco. Pobudza wydzielanie śliny, soku trzustkowego, żołądkowego i jelitowego, przyśpiesza trawienie, pobudza apetyt, reguluje wypróżnienia i przemianę materii, reguluje krwawienia miesiączkowe. Wskazania: Zaburzenia trawienne (odbijanie, burczenie, wzdęcia), zaparcia, stany zapalne i zakażeniowe układu pokarmowego, oddechowego i moczowego, kamica moczowa i żółciowa, żółtaczka, niedostateczne wydzielanie soków żołądkowych, trzustkowych, jelitowych i żółci, zastoje żółci, choroby zakaźne, przeziębienie, choroby alergiczne połączone z nieżytem układu oddechowego i pokarmowego, kaszel różnego pochodzenia, nieżyt jelit i żołądka, bóle żołądka, trzustki, wątroby, śledziony i pęcherzyka żółciowego, osłabienie, choroby skórne, zaburzenia miesiączkowania, hormonalne i metaboliczne, upławy, wyczerpanie nerwowe, gorączka, zatrucia. Zewnętrznie W nalewce, działa przeciwłojotokowo, osuszająco, przeciwzapalnie, przeciwwągrowo, antyseptycznie, przeciwropnie, poprawia krążenie skórne.Stosuje się płukanki, przemywanie, okłady na  rany, owrzodzenia, liszaje, wypryski, ropnie, pryszcze różnego pochodzenia, trądziki, opryszczki, stany zapalne narządów płciowych, jamy ustnej i gardła, zapalenie i stany ropne spojówek oraz gałki ocznej. Napar 2 łyżki ziela, owoców lub 3 łyżki kwiatów zalać 2 szklankami wrzącej wody lub gorącego mleka. Następnie odstawić na 20 minut, potem przecedzić. Napar mleczny osłodzić miodem. Pić 3-4 razy dziennie. po 100 ml. Dzieciom można podawać po 7-30 ml 6 razy dziennie. Niemowlętom i dzieciom najlepiej podawać napar z kwiatów lub z młodych liści 2 ml  5—6 razy w ciągu doby. Nalewka nasturcjowa Pół szklanki ziela lub kwiatów zalać 400 ml wódki. Po 14 dniach przefiltrować. Zażywać 4-6 razy dz. po 30 kropli (w bólach – 3 razy dz. po 5 ml); dzieci 6-8 kropli 4-6 razy dziennie. Nalewka ekstra Pół szklanki świeżego, zmielonego ziela zalać 400 ml gorącego alkoholu 40-60% i pozostawić w chłodnym miejscu przez 14 dni. Następnie przefiltrować i zlać do butelki. Szczelnie zamknąć. Zażywać jak nalewkę. Ocet nasturcjowy Pół szklanki świeżego lub suchego ziela, albo owoców zalać 200 ml octu. Pozostawić na  14 dni, po czym  przefiltrować. Stosować jako przyprawę do tłustych potraw (mięs, galaret, zup, sosów, ryb, marynat, sałatek). Można stosować do przemywania skóry ze stanami zapalnymi, z łojotokiem, trądzikiem oraz do płukania włosów (1 łyżka octu na 2 szkl. wody) przetłuszczających się, uszkodzonych zabiegami fryzjerskimi i szamponami, pozbawionych puszystości i połysku, przy łupieżu. Taki ocet skuteczny jest  w stanach zapalnych gardła – do płukania jamy ustnej i gardła (1 łyżka płynu na 1 szkl. wody),  do kąpieli zmęczonych, obolałych i opuchniętych nóg (50 ml na 2 l wody) oraz kąpieli ogólnych przy obrzękach, osłabieniu, wysiękach okołostawowych i chorobach skórnych oraz kobiecych (200 ml na pół wanny wody).

Wodne wyciągi z suchego ziela nasturcji oraz macerat ze świezego ziela nasturcji niewątpliwie działa silnie trawiennie, żółciotwórczo i żółciopędnie. Nasturcja zawiera fitoncydy, czyli substancje hamujące rozwój bakterii, wirusów, grzybów i pierwotniaków. Octowe wyciągi ze świeżej nasturcji zabijają pasożyty (wszy, pchły, roztocze) skórne. Syrop na naprze lub maceracie z nasturcji działa wykrztuśnie i odkażająco na drogi oddechowe. Glukotropeolina i benzyloizotiocyjaniany nasturcji odkażają drogi moczowe i jelita. Mają też własciwości przeciwpasożytnicze (przetwory z nasturcji podawac wówczas na czczo). Gorące napary ze świeżego ziela oraz macerat z miodem działa rozgrzewająco, pobudza krążenie krwi, działa napotnie, przeciwbólowo i czyszcząco na krew. Nasturcja przyśpiesza przemianę materii, reguluje wypróżnienia, zapobiega kamicy żółciowej. Wyciągi spirytusowe z nasturcji (świeżej) wcierane w skórę poprawiają miejscowe krążenie krwi i limfy, zapobiegają obrzękom, przyśpieszają wchłanianie wysięków po urazach (np. z okolic stawów). Masaże i wcieranie spirytusu nasturcjowego łagodzi bóle reumatyczne.

Spirytus nasturcjowy zmniejsza łojotok i wysusza wypryski, krostki i grudki. leczy trądzik. W przypadku trądziku pospolitego można zastosować przemywanie naparem z suchego lub świeżego ziela, rozcieńczonym wodą octem lub winem nasturcjowym, ponadto okłady na ropnie (przyśpiesza resorpcję). Okłady ze świeżego ziela przyśpieszają gojenie czyraków i ran, poprawiają krążenie skórne, wspomagają leczenie odleżyn. Tonik nasturcjowy (sporządzony z wina, octu lub wyciągu alkoholowego z ziela nasturcji) poprawia koloryt i elastycznośc skóry i usprawnia procesy wymiany metabolicznej w skórze.

Napar ze świeżego lub suchego ziela nasturcji sporządzony z 1-2 łyżek surowca na 1 szklankę wrzącej wody lub mleka (z miodem) przyjmować 2-3 razy dziennie po 100-150 ml, w przypadku nieżytu układu oddechowego, kaszlu, chrypce, przeziębieniu – 100 ml 4 razy dziennie lub 1 łyżka syropu co 2 godziny (mocny napar z dodatkiem dużej ilości miodu lub cukru i odrobiny glicerolu).

Wyciągi alkoholowe z nasturcji sporządza się ze świeżego ziela, zalewając 1 część surowca zmielonego 3-5 częsciami alkoholu 40-60% lub 70% (spirytus). Dodatek spirytusu kamforowego lub mrówczanego wzmaga właściwości rozgrzewające, przeciwbólowe i odkażające nasturcji.

Ocet nasturcjowy lub wino nasturcjowe otrzymuje się poprzez zalanie rozdrobnionego ziela octem 3-5% lub octem winnym, balsamicznym, albo winem wytrawnym (lub półwytrwanym) w proporcji 1 część surowca na 3 części octu (wina).

Toniki kosmetyczne otrzymuje się z powyższych preparatów rozcieńczajac je odpowiednio wodą lub naparami ziołowymi, np. nagietkowym, krwawnikowym, skrzypowym.

Wyciągi z nasturcji radzą sobie z bakteriami opornymi na antybiotyki i sulfonamidy.

Liliowce

Jak zbierać kwiaty

Przy zbieraniu roślin musimy zwrócić uwagę na kilka rzeczy. Pierwsze to, rośliny zbieramy z dala od dróg i fabryk, wybieramy okazy zdrowe, o wyraźnie zielonych łodygach i liściach. Zbyt ciemny kolor może świadczyć, że zawierają związki azotu. Następną ważną rzeczą jest, aby zbierać tylko znane rośliny. Czasem możemy pomylić z rośliną trującą. Po zerwaniu wszystkie kwiaty i zioła układamy w koszyku, nie powinno się ich wkładać to torebek foliowych. Najsmaczniejsze i najzdrowsze są młode liście i pędy. Wartość odżywcza rośliny zależy od okresu wegetacji, dlatego warto zapoznać się, kiedy przypada najkorzystniejszy okres ich zbioru.

Jeszcze o kwiatach i liściach, które można śmiało jeść

Mlecz – mniszek lekarski

Rośnie niemal wszędzie. Liście zbiera się do czerwca, później stają się gorzkie, pąki od kwietnia do października, a korzenie wczesną wiosną i jesienią. Młode listki dobrze komponują się z pastami do pieczywa i jako dodatek do sałaty. Jeśli są gorzkie, trzeba powycinać nerwy albo obgotować, dwu-trzy krotnie zmieniając wodę. Liście przyrządzamy tak jak szpinak, a korzenie jak marchew. Z pąków można przyrządzić syrop na kaszel, wino lub je zamarynować. Mlecz jest źródłem witaminy B, C, beta karotenu i minerałów. Przyspiesza trawienie, poprawia pracę wątroby, ma działanie moczopędne i antystresowe.

mlecz

Bratek polny – fiołek trójbarwny

Kwiatki ma delikatne, najczęściej w kolorze fioletu, boczne i dolny – żółte. W kuchni wykorzystuje się kwiatki, które zbieramy od kwietnia do października. Bratek dobrze komponuje się w sałatkach, daniach warzywnych, zupach, sałatkach owocowych, może być również zatopiony w kostkach lodu i podany do napoju. Zawiera dużo witaminy C i mikroelementów. Reguluje przemianę materii, wzmacnia naczynia krwionośne, ma działanie moczopędne i odtruwa organizm. Bratki maja zastosowanie w infekcjach dróg moczowych, nadciśnieniu i chorobach oczu. Picie herbatki z bratków poprawia cerę i jest niezastąpione w leczeniu trądziku młodzieńczego.

Podbiał pospolity

Możemy go spotkać na nasypach, wilgotnych polach i glebach gliniastych. Kwitnie w marcu, a dopiero później wypuszcza liście. Częścią jadalną są kwiaty i młode liście z łodyżkami. Kwiaty zbieramy wczesną wiosną, liście od maja do sierpnia. Z kwiatów możemy przyrządzić herbatę lub też zrobić syrop. Liście przyrządza się jak szpinak, smaży, dodaje do sałatek i zup. Podbiał jest źródłem kwasów organicznych, minerałów i mikroelementów. Ma właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze. Przy przeziębieniu łagodzi podrażnienia dróg oddechowych.

podbiał

Stokrotka

Jadalne są pąki, kwiaty i młode liście. Listki razem z pąkami zbieramy wiosną i jesienią, kwiaty od wiosny do pierwszych przymrozków. Liście i pąki dodajemy do sałatek, sosów i zup, masła ziołowego, past, omletów. Pąki nadają się do marynowania, dekoracji potraw i napojów, można przyrządzić z nich syrop. Zawiera dużo witaminy C, beta-karotenu, olejki eteryczne, flawonoidy, białka, cukry, sole mineralne. Stokrotka ma działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwkrwotoczne. Przyśpiesza gojenie się ran i wchłanianie krwiaków.

Nagietek

W środowisku naturalnym występuje najczęściej o kwiatach pojedynczych i żółtopomarańczowej barwie, ale do zbioru nadają się też odmiany ogrodowe pełnokwiatowe. W kuchni mają zastosowanie głównie kwiaty. Z powodzeniem zastępują szafran. Można je dodać do zup, sosów, makaronów i do barwienia ryżu.

nagietki

Młode listki dodaje się do zup i sałatek. Nagietek zawiera beta-karoten, flawonoidy, fitosterole. Ma działanie przeciwzapalne, rozkurczowe, moczopędne i napotne. Wykorzystywany jest w zaburzeniach przewodu pokarmowego i pęcherza. Przyspiesza gojenie się ran.

Nietypowa odmiana  liliowca

Warto wiedzieć

• Wiele roślin jest niejadalnych, niektórymi zaś można się silnie zatruć. Do tych ostatnich należą m.in. bielunie (datury), konwalie, wiciokrzew, wawrzynki, zimowit, barwinek, tojad, złotokap.
• Bez obawy możesz stosować w kuchni kwiaty popularnych ziół przyprawowych, np. tymianku, bazylii, mięty. Jadalne są także fiołki, dzwonki, polne stokrotki, nasturcje. Smaczne są płatki nagietków, róży, cykorii, ogrodowych stokrotek i słonecznika. Środkowe części ich kwiatów, gdzie jest dużo pyłku, lepiej usuwać, ponieważ mogą wywoływać uczulenia.
• Używaj tylko kwiatów rosnących w miejscach, gdzie nie dociera uliczny kurz i spaliny.
• Rośliny nie powinny być wcześniej opryskiwane środkami chemicznymi. Dlatego te kupowane w kwiaciarni nie nadają się do spożycia.
• Sprawdź, czy odpowiada ci smak rośliny i do jakich potraw pasuje. Kwiaty ziół smakują podobnie jak ich liście, a np. dzwonki, róże i goździki są słodkawe (trzeba obciąć gorzkie białe nasady).
• Usuń drobne owady, po czym starannie opłucz kwiaty zimną wodą i lekko je osusz.
• Początkowo jedz kwiaty w małych ilościach, by organizm przyzwyczaił do nowego pokarmu.

Gaspacho z kwiatami ogórecznika